Avrupa Birliği (AB) Dış Münasebetler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Çekya’nın başşehri Prag’daki AB Dışişleri Bakanları Toplantısı sonunda gazetecilerin sorularını yanıtlarken İran nükleer mutabakatı hakkındaki soruyu da cevapladı.
ABD’nin muahedeye dönmesi konusunda Viyana’da aylarca süren müzakerelerin akabinde muahede koordinatörü olarak en son metni taraflara göndermesinin üzerinden 3 hafta geçtiğini hatırlatan Borrell, şunları lisana getirdi: “Tüm heyetlerden geri dönüşler aldım. İran ve ABD’den yorumlar aldım. İkisi de makul bulduklarını belirttiler. Bence herkesin telaşlarını göz önünde bulunduran bir muahede metni olduğu konusunda bir taban oluşmuş durumda. Gelecek günlerde bu ivmeyi kaybetmeyeceğimizi ve muahedeyi imzalayacağımızı ümit ediyorum.” İran ve ABD’nin mutabakat metnine ait değerlendirmeleri kamuoyuyla şimdi paylaşılmadı.
İran ile nükleer muahede ve müzakere süreci
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) ortasında 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir mutabakat imzalanmıştı.
Washington, eski Lider Donald Trump periyodunda, 2018’de muahededen tek taraflı çekilerek İran’a tekrar yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve tekrar yüksek seviyede uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.
Anlaşmanın yine uygulanmasını sağlama ve ABD’nin mutabakata dönüşü için Nisan 2021’den beri Avrupa Birliği’nin (AB) koordinatörlüğünde Viyana’da yapılan müzakereler 8 Ağustos’ta sona ererken müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen AB’nin sunduğu taslak mutabakat metni sonrasında taraflar kesin mutabakata varma konusunda evvelki aylara göre çok daha olumlu işaretler vermişti.
İran Dışişleri Bakanlığı, AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde sonuncu yol haritası olarak kabul edilen muahede taslağına ait görüşlerini 15 Ağustos’ta AB’ye iletmiş ve taslak metne verdikleri karşılığa karşılık ABD’nin karşılığını beklediklerini açıklamıştı.
ABD Dışişleri Bakanlığı, 24 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, İran ile nükleer mutabakata ait taslak metne yönelik AB aracılığı ile İran’ın görüşlerine karşılık verdiklerini duyurmuştu. Lakin bakanlık, ABD’nin karşılığının içeriği konusunda rastgele bir ayrıntı paylaşmamıştı.