Şebnem TURHAN
Merkez Bankası geçen yılın son ayında Hazine ve Maliye Bakanlığı ile birlikte gündeme Escort Gayrettepe getirdikleri Liralaşma Stratejisi çerçevesinde üst üste ataklar atmaya devam ediyor Ocak ayında başlayan ve döviz mevduatlarının TL dönüşümünü hedefleyen stratejinin en kıymetli ayağı kur muhafazalı mevduat olurken KKM ye kâfi Gayrettepe Escort Bayan iştirakin olmaması ise yan makroihtiyati adımlarla desteklenmeye devam ediyor Dün de Merkez Bankası mevduatın TL kısmı yüzde 50 nin altında olan bankaların ayırdıkları yabancı para zarurî karşılıklarından yıllık yüzde 3 Gayrettepe Escort komite alınmasına karar verdi Bankacılık kesimi kaynakları aslında yüzde 25 düzeyinde olan yabancı para mecburî karşılıklarından bir de yıllık yüzde 3 komite alınmasının bankaların karlılıklarında olumsuz tesir yapacağını belirterek KKM ye geçiş için baskının daha da artacağını vurguladı Yapılan birinci hesaplamalara nazaran yeni komite kararının bankalar üzerinde 12 15 milyar lira ortası ek maliyet yaratması bekleniyor Buna rağmen bankacılık endeksi ise dün gün içinde yüzde 4 ü aşan primle epeyce olumlu bir gün geçirdi
İhbarlı döviz mevduat hesaplarına komisyon
Merkez Bankası döviz tevdiat hesapları ile altın hesaplarından TL vadeli mevduata dönüşümün desteklenmesi kapsamında öncelikle dönüşen mevduat ve iştirak hesabı fiyatlarını zarurî karşılıktan muaf tuttu Lakin TCMB nezdindeki zarurî karşılık ve ihbarlı döviz mevduat hesaplarında döviz olarak tutulan fiyatlarla ilgili olarak da yüzde 1 5 kurul alınmasına karar verdi 30 Haziran a gelindiğinde ise Merkez Bankası zarurî karşılık ve ihbarlı döviz mevduat hesaplarında uygulanan yüzde 1 5 düzeyindeki komite oranının yüzde 5 düzeyine yükseltilmesine karar verildi Ayrıyeten Merkez Bankası dönüşüm oranı gerçek ve hukukî şahıslar için başka ayrı yüzde 10 00’a ulaşamayan bankalardan iki katı oranında kurul alınması uygulamasının kaldırıldığı aktarıldı
Dönüşümde başarısız olana tahvil şartı
Haziran başında ise Merkez Bankası yabancı para yükümlülüklerine karşılık Merkez Bankası nda bulundurulacak TL cinsi menkul değerlerde değişikliğe gitti Merkez Bankası nın birinci kere yabancı para mevduatta yüzde 25’e kadar mecburî karşılık getirirken buna ek olarak menkul değer tesisi mecburiliği getirdi Üzerine de KKM dönüşüm oranına nazaran ek menkul değer tesis edileceğin açıkladı Yabancı paradan TL’ye dönüşümü yüzde 5 altında kalanlar için yüzde 3 olan menkul değer tesis oranına 7 puan yüzde 10 altında kalanlara 2 puan ek edilmesi kararlaştırıldı
Nisanda dönüşüm gayesi uygulamaya girdi
Merkez Bankası akabinde nisan ayında yabancı para mevduat katılım fonu zarurî karşılık oranlarının gerçek kişi dönüşüm oranına nazaran farklılaştırılmasına bu çerçevede dönüşüm oranı yüzde 5 in altında kalan bankalara ek 500 baz puan yüzde 5 ile yüzde 10 ortasında olan bankalara ek 300 baz puan mecburî karşılık uygulanmasına karar verdi TCMB bu uygulamayı bankaların yalnızca gerçek bireylerin döviz hesaplarından dönüşüm için hedeflerken geçen gün yaptığı değişiklikle hükmî bireylerin döviz mevduatların da dönüşüm gayesine dahil edildiğini açıkladı 31 Ağustos taki değişiklikle gerçek ve hukuksal kişi dönüşüm oranlarından düşük olanı yüzde 10’un altında olan bankalar 5 puan yüzde 10 ile yüzde 20 ortasında olan bankalar 3 puan ek yabancı para mecburî karşılık tesis edecek
Yüzde 3 yıllık kurul alımı devrede
Merkez Bankası dün de yeni bir atak yaptı ve mevduatın TL kısmı yüzde 50’nin altında olan bankaların ayırdıkları yabancı para zarurî karşılıklardan yıllık yüzde 3 kurul alınmasına kadar verdi TCMB ilgili kararı dün tarihle zarurî karşılık ve döviz hesaplarına TL hissesine ait kurul uygulanmasına ait bankalara gönderdiği yazı ile bankalara gönderdi Uygulama 2 Eylül yükümlülük tarihi prestijiyle geçerli olacak TCMB yazıda Dönüşüm amaçlarına nazaran komite uygulanmasının temel emeli olan mevduattaki TL hissesindeki güzelleşmenin desteklenmesi liralaşma siyaseti çerçevesinde TL’nin hissesinin artırılmasına dönük ek adımlarla sürdürülmektedir denildi
BDDK nın bilgilerine nazaran şu anda TL mevduat hissesi toplam mevduatının yüzde 50 sinin üzerinde olan yalnızca kamu bankaları Bankacılık bölümünde TL mevduatın toplam mevduat içindeki oranı yüzde 45 35 olarak hesaplanırken kamu mevduat bankalarında yüzde 51 64 yabancı mevduat bankalarında yüzde 40 98 yerli özel mevduat bankalarında ise yüzde 42 19 düzeylerinde bulunuyor Kamu bankalarında yüzde 51 37 olan TL mevduatın oranı yabancı bankalarda yüzde 39 21 iştirak bankalarında ise yüzde 39 4 düzeyinde oldu
Bankaların yabancı para ZK yükü yüzde 31 e çıkabilir
Bankacılık kesimi kaynakları kamu bankaları için kurul oranının geçerli olmayacağına işaret ederken iştirak yerli özel ve yabancı bankaların yüzde 3 komiteye maruz kalma mümkünlüğünün yüksek olduğunu lisana getirdi Merkez Bankası nın yabancı para cinsinden mecburî karşılıkları yüzde 25 düzeyinde bulunuyor Bunun yanı sıra döviz hesaplarından TL hesaplarına muhakkak bir dönüşümü yapmamış olan bankalara ekstra 5 puan kâfi dönüşüm yapmamış bankalara ise ekstra 3 puan ZK oranı uygulaması getiriyor Yani bu yüzde 25 oranı dönüşüm kâfi değilse daha da artıyor Hasebiyle döviz dönüşümü yapmamış ve toplam TL mevduatı da yüzde 50 altında kalmış olan bankalar için ekstra ZK uygulamasının yıllık bazda net karlılık üzerine tesirlerini hesap edilirse yüzde 30 31 üzere yabancı para zarurî karşılık yükü getirmesi mümkün olabilecek Bankacılık kaynakları bankaların yüzde 6 üzere bir ekstra maliyetle karşı karşıya kalınabileceği uyarısı yaptı
APİ teminatlarda da sabit tahvile yönlendirildi
Bankacılık dalına yönelik atılımlar yalnızca döviz mevduatından dönüşümle hudutlu kalmadı Bunun yanı sıra tekrar liralaşma stratejisi çerçevesinde APİ fonlamasının teminat yapısında TL cinsi sabit kuponlu devlet tahvillerine yönlendirildi Ayrıyeten ticari krediler için evvel zarurî karşılık getirildi akabinde bu mecburî karşılık uygulaması Hazine tahvili tutulmasına döndürüldü Ticari kredilere yönelik getirilen bu düzenleme de kredilerin dövize dönüşmesini ve yeniden dövizde talep yaratılarak kurun denetim altından çıkmasının engellenmesi için yapıldı Ticari kredi faizlerine de geçtiğimiz hafta bir nevi üst limit getirilerek bunun üzerinde ticari kredi faizi uygulayan bankaların ek tahvil tutması zaruriliği uygulamaya alındı
Hem kur artmasın hem rezervler güçlensin
BDDK bilgilerine nazaran 19 Ağustos haftası itibariyle kur muhafazalı mevduatın büyüklüğü 1 trilyon 246 milyar 753 milyon liraya ulaştı KKM nin toplam mevduat içindeki hissesi da yüzde 16 ya çıktı TL dönüşümlerde Hazine ve döviz dönüşümlerde ise Merkez Bankası kur riskini üstlenirken Hazine nin temmuz itibariyle toplam KKM maliyeti 60 milyar TL ye ulaştı TCMB ise KKM maliyetine ait hiçbir açıklama yapmadı Hazine KKM için ek bütçe ile 40 milyar TL ayırmıştı fakat bu fiyat aşıldı
KKM nin mevduat hissesi yüzde 16
BDDK datalarına nazaran 19 Ağustos haftası itibariyle kur muhafazalı mevduatın büyüklüğü 1 trilyon 246 milyar 753 milyon liraya ulaştı KKM nin toplam mevduat içindeki hissesi da yüzde 16 ya çıktı TL dönüşümlerde Hazine ve döviz dönüşümlerde ise Merkez Bankası kur riskini üstlenirken Hazine nin temmuz itibariyle toplam KKM maliyeti 60 milyar TL ye ulaştı TCMB ise KKM maliyetine ait hiçbir açıklama yapmadı Hazine KKM için ek bütçe ile 40 milyar TL ayırmıştı fakat bu meblağ aşıldı