Maruf BUZCUGİL / Hüseyin GÖKÇE
Veteriner Sıhhat Eserleri Sanayicileri Derneği (VİSAD) Lideri Ramazan Bayhan, hastalıkları faal biçimde denetim altına alınmamış hayvancılık kesiminin, kârlı ve sürdürülebilir bir iş kolu olarak kalmaya devam edemeyeceğini söyledi. Türkiye’de hayvan hastalıkları kaynaklı kayıpların yüzde 20 civarında olduğunun altını çizen Bayhan, alınacak tedbirlerde hastalıkların yarıya inmesi halinde yıllık 2 milyon ton süt, 150 bin ton da daha fazla et üretilebileceğini bildirdi. Beşerdeki enfeksiyon hastalıklarının yüzde 70’inin hayvan geçişli olduğuna vurgu yapan Ramazan Bayhan, veteriner sıhhat eserlerinin yalnızca hayvan değil, toplum sıhhati açısından da değerli olduğunu aktardı. Dalda ilaç sahteciliğine son vakitlerde aşı sahteciliğinin de eklendiğine değinen Bayhan, sahtecilikten yakalananların birkaç gün içinde kaldıkları yerden sahteciliğe devam ettiklerini belirtti.
Ankara Sohbetleri’ne konuk olan Ramazan Bayhan, sorularımızı şöyle yanıtladı:
Öncelikle VİSAD’ı bize ve kamuoyuna tanıtabilir misiniz? Neler yapıyorsunuz?
VİSAD, veteriner ilaç ve aşıları ile ilgili geliştirme ve üretim faaliyetlerinde bulunan firmaların bir ortaya gelerek oluşturdukları bir dernek. Ağır sorumlulukları var. Ucuz, kâfi ve sağlıklı hayvansal besine ulaşmanın en kritik geçitlerinden birinde durmaktayız. Hastalıkları faal bir halde denetim altına alınmamış çiftlik hayvancılığı bölümü, kârlı ve münasebetiyle sürdürülebilir bir iş kolu olarak kalmaya devam edemez, kâfi hayvansal besin üretemez. Bu da eseri kıymetli ve ulaşılması sıkıntı hale getirir. Başka taraftan, insanlardaki enfeksiyon hastalıklarının yüzde 70’lik bir kısmının hayvan geçişli olduğu göz önüne alındığında, veteriner ilaç ve aşı bölümünün, toplum sıhhatinin da en değerli muhafızı olduğunu söylemek abartı olmayacaktır. Yeniden en az bunlar kadar değerli olarak hem çiftlik hayvanlarının hem de ailemizin bir modülü haline gelen arkadaş hayvanlarımızın ağrıdan acıdan arınmış bir hayat sürmelerinin garantisi de bu daldır. Hasebiyle bu kesimin eserlