Yener KARADENİZ
Zincir Mağazalar Derneği (ZMD) üyesi 70’ten fazla marka, üretici fiyatları ile tüketici fiyatları ortasında farkın açıldığına dikkat çekerek düşük talep nedeniyle birikmiş artırımları etikete yansıtamadıklarını söyledi. Dal temsilcileri olağanlaşma periyodunda artması beklenen talep doğrultusunda fiyatlarda da artış yaşanacağını belirtti. Zincir Mağazaları Derneği’nin (ZMD) kurumsal kimliğinin yenilenmesi ve dala ait değerlendirmelere yönelik dernek idare konseyi üyelerinin de iştiraki ile düzenlenen online toplantıda konuşan ZMD Lideri Serhan Tınastepe, “Üretici ve tüketici fiyatları ortasındaki farkı çok fazla açıldı. bu farkı şu an yansıtmıyoruz. Yansıtmamız değerli ölçüde kardan feragat etmemiz manasına geliyor. Bu mevzuda perakende dalı fedakâr davranıyor. Fedakârlık düzeyi bıçağın kemiğe dayandığı noktaya geldi. Birikmiş gerilim var. Bu gerilim önümüzdeki süreçte artan talebe bağlı olarak fiyatlara yansıyacak” diye konuştu.
2020 yüzde 18 küçülme ile kapandı
70’ten fazla üye ile 320 milyar TL’lik ciro ve 300 binden fazla istihdamı temsil eden ZMD üyeleri, geride bıraktığımız yılın değerli bir kısmını kapalı geçirdi. Bu periyotta cirosunun yarısını kaybeden üyelerin olduğunu söyleyen Tınastepe, “Sektörümüz eser kümeleri ertelenebilir gereksinimlerden oluşuyor. Tüketicinin bu devirde zorda kalmadıkça gereksinimlerini ertelendiğin gördük. Turizmindeki düşüş turizme bağlı perakende de işleri azalttı. Mobilya mesken geliştirme üzere alt kategoriler olumsuz etkilendi. Ciroların yarısını kaybeden üyelerimiz oldu. Besin dışı organize perakende 2020’yi yüzde 18 gerileme ile kapattı. Bu yılın birinci çeyreğinde de yüzde 25 düzeyinde bir gerileme olacağını öngörüyoruz. Pandeminin akabinde ertelenmiş taleplerin devreye gireceğini düşünüyoruz” diye konuştu.
“Kayıpların telafisi çabucak mümkün değil”
Pazartesi prestiji ile kademeli olağanlaşma devrine geçildiğini hatırlatan Serhan Tınastepe, hayat olağanlaşmaya başlasa bile kayıpların telafisinin çabucak mümkün olmayacağını söyledi. Tınaztepe, daralmanın yaşandığı bu periyotla baş edebilmek için Kısa Çalışma Ödeneği’nin uzatılması, kira ödemelerinin kanunla düzenleme altına alınması üzere dayanakların değerli olduğuna dikkat çekerek, “Hane halkının tüketimin vazgeçilmez bir kesimi. Seyyanen yapılan dayanaklar, şirketlerin ayakta kalabilmesi için kıymetli ancak hane halkının desteklenmesi de çok kritik” değerlendirmesini yaptı.
“Özel dalı desteklemeyen rekabet edemeyecek”
Perakendecilikte maliyet denetiminin ehemmiyetine dikkat çeken Tınastepe, kira dayanağının akılcı bir tahlile ulaşmasının öncelikli olduğunu aktardı. Tınastepe, “Kapanma periyotlarında AVM’ler yapan tahliller sundu. Lakin onlar da kaynaklarının tükendiğini belirtmeye başladı. Döviz borcu olan AVM’lerde kamu dayanağı değerli. Caddelerde ise daha vahim durumdayız. Kiralarla ilgili bir düzenleme yapması bizim değerli önceliklerimizden bir tanesi. Ciro kira uygulamasının yasal düzenleme garanti altına alınmasını talep ediyoruz. Pandemi sonrasında yenidünyada rol değişimleri olacak ve özel kesimin desteklendiği ülkeler bu periyotta öne çıkacak” diye konuştu.
Bu faiz ortamında yatırım mümkün değil
Makroekonomik gelişmelere ait de değerlendirmelerde bulunan Serhan Tınastepe, perakendeciler olarak yüksek volatilitenin olduğu kurdan olumsuz etkilendiklerini ve fiyatlandırma için stabilize olmuş kurun değerli olduğunu söyledi. Kahır yaşadıkları bir başka bahsin ise yüksek faiz ortamı olduğunun altını çizen Tınastepe, döviz ile kredilerde yüzde 6 faiz oranı uygulandığını bu oranın sonun çabucak ötesi Bulgaristan’da yüzde 1 olduğun dikkat çekerek, “Bugünkü faiz ortamında yatırım yapmak mümkün değil. Makroekonomik gelişmeler yatırım ortamını olumsuz etkiliyor” diye konuştu.
Üyeler yurtdışında yatırım için daha istekli
Serhan Tınastepe, geçen yıl perakende dalının metrekare bazında toplamda yüzde 3, besin dışında ise yüzde 1,5 büyüdüğünü anlattı. Tınastepe, “Daha evvel yapılan planlamalar bir halde sürdürülüyor. Üyelerimiz yeni yatırımlar konusunda ise bu yıl isteksiz. Bunda da kamu dayanakları, makroekonomik belirsizlik ve dalgalanmalar önemli formda tesirli. Yurtdışındaki süratli toparlanma nedeni ile üyelerimiz yurtdışında yatırım konusunda ise daha istekli” diye konuştu.
ZMD kurumsal kimliğini yeniledi
ZMD, hali hazırda 70’ten fazla üyesi ile dalın yüzde 80’ini temsil ediyor. Dernek, 320 milyar TL ciro ve yüzde 90’ı gençlerden oluşan 300 bini aşkın istihdamı ile iktisadın yüzde 10’unu oluşturuyor. Nisan ayında düzenlenen genel konseyde oy birliği ile daha evvel Kategori Mağazacıları Derneği olan ismi Zincir Mağazaları Derneği olarak değiştirme kararı aldıklarını lisana getiren Serhan Tınastepe, derneğin yeni kimliği ile besin dışı perakendede aktifliğini daha fazla artıracağını söyledi. Bölüme ait çalışmalara da devam ettiklerini anlatan Tınastepe, e-ticaret ve omnichannel’ın son devirde en kıymetli gündem unsurlarından biri haline geldiğine dikkat bu alanlarda 5 yıllık arayı 3-4 ay içinde alındığını söyledi. Tınastepe, “Omnichannel konusunu daha fazla konuşalım istedik. Bu emelle 26 Mayıs günü yarım gün sürecek webinar düzenliyoruz. Perakende konferansı da webimar formunda olacak” diye konuştu.