Kanun teklifi ile genel bütçe kapsamındaki yönetimlerin bütçe tertiplerine 817 milyar 271 milyon 632 bin lira, özel bütçeli yönetimlerin bütçe tertiplerine 63 milyar 203 milyon 143 bin lira olmak üzere toplam 880 milyar 474 milyon 775 bin lira ödenek eklenecek.
Cumhurbaşkanı yetkili olacak
Merkezi idare kapsamındaki kamu yönetimlerinin bütçelerinde yer alan “personel giderleri” ve “Sosyal Güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri” ekonomik kodlarını içeren tertiplere, başlangıç ödeneklerinin yüzde 40,5’i oranında, “Cumhurbaşkanı ödeneği” ekonomik kodlu tertibe başlangıç ödeneğinin yüzde 20,2’si oranında ödenek eklemesi yapılacak. Bu kapsamda yapılan ödenek eklemeleri karşılığı Hazine yardımı ödenekleri ilgili yönetim bütçelerine eklemeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
2022 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu’na bağlı genel bütçe gelir kestirimi toplam 1 trilyon 80 milyar 515 milyon 421 bin lira artırılacak.
Teklifin münasebeti: Artan fiyatlar
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasını taşıyan 2022 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu ile Bağlı Cetvellerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Başkanlığına sunuldu.
Teklifin münasebetinde, 17 Aralık 2021 tarihli ve 7344 sayılı 2022 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu ile merkezi idare bütçe sarfiyatları için “1.750.957.322.000 Türk lirası ödenek tahsis edildiği” hatırlatılarak, “Ancak dünyada ve ülkemizde yaşanan ekonomik ve jeopolitik gelişmeler sonucu genel fiyatlar düzeyinde kıymetli artışlar meydana gelmiş, hasebiyle bütçe ödeneklerinde de artış yapılması gereksinimi doğmuştur. Ödenek gereksinimlerinin karşılanabilmesi hedefiyle merkezi idare kapsamındaki kamu yönetimleri bütçelerinin ‘personel giderleri’ ve ‘Sosyal Güvenlik Kurumuna devlet primi giderleri’ ekonomik kodlarını içeren tertiplerine yapılan ödenek eklemeleri dahil toplamda 1.080.515.421.000 Türk lirası ödeneğin eklenmesi teklif edilmektedir.” tabirlerine yer verildi.
Gerekçede artışlar ayrıntılandırıldı: Elektrik, akaryakıt, patron primleri…
Gerekçede şunlar kaydedildi:
“Ek ödenek muhtaçlığı; başta doğal gaz ve elektrik fiyatlarında yaşanan maliyet artışlarının vatandaşlarımıza yansıtılmaması için BOTAŞ’a yapılan kaynak transferleri, enflasyon nedeniyle kamu vazifelilerinin maaş ve fiyatlarında yapılan artışlar, emekli maaşlarında yapılan artışlar, toplumsal güvenliği olmayan vatandaşların sıhhat prim ödemeleri, patron prim teşviki ödemeleri üzere Toplumsal Güvenlik Kurumuna yapılan bütçe transferleri, kamu yönetimlerinin elektrik, akaryakıt ve yakacak alımları ile taşımalı eğitim, fiyatsız ders kitabı, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri ile özel eğitim okullarında eğitim alan engelli bireylerin takviye eğitim masrafları, savunma ve güvenlik kurumlarının ödenek gereksinimleri başta olmak üzere mal ve hizmet alım masraflarındaki artışlar, memur aylık katsayısındaki artışa bağlı olarak aile hekimliği hizmetlerine ait sarfiyatlar, engelli meskende bakım takviyeleri ve 65 yaş üstü bakıma muhtaç yaşlıların ve engelli vatandaşlarımızın aylıklarındaki artışlar, birinci ve ortaöğretim öğrencilerine verilen burs ve harçlıklar, yurt dışına gönderilen öğrencilerin burs ve tahsil masraflarındaki artışlar, toplumsal yardım masraflarındaki artışlar, aday çırak ve çıraklar ile işletmelerde mesleksel eğitim gören, staj yahut tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilerin fiyatları için ödenecek devlet katkısı ödemeleri, hububat üretimi yapan çiftçilerimize ödenen ek girdi maliyet dayanağı, döviz kuru artışı nedeniyle memleketler arası kuruluşlara yapılacak üyelik aidatı ve katkı hissesi ödemelerindeki artışlar, hububat fiyatlarındaki artışların tüketicilere yansıtılmaması gayesiyle TMO’ya yapılan görevlendirme masrafları ve öteki KİT görevlendirme masraflarındaki artışlar, maliyet artışları nedeniyle sermaye masraflarındaki artışlar, başta Elazığ, Malatya, Adıyaman ve İzmir vilayetlerinde yapılanlar olmak üzere afet konutlarının üretim sarfiyatları ve öbür afet ziyanlarının karşılanması hedefiyle yapılan masraflar ile faiz ve başka masraflardaki artışlardan kaynaklanmaktadır.”
