Dünya çapında enerji ve ham madde maliyetlerindeki artış eğilimi dolayısıyla enflasyonist endişeler gündemde ilk sırada yer alıyor. Dün bunlara karşın ABD’de beklenenden yüksek gerçekleşen hizmet PMI verisi risk iştahında bir miktar toparlanmaya sebep oldu. Çin tarafında da Evergrande sonrası başka gayrimenkul şirketlerinde de likidite sorunları dikkat çekiyor.
Küresel piyasalarda dün ABD verisi ile alımlar etkili olurken, gündemdeki mevcut risk ve endişeler bu sabah yeniden fiyatlanıyor. Gün boyunca karışık bir seyrin görüldüğü BIST 100 Endeksi günü yüzde 0,20 oranında sınırlı bir değer kaybıyla 1.391,65 puandan tamamladı. Güne düşüşle başlayan endeks, kur baskısıyla kaybını artırdı. ABD borsaları dün günü yüzde 1’e yakın yükselişlerle tamamlarken, endeks vadeli kontratların ise yeni güne negatif bir seyirle başladığı görüldü. Çin borsaları tatil nedeniyle halen kapalı bulunurken, Asya borsaları geriledi. Avrupa borsaları düşüşle açıldı.
BORSA İSTANBUL
Yurt içinde, dün Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi yüzde 0,19 değer kaybederek günü 1.391,65 puandan tamamladı.
Analistler, yatırımcı fiyatlamaları açısından mevcut risklerin devam etmesinin oynaklığın gündemde kalmasına neden olduğunu belirterek, cuma günü ABD’de açıklanacak istihdam verisi öncesi bugün ABD Merkez Bankası yetkililerinden gelecek açıklamaların önem taşıdığını söyledi. Bugün yurt içinde ise veri gündeminin sakin olacak.
Teknik açıdan BİST 100 endeksinde, kısa vadeli düşüş trendi içerisinde seyir, 1.375 desteğini koruma çabası ile sürerken, seans içi yükseliş denemeleri zayıf kalıyor. Endeksin 1.390 seviyesinden geçen 200 GHO’nın üzerinde tutunması ile hisse özelinde alımlar görülürken, zayıf para girişi ve işlem hacmi ile 60 GHO’nın geçtiği 1.420 desteğinin kırılması bu seviyede tutunma çabalarını artırıyor. Seans içi yukarı ataklarda 1.410 seviyesi ilk önemli direnç noktası olurken, tepki denemelerinin güç kazanması adına bu seviyesinin yukarı aşılması gerekiyor. Sonrasında sırasıyla 1.430 – 1.450 ve 1.460 seviyeleri hedef konumunda bulunuyor. Yükseliş denemelerinin zayıf kalmasıyla yeniden aşağı baskının artabileceği göz önünde bulundurulurken, 1.375 altında da 1.350 ve 1.340 seviyeleri hedef konumunda yer alıyor.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler ise yurt içinde sakin olacak. 09.00’da Almanya, ağustos ayı fabrika siparişleri, 12.00’de Euro Bölgesi, ağustos ayı perakende satışlar ve 15.15’te ABD, eylül ayı ADP özel sektör istihdamı izlenecek.
Açılışta BIST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 0,92 puan ve yüzde 0,07 azalarak 1.390,72 puana geriledi.
Bankacılık endeksi yüzde 0,23 ve holding endeksi yüzde 0,39 düşüş kaydetti. Sektör endeksleri arasında en fazla kazandıran yüzde 1,30 ile metal ana sanayi, en çok kaybettiren yüzde 0,58 ile finansal kiralama, faktoring oldu.
Günün ilk yarısında BIST 100 endeksi, saat 13.00 itibarıyla önceki kapanışa göre 16,65 puan azalışla 1.375,00 seviyesine indi. Toplam işlem hacmi 8,1 milyar lira düzeyinde gerçekleşti. Endeks, günün ilk yarısında en düşük 1.372,34, en yüksek 1.392,40 puanı gördü.
İlk yarıda bankacılık endeksi yüzde 1,22 ve holding endeksi yüzde 2,07 değer kaybetti. Sektör endeksleri arasında tek kazandıran yüzde 1,07 ile metal ana sanayi, en çok gerileyen ise 3,15 ile tekstil, deri oldu.
Günün ilk yarısında mali endeks yüzde 1,44, hizmetler endeksi yüzde 1,05, teknoloji endeksi yüzde 1,97 ve sanayi endeksi yüzde 1,09 değer kaybetti.
Önceki kapanışa göre günün ilk yarısında BIST 100 endeksine dahil hisselerden 9’u yükseldi, 90’ı değer kaybetti. En çok işlem gören hisse senetleri Ereğli Demir Çelik, Petkim, Garanti BBVA, Kardemir D Grubu ve Tüpraş oldu.
KÜRESEL PİYASALAR
Küresel piyasalarda petrol başta olmak üzere ham madde fiyatlarındaki artış ve bu paralelde enflasyondaki yükselişin beklenenden daha uzun süreceği endişeleri, ABD’de temerrüt olasılığı ve Çin’de borç krizi gibi süregelen faktörler, yatırımcıların risk iştahını negatif etkilemeye devam ediyor.
Chicago Fed Başkanı Charles Evans, dün yaptığı açıklamada varlık alımlarının azaltılacağı zamanın yakın olduğunu belirtirken, Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva da ihtiyaç halinde merkez bankalarının adım atmaya hazır olmaları gerektiğini, 2022’de birçok ülkede enflasyon baskısının azalmasını beklediklerini söyledi. Küresel ekonomik büyümenin bu yıl yüzde 6’nın biraz altına düşmesinin beklendiğini aktaran Georgieva, büyümedeki ayrışma, enflasyon ve borçların; toparlanmanın önündeki zorluklar olduğunu ifade etti.
ABD’nin borç limiti konusundaki tartışmalar da gündemde kalmaya devam ederken, ABD Hazine Bakanı Janet Yellen Kongre’nin 2 hafta içinde borç limitini ele almaması halinde, ABD’nin resesyonla karşı karşıya olacağını söyledi.
Makro ekonomik tarafta ise dün ABD’de Tedarik Yönetim Enstitüsü (ISM) imalat dışı endeksi eylülde aylık 0,2 puan artışla 61,9’a yükselerek beklentilerin üzerinde geldi. Ülkede hizmet sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) 54,4’ten 54,9’a revize edilirken, dış ticaret açığı ağustosta 73,3 milyar dolara yükselerek rekor seviyeye ulaştı.
Dün New York borsasında yatırımcıların, mevcut riskleri göz ardı ettiği ve pozitif verilerin de desteğiyle önceki günkü sert düşüşün ardından alıma geçtikleri görüldü. Bu gelişmelerle Dow Jones endeksi yüzde 0,92, S&P 500 endeksi yüzde 1,05 ve Nasdaq endeksi yüzde 1,25 değer kazandı.
Avrupa’da doğalgaz arzına yönelik haber akışı yakından izlenmeye devam ederken, dün bölge genelinde hizmet sektörü PMI verilerinin eylülde önceki aya göre artış kaydetmesi pay piyasalarını destekledi. İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,94, Almanya’da DAX 30 endeksi yüzde 1,05 ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,52 değer kazandı.
Asya borsalarında, artan petrol fiyatları ve Çin’de borç krizine yönelik endişelerle satış ağırlıklı bir seyir izlendi. Küresel piyasalarda petrol başta olmak üzere ham madde fiyatlarındaki artış ve bu paralelde enflasyondaki yükselişin beklenenden daha uzun süreceği endişeleri, ABD’de temerrüt olasılığı ve Çin’de borç krizi gibi süregelen faktörler, yatırımcıların risk iştahını negatif etkilemeye devam ediyor.
Japonya’da siyasi gelişmeler de gündemin üst sıralarında kalmayı sürdürüyor. Ülkede yapılan anket sonuçları yeni Başbakan Kişida Fumio ve kabinesine yönelik kamuoyu desteğinin yüzde 55,7 olduğunu ortaya koyarken, desteğin önceki başbakanlara kıyasla ılımlı kalması seçim öncesi gelişmelerin önemini artırdı. Öte yandan Kişida Fumio hükümetinin, ülkede geçen hafta sona eren olağanüstü hal (OHAL) sonrası Aralık 2020’de durdurulan “seyahate çık” kampanyasını yeniden devreye almayı planladığı bildirildi.
Bu gelişmelerle Japonya’da Nikkei 225 endeksi günü yüzde 1,1 düşüşle 27.529 puandan tamamladı. Endeks böylece, son 6 işlem gününde yüzde 9’a yakın değer kaybetmiş oldu. Kapanışta, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,8 azalarak 2.908 puan, Avustralya’da S&P/ASX 200 endeksi yüzde 0,6 gerileyerek 7.207 puan oldu. Hindistan’da Sensex endeksi 59.750 puanla yatay seyrederken, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,6 düşüşle 23.962 puandan işlem gördü. Çin piyasalarında ise tatil dolayısıyla işlem yapılmıyor.
Avrupa borsaları, güne düşüşle başladı. Açılışın ardından Stoxx Europe 600 gösterge endeksi yüzde 1,17 azalarak 450,70 puan, Almanya’da DAX 30 endeksi ise yüzde 1,29 gerileyerek 14.999 puan oldu. İspanya’da IBEX 35 endeksi yüzde 1,03 azalışla 8.837 puanda, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,32 düşüşle 6.490 puanda, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,92 kayıpla 7.012 puanda ve İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 1,41 gerilemeyle 25.592 puanda bulundu.
PARA PİYASALARI
İstanbul serbest piyasada dolar 8,8920 liradan, euro 10,3100 liradan güne başladı.
Serbest piyasada 8,8900 liradan alınan dolar, 8,8920 liradan satıldı. 10,3080 liradan alınan euronun satış fiyatı ise 10,3100 lira olarak belirlendi.
Dünkü kapanışta doların satış fiyatı 8,8680 lira, euronun satış fiyatı ise 10,2820 lira olmuştu.
Dolar endeksi dün yüzde 0,2’lik yükselişle 94 sınırının hemen altından kapanmasının ardından bugün yüzde 0,1’lik artışla 94,1 seviyelerinde bulundu. ABD’nin 10 yıllık tahvil faizleri ise dün güne başladığı yüzde 1,48 seviyelerinden yükselişe geçerek yüzde 1,54 seviyesini test ederken, bugün de yüzde 1,57’nin üzerini gördü.
Dolar/TL ise dün 8,84-8,90 bandında hareket etmesinin ardından bugün bankalararası piyasanın açılışın 8,8850 seviyelerinde bulundu.
Euro/dolar paritesi dün 1,16’nın hemen altından kapanmasının ardından bugün yatay hareket etti.
Dolar/TL, güne yükselişle başlamasının ardından 8,92 seviyelerinde işlem gördü.
Dün yükseliş eğiliminde hareket eden dolar/TL, günü bir önceki kapanışa göre yüzde 0,19 artışla 8,8738 seviyesinden tamamladı.
Dolar/TL, yeni güne de yükselişle başlamasının ardından saat 10.30 itibarıyla önceki kapanışın yüzde 0,53 üzerinde 8,9210 seviyesinde bulundu.
Euro/TL yüzde 0,50 değer kazancıyla 10,3370’ten, sterlin/TL de yüzde 0,31 yükselişle 12,1330’dan satıldı.
Dolar endeksi yüzde 0,2 artışla 94,2 seviyesinde bulunurken, euro/dolar paritesi ise önceki kapanışın yüzde 0,2 altında 1,1570’ten işlem gördü. Dolar/yen paritesi ise yüzde 0,2 artışla 111,7 seviyelerinde bulundu.
Analistler, ham madde fiyatlarındaki hızlı yükselişe paralel devam eden enflasyon endişeleriyle küresel dolar talebinin arttığını kaydetti. Ayrıca, yüzde 1,56 seviyesinde bulunan ABD’nin 10 yıllık tahvil faizinin seyrinin de yatırımcıların odağında bulunduğunu söyledi.
Gün ortasında uluslararası piyasalarda saat 13.00 itibarıyla euro/dolar paritesi 1,1540, sterlin/dolar paritesi 1,3550 ve dolar/yen paritesi 111,5 düzeyinde seyrediyor.
İstanbul serbest piyasada dolar 8,9190 liradan, euro 10,2950 liradan satılıyor.
EMTİA PİYASALARI
Brent petrolün varili uluslararası piyasalarda 82,95 dolardan işlem gördü.
Dün 83,13 dolara kadar yükselen Brent petrolün varil fiyatı, günü 82,71 dolar seviyesinde tamamladı. Brent petrolün varili, bugün saat 09.45 itibarıyla kapanışa göre yüzde 0,29 artışla 82,95 dolardan işlem gördü. Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili 79,30 dolardan alıcı buldu.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ile OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun, arz-talep açığı nedeniyle artan enerji fiyatlarına rağmen pazartesi günü gerçekleştirdiği toplantısında daha önce belirlenen üretim düzenlemesi planı kapsamında kasım ayı için günlük 400 bin varil üretim artışını koruma kararı aldı.
Enerji krizinin ham petrol, doğal gaz ve kömür piyasaları üzerindeki fiyat baskısı, kış döneminde ısınma ve elektrik için yeterli yakıtın bulunamayacağı endişesiyle artarak devam ederken, Brent petrol son 3 yılın, WTI ise son 7 yılın en yüksek seviyelerinden işlem gördü.
Öte yandan, Amerikan Petrol Enstitüsü, ABD’nin ticari ham petrol stoklarının geçen hafta bir önceki haftaya göre 951 bin varille beklentinin aksine artacağını öngördü. Piyasa beklentisi, stokların 300 bin varil azalacağı yönünde.
Söz konusu veri, dünyanın en büyük petrol tüketicisi ülkede yakıt talebinin yavaşladığına işaret ediyor. ABD Enerji Enformasyon İdaresinin resmi petrol stok verileri ise bugün açıklanacak.
Brent petrolde teknik olarak 83,03 ile 83,56 dolar aralığının direnç, 82,50 ile 81,97 dolar aralığının ise destek bölgesi olarak izlenebileceği belirtiliyor.
Altının gram fiyatı, güne yükselişle başlamasının ardından 502,4 lira seviyesinde işlem gördü.
Dün, altının onsundaki düşüşe paralel değer kaybeden altının gram fiyatı, günü önceki kapanışın yüzde 0,4 altında 502,1 liradan tamamladı.
Altının gram fiyatı, yeni güne yükselişle başlamasının ardından, saat 10.50 itibarıyla dünkü kapanışın yüzde 0,1 üzerinde 502,4 liradan işlem gördü. Çeyrek altın 823 lira, Cumhuriyet altını da 3.360 liradan satıldı.
Altının ons fiyatı, önceki kapanışın yüzde 0,6 altında 1.750 dolardan alıcı buldu.
Analistler, petrol başta olmak üzere ham madde fiyatlarındaki artış ve bu paralelde enflasyondaki yükselişin beklenenden daha uzun süreceği endişelerinin küresel piyasalarda risk algısını artırdığını belirterek, buna paralel dolar kurundaki artışın, yurt içinde altın fiyatlarının yükselmesine neden olduğunu söyledi.
Gün ortasında İstanbul Kapalıçarşı’da 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı 501,00 lira, Cumhuriyet altınının satış fiyatı ise 3.322,00 lira oldu.
Altının onsu uluslararası piyasalarda yüzde 0,7 azalışla 1.748 dolardan, Londra Brent tipi ham petrolün varil fiyatı ise yüzde 0,8 düşüşle 81,9 dolardan işlem görüyor.
VADELİ PİYASA
Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) ekim vadeli BIST 30 endeksine dayalı kontrat, güne düşüşle başlamasının ardından 1.491 puanda dengelendi.
Ekim vadeli endeks kontratı, en düşük 1.488,75 puanı görmesinin ardından önceki normal seans kapanışının yüzde 0,5 altında 1.491,00 seviyesinden işlem gördü.
Dün, alış ağırlıklı bir seyir izleyen endeks kontratı, normal seansı önceki kapanışın yüzde 0,5 üzerinde 1.498,00 puandan tamamladı. Endeks kontratı, akşam seansında ise yatay seyretti.
Teknik açıdan endeks kontratında 1.480 seviyesinin destek, 1.510 puanın direnç konumunda olduğunu kaydetti.