ABD Merkez Bankası’nın (Fed) güçlü gelen ABD Hizmetler PMI bilgileriyle 75 bps’lik bir faiz artırımı için elinin güçlenmesi ve Euro Bölgesi’nin güç krizinin birliği adım adım resesyona yaklaştırması, global foreks piyasalarında doların hakimiyetini güçlendiriyor.
Dünya’dan Hilal Sarı’nın haberine nazaran Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) 75 bps’lik bir artırımla rekor enflasyonla çabada değerli bir adım atması beklenirken, dolar endeksi Haziran 2002’den bu yana görmediği 110,786 seviyesine kadar çıkarak euro/dolar paritesinin 1’in üzerine çıkmasını engelliyor.
Richmond Fed Lideri Thomas Barkin’in salı günü Financial Times’a verdiği demeçte Fed’in ekonomik faaliyetleri kısıtlayacak bile olsa enflasyona odaklanmaya devam edeceğini bir defa daha teyit etmiş oldu.
Para piyasalarında Fed’in 21 Eylül’deki toplantısında bir 75 bps’lik faiz artırımı daha yapacağına yüzde 70 mümkünlük biçiliyor. ABD’de hizmet kesimi ağustosta beklentilerden güçlü büyümüş, PMI anketlerinde istihdam büyümesinin de sürdüğü görülmüştü.
Parite eşitliğe çıkamıyor
Euro/dolar paritesi çarşamba günü hem Almanya’da sanayi üretiminin beklendiği kadar daralmaması hem de Euro Bölgesi 2. çeyrek GSYH’sinin beklentilerin üzerinde gelmesiyle 0,9929 seviyesine kadar yükselse de, birçok yatırım bankasının da öngördüğü üzere zayıf seyir sürüyor. Parite TSİ 15:45 itibariyle 0,9875 seviyesine kadar geriledi ve 0,99’un üzerine çıkmakta da zorlanıyor. Almanya sanayi üretimi temmuzda yüzde 0,5 değil yüzde 0,3 düşerken, birlik ikinci çeyrekte yüzde 0,6 büyümesi öngörülürken, 2021’in ikinci çeyreğine nazaran yüzde 0,8 büyüdü.
ECB resesyona değil enflasyona odaklanacak
Almanya’nın Çin’e bağımlılığını azaltması gerektiğini de dikkat çeken Deutsche Bank CEO’su Christian Sewing birliğin en büyük iktisadının “Rus güç kaynaklarına çok bağımlı hale gelmesi nedeniyle artık resesyondan kaçamayacağını” söyledi.
Deutsche Bank Başekonomisti Mark Wall ise çarşamba yayınlanan araştırma notunda “ECB yetkililerinin son açıklamalarından bankanın sıkılaşma döngüsünde resesyona karşı düşündükleri kadar hassas olmayacağının görüldüğünü” belirtti ve ekledi:
“Nihai faiz seviyesini 50 bps daha artırarak yüzde 2,5’e çıkardık”. ECB’de şu anda faiz yüzde 0 seviyesinde ve bugünkü toplantıda bir sürpriz olmazsa 75 bps artırım yapılacak. Societe Generale’e nazaran ECB yalnızca faiz artışını değil nicel sıkılaşmayı (bilançosunu küçültmeyi) de kıymetlendirmeli. Bankadan Anatoli Annenkov “Neden tartışılmadığını merak ediyoruz. Nicel sıkılaşma olmaması faizlerin daha yüksek olması gerektiği manasına geliyor” değerlendirmesini yaptı.
Sterlin tarihi tabanlara koşuyor
Sterlin, yeni Başbakan Liz Truss’un gelecek 18 aylık periyotta hükümetin 200 milyar sterlin harcama yapmaya hazırlanması ve ülkenin bir resesyona gireceği beklentileriyle dolar karşısında 2,5 yılın en düşüğük düzeylerine yaklaşıyor. Yıl başından bu yana yüzde 15 düşen sterlin/dolar çarşamba yüzde 1’e yakın düşüşle 1985’ten bu yana görmediği 1,14050 seviyesine kadar geriledi.
Japon yeni’ne müdahale yolda
Dolar karşısında 24 yılın yeni taban düzeylerini gören Japon yenine ise kabine sekreterinden yapılan açıklamaya nazaran bir müdahale gelebilir. Dolar/yen 3 Ağustos 1998’de gördüğü 147,670 seviyesini de aşarsa, kur 1990’dan bu yana en yüksek seviyeye çıkmış olacak. Indosuez Wealth Management Asia’dan Davis Hall, “Eğer maliye bakanlığı adım atmazsa 148 görülebilir” diyor. Fakat 2004-2007 yıllarında ülkenin para ünitesi siyasetlerini yöneten Japon diplomat Horoshi Watanabe şu değerlendirmeyi yapıyor. “Hükümet müdahale etmemeli, hareket doların genel güçlü seyrinden kaynaklanıyor. Çok güçlü yen günlerinin bir daha döneceğini sanmıyorum. Yendeki zayıflık iktisada olan itimadın düşüklüğünden, faiz farkından değil. Japonya Merkez Bankası yeni güçlendirmek ismine faizleri artırmak üzere saçma birşey yapmamalı. Bu para politkalarının mantıksız formda izleneceğini ilan etmekten diğer birşey olmaz”
Rus rublesi hala yılın şampiyonu
Doğalgaz ve petrolde görülen rallilerle yaptırımları büyük ölçüde bertaraf edebilen Rusya’da ise ruble yılın şampiyonu olmaya devam ediyor. Dolar/ruble savaş başlamadan evvel 75 seviyelerindeyken, çarşamba itibariyle 60 seviyesinin de altı görüldü.
Putin’in sözleriyle “Rusya’nın döviz ve finans piyasaları istikrar kazandı, enflasyon düşüyor. İşsizlik oranı yüzde 4’ün altında, tarihi düşük düzeyde. İktisada ait iddialar ve değerlendirmeler artık çok daha optimist. Ekonomik durum genel olarak istikrar kazandı.”
Küresel yavaşlama Çin’i ve yuanı da vuruyor
Çin’in dış ticaret bilgileri global iktisatta görülen yavaşlamanın dünyanın en büyük ikinci iktisadını de vurmaya başladığını gösteriyor. İhracat ağustosta frene basarken, ithalat büyümesi neredeyse durma noktasına gelmiş durumda.
Ağustosta dolar bazında geçen yıla nazaran yüzde 7,1 artan ihracat 314,92 milyar dolara ulaşırken, ejderhanın ithalatı ise birebir devirde yıllık bazda yüzde 0,3 artışla 235,53 milyar dolar oldu. Global iktisada ait bir gösterge olarak takip edilen Çin ihracatı, temmuzda yüzde 18 büyüme kaydetmişti. Bu durum Çin Merkez Bankası’nın takviyelerine karşın yuanda da yeni tabanlar getiriyor.
Dolar/yuan Çin iç piyasasında çarşamba bilgi sonrası 6,9949 seviyesine kadar yükselerek ruhsal bir düzey olan 7’ye dayandı.
Küresel piyasalarda kur 6,97’ye kadar yükseldi. Yuan bu düzeylere en son katı karantinaların devam ettiği Temmuz 2020’de gerilemişti.
Dolar/TL tarihi rekorla flörtte
Dolardaki güçlü seyir, uzmanların da beklentilerine paralel gelişen ülke paralarını da vuruyor. Merkez Bankası’nın Fed, BoE ve ECB üzere büyük merkez bankalarının sıkılaşma döngüsüne istisnai formda katılmaması, TL’yi Ukrayna Grivnası ve Arjantin Pesosuyla birlikte bu yılın en çok paha kaybeden para ünitelerinden biri yapıyor.
Bu hafta 18,25 düzeylerini test edererek, 18,40 olan tarihi tepeye bir adım daha yaklaşan dolar/TL kuru yıl başından bu yana yüzde 40 yükselmiş durumda.
TL’nin dolar karşısındaki kaybı yıl başından bu yana yüzde 27’yi bulurken, Ukrayna Grivnası (%26,1), Macar Forinti (%20,3), Mısır Lirası (%18,4), Polonya Zlotisi (%15,5) ve Güney Kore Wonu (%13,8) kaybı yüzde 10’u aşan öbür kimi gelişen ülke paraları.