Yener KARADENİZ
Salgın ile başlayan tedarik zincirindeki değişim, son devirde artan siyasi tansiyon nedeniyle hızlandı. Yaklaşık 500 milyar dolarlık bedele sahip olan dünya hazır giysi kesimi ihracatından yüzde 30’dan fazla hisse alan Çin’in Tayvan’a yönelik akın ihtimali, tedarikinin kıymet kısmını bu ülkeden karşılayan dev markaların kararını gözden geçirmesine yol açtı. Başta Lacoste ve Hugo Boss olmak üzere orta üst segment birçok markanın, 2023 prestijiyle Çin’deki tedarikini sonlandıracağı konuşuluyor.
Hugo Boss’un en büyük üretim tesisinin bulunduğu Türkiye’deki yöneticiler, Almanya’daki merkezi ziyaret etti. Kelam konusu karar Türk yöneticilere iletildi ve bundan sonraki devirde Türkiye’de üretime daha fazla tartı verileceği söylendi. Fransız Lacoste da hali hazırda Eren Holding paydaşlığı ile kurulan Devanlay ile muhakkak bölgelerdeki üretimin bir kısmını Türkiye’den karşılıyor. Fransa’daki merkez sıkı bir görüşme trafiği yürütülüyor. Hugo Boss’un İzmir’de üretim tesisinde geçen yıldan bu yana genişleme çalışmaları devam ediyor. Hugo Boss Dokuma Sanayi Genel Müdürü Arif Kaya’nın daha evvel yaptığı açıklamalarnda salgın ile birlikte Türkiye’ye değerli oranda sipariş kayması yaşanıyor. İzmir’deki tesis Hugo Boss küresel yapılanması içinde yüzde 35’lik hisseye sahip ve bu oran kısa vadede yüzde 40’a çıkacak. Şirketin küresel sitesinde yer alan bilgiye nazaran ise markanın hali hazırda en büyüğü Türkiye’de olmak üzere Almanya, Polonya ve İtalya’da kendi üretim tesisi bulunuyor. Şirket, üretimin kıymetli bir kısmını da dünyanın farklı bölgelerindeki tedarikçilerden sağlıyor. Bunun için de hali hazırda birçok Türk firma ile görüşmeler yürütülüyor. Lacoste ise 2021’de yayınladığı tedarikçi listesine nazaran 225’i direkt olmak üzere 481 tedarikçi ile çalışıyor. Tedarikçi sayısına nazaran 92 adetle Çin birinci sırada yer alırken, onu 44 tedarikçi ile Türkiye takip ediyor. Son periyotta bu sayının Türkiye lehine değiştiği tabir ediliyor.
Görüşmeler yürütülüyor
Aralarında Hugo Boss’un da yer aldığı birçok lüks markanın tedarikçilerinden biri olan Biray Kumaş’ın İdare Heyeti Lideri Gökmen Aydınlı, Çin-Tayvan tansiyonu nedeni ile orta üst segment birçok markanın önümüzdeki yıl prestiji ile ülkedeki üretimini sonlandırma kararı aldığını söyledi. Aydınlı, “Bu biçim kararlar, coğrafik pozisyonunun da avantajı sayesinde Türkiye’nin öne çıkmasını sağlıyor. Fakat bu türlü büyük markalara hizmet verebilecek şirket sayısı Türkiye’de ne yazık ki bir elin parmaklarını geçmez Yeniden de şu an birçok şirket ile görüşmeler yürütülüyor” dedi. Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya, Hugo Boss’un İzmir’deki yatırımlarını artırma kararının da bu adımda tesirli olduğunu kaydetti. Üretim yapmak ile ilgili markanın kendilerine de geldiğini kaydeden Kaya, “Şirket, Çin’deki üretimin değerli bir kısmını Türkiye’ye çekti, çekmeye de devam ediyor. Lacoste ile de çalışmaya başladık. Geçen hafta da Fransa’daki merkezine gittik, görüşmelerimiz vardı. Marka önemli bir halde Türkiye’ye dönüyor. Lacoste Avrupa olarak şirket, üretim üssü olma noktasında önümüzdeki periyotlarda Türkiye’yi daha fazla kullanacak” sözlerini kullandı.
“Bu muhtaçlıkları karşılamak zor”
Hugo Boss ve Lacoste’un yanı sıra diğer birçok markanın da Çin’deki alımları azaltmaya, Türkiye’den ise artırmaya yönelik misal kararlar aldığına yönelik duyumlarını paylaşan TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Meclisi Lideri Erdem Fayat da “Bu markalar ortasında daha evvel Türkiye’den alım yapmayanlar da bulunuyor. Bu gereksinimleri bizim ne derece karşılayabileceğimiz kıymetli bir soru işareti. Zira onların beklentileri Çin’deki fiyat kategorisinde Türkiye’de üretim yaptırmak. O da çok mümkün değil. Evvel yüzde 10-15 ile başlıyorlar. Baktılar ki bir formda bu maliyetleri satışları karşılıyor ondan sonra alımları artırmaya çalışıyorlar. Yani bu markalar savaş ihtimaline karşı bize dönüş yapsalar bile karşılık buluyorlar mı kısmı biraz tartışmaya açık. Uğraşıyoruz ancak ne kadar hisse alacağız emin değilim” açıklamasında bulundu.