Gerekçede, Kamu Vazifelileri Sendikaları ve Toplu Kontrat Kanunu kapsamında imza altına alınan Kamu Vazifelilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Toplumsal Haklara Ait 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6. Devir Toplu Sözleşme’nin 5’inci unsurunun birinci fıkrasında kamu çalışanının mali ve toplumsal haklarında 2022 yılının birinci devrinde yüzde 5, ikinci periyodunda yüzde 7 artış yapılmasının kararlaştırıldığı belirtildi.
Enflasyon farkı hatırlatıldı
6’ncı Devir Toplu Mukavele ile 2022 yılının birinci periyodu için belirlenen yüzde 5 oranının 19 Ocak 2022 tarihli ve 7351 sayılı Kanun’un 16’ncı hususu ile yüzde 7,5 olarak tekrar düzenlendiği belirtilen münasebette, “Bu çerçevede 2022 yılının birinci periyodunda yüzde 5 oranında artırım öngörülmüş olsa da 7351 sayılı Kanun’la yüzde 2,5 oranında ek artırım verilmiş ve birebir periyotta oluşan enflasyon farkı ile birlikte toplamda kamu işçisinin artırım oranı, yüzde 30,95 olarak gerçekleşmiştir. 2022 yılının ikinci devri için yüzde 7 oranında artırım öngörülmüş olmakla birlikte, enflasyon farkı nedeniyle bu oranın daha yüksek gerçekleşeceği görülmektedir.” tabirleri kullanıldı.
Öte yandan 11 Ağustos 2021’de imzalanan 2021 Yılı Kamu Toplu İş Kontratları Çerçeve Muahede Protokolü’nde kamu personellerinin brüt çıplak fiyatlarına 2022 yılının birinci periyodunda yüzde 5, ikinci periyodunda yüzde 5 artış yapılacağının karar altına alındığı anlatılan münasebette, bununla birlikte 3 Şubat 2022’de yapılan Ek Çerçeve Muahede Protokolü ile 2022 yılının birinci periyodu için öngörülen yüzde 5 artırım oranının yüzde 7,5 olarak yine belirlendiği kaydedildi.
“Bütçe Kanunu gelir gayelerinin üzerinde”
Bu kapsamda 2022 yılının birinci devrinde yüzde 5 artırım öngörülmüş olsa da Ek Çerçeve Muahede Protokolü ile yüzde 2,5 ek artırım verildiği ve tıpkı periyotta oluşan enflasyon farkının fiyatlara ayrıyeten yansıtıldığı bildirilen münasebette şu sözler kullanıldı:
“2022 yılının ikinci periyodu için yüzde 5 oranında artırım öngörülmüş olmakla birlikte, enflasyon farkı nedeniyle bu oranın daha yüksek gerçekleşeceği görülmektedir. Öte yandan merkezi idare bütçe gelirlerinin; gayrisafi yurt içi hasıla deflatörü, TÜFE ve Yi-ÜFE, ihracat ve ithalat üzere makroekonomik göstergelerde beklenen değişiklikler, bu değişiklikler karşısında alınan proaktif kararlar ve birinci beş aylık bütçe gelir gerçekleşmeleri de göz önünde bulundurulduğunda Bütçe Kanunu gelir amaçlarının üzerinde gerçekleşeceği varsayım edilmektedir. Ek bütçe ödeneklerinin gerektireceği finansman gereksiniminin merkezi idare bütçe gelirlerindeki artışla karşılanması öngörülmektedir.
Merkezi idare bütçe gelir artış meblağları, bu kanun teklifine bağlı (B) işaretli cetvelde gelir kalemleri prestijiyle yer almaktadır. Mali disiplin anlayışının ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin bütçe hakkının gereği olarak ek ödenek gereksinimi olan tertiplere yeteri kadar ödenek eklenerek kamu hizmetlerinin yürütülmesinde rastgele bir aksaklık oluşmaması hedefiyle bu kanun teklifi hazırlanmıştır.”