Özge YAVUZ / İŞİN İÇİNDEN
Avrupa ve ABD’deki havalimanlarında yaşanan işçi eksikliği nedeniyle tam bir kaos yaşanıyor. Hava yolu şirketleri; yer hizmetleri, güvenlik işçisi ve uçuş vazifelileri dahil olmak üzere tüm alanlarda önemli bir işçi yetersizliğiyle çaba ediyor, uçuşlar iptal ediliyor. Birkaç Avrupa havayolu şirketi ve havaalanlarında son haftalarda grevler görülürken, gelecek ay seyahat kesintilerinin artması bekleniyor. Londra, Amsterdam, Roma ve Frankfurt üzere kentlerdeki büyük havalimanları, uçuş iptalleri ve uzun yolcu kuyruklarıyla uğraşmak zorunda kalıyor. Son olarak bilindiği üzere Almanya’da, havalimanı işçisi eksikliği nedeniyle Lufthansa’nın 2 bin uçuşunun iptal edildiği açıklandı. Ondan evvel Alman basınında, Almanya’nın işçi tahlilini Türk çalışanlarda aramasıyla ilgili açıklamalar yapılmış, 2 bin Türk çalışanın işe alınacağı gündeme gelmişti. Mevzuyla ilgili olarak Hava-Sen Genel Lideri Seçim Seçkin Koçak ve kesim yetkililerinden görüşler aldım. Almanya’daki bu iş daveti Türklerden çok talep görür mü? Avrupa’daki uçuş aksamaları uzun sürer mi? Evvel kesimin genel görüşüne, akabinde Seçkin Koçak’ın detaylı karşılıklarına bakalım…
6-8 ay sürebilir
Türkiye, havacılıkta dünyada kelam sahibi ülkelerin başında geliyor. Uçuş takımından yer hizmetlerine, teknik takımdan güvenliğe kadar her alanda yetişmiş insan gücümüz çok fazla. İşçi eğitimli, yabancı lisan seviyesi hayli uygun düzeyde. Durum bu türlü olunca da yurt dışında şu anda yaşanan işçi külfetinin tahlili için gözler Türkiye’ye çevrilmiş durumda. Öncelikle Avrupa ve ABD, neden bu türlü bir eleman problemine düştü, buna bakmakta yarar var. Pandemide dünyada uçuşlar durunca, havayolu çalışanları işsiz kaldı. Bu işsizlerin birçoğu bir müddet sonra farklı dallarda iş buldu. Dal çalışanlarının verdiği bilgiye nazaran Avrupa ülkelerinde havacılık ile farklı bölümlerdeki maaş skalasında çok da büyük bir fark yok. Hasebiyle birçok çalışan işler düzeldi diye yine havacılığa dönmedi. Pekala Türkiye’deki durum nasıl? Türkiye’de de, uçuşlar durunca, farklı iş kollarına geçen ya da hala işsiz olan bir kesim var. Münasebetiyle Almanya’nın bu davetine bilhassa genç kısımdan bir talebin olacağı kestirim ediliyor. Dal yetkililerine nazaran, genel durumun birkaç başlığı şöyle: Pandemi boyunca Avrupa’da havayolları, terminal işletmeleri ve öteki paydaşlar çok sayıda çalışan çıkardılar. Artık birebir süratle işe alım yapamıyorlar bilhassa tecrübeli personellerde… Avrupa’daki uçuşlardaki ıstıraplar yaz dönemi boyunca sürer, sonra Christmas’a kadar bir kesim rahatlar. Lakin genel kasvet asgarî 6-8 ay devam eder. Türkiye’den Almanya’ya gidebilecek çalışan sayısını ise kestirim etmek kolay değil.
‘Maaş cazip gelebilir’
Gelelim, Hava-Sen Genel Lideri Seçim Seçkin Koçak’la sohbetimize… Koçak, Türkiye’nin havacılık kesiminde İK alanında hayli deneyimli olduğunu, dolaysıyla Almanlar’ın birinci etapta Türkiye’den çalışan transfer etmek istediğini söylüyor. Almanya tarafında kararın şimdi netlik kazanmadığını, kendilerinin de durumu takip ettiklerini açıklayan Koçak, “Geçen ay bu iş birinci başladığında, ‘Hemen bu ay işe alacağız, kasıma kadar sürecek çalışma dönemi’ demişlerdi. Lakin ben kasımın daha da uzayacağını düşünüyorum. Avrupa’daki eleman muhtaçlığının çabucak biteceğini düşünmüyorum. Münasebetiyle çalışma müddetini uzatabilirler. Türkiye’den bilhassa genç çalışanlardan giden olabilir. Zira maaşın 2 bin Euro civarında olacağı konuşuluyor. ‘6 ayda Türkiye’deki 2 yıllık karımı elde ederim’ fikri ağır basabilir” diyor. Bu ortada yaptığım araştırmaya nazaran, Türkiye’de yer hizmetlerinde çalışanların maaşı ortalamada, taban fiyat ve biraz üzerinde. Birtakım şirketlerde ise maaşın 8-9 bine kadar çıktığı belirtiliyor.
‘Bu, küresel bir iş’
Seçkin Koçak, havacılıkta yer hizmetlerinin küresel bir iş olduğunu söylüyor. Türkiye’de biletlemeyi yapanın kullandığı sistemle Almanya’dakinin tıpkı olduğunu belirten Koçak, “Hemen çabucak herkes tıpkı yahut misal yazılımları kullanıyor. Bir havaalanının işleyişi her yer birebirdir. Valizi verdiğiniz vakit onun gittiği bir yol var, onu karşılayan birisi var, bir x-ray çizgisi var. Hasebiyle Almanlar da yetişmiş insan kaynağı olarak Türkiye’ye yönelmiş durumda. Kendimizi birçok mevzuda eleştiriyoruz lakin Türkiye yetişmiş insan kaynağı olan bir ülke. Batıya giden işçimiz kahır çekmiyor” diyor. Koçak, Alman basınını takip ettiğini, Türk çalışan alımı için Almanya’da parlamento kararının beklendiğini söylüyor. Koçak, şöyle devam ediyor: “Alman siyasetçilerin açıklamalarını okudum, Alman İç İşleri Bakanlığı’nın bir an evvel karar vermesini istiyorlar. Fakat şu anda net bir kararın çıkmadığını biliyoruz.” Seçkin Koçak’a Hava-Sen’e Almanya’ya gitmek isteyen çalışanlardan telefon gelip gelmediğini soruyoruz. Koçak, “Çalışanlardan sendikaya telefon geliyor lakin bizim bu bahiste bir yönlendirme yapmamız yanlışsız değil, o denli bir vazifemiz de yok. Sendika olarak takip ettiğimiz bir husus değil. Biz de Alman basınını izliyoruz” diyor. Pekala, davet resmi olarak yapıldığında Almanya’ya Türkiye’den çok gitme talebi olur mu? Koçak şunları söylüyor: “İstanbul’daki yeni havalimanı kurulduktan sonra lisansları ve eğitimleri olmasına karşın iş değiştirenler oldu. Pandemiyle birlikte çalışmayan gruplar de var şu anda. Almanlar Türkiye’de bu şahıslardan talep alabilirler. Bu işin problemi 6 aylık olması. Gerçi ben mühletin uzayacağını düşünüyorum. Zira Avrupa’da yeni işe alacakları şahıslara eğitim vermeleri gerekiyor, lisans müddetleri var. Münasebetiyle Almanlar için şu anda yetişmiş eleman transferi daha mantıklı.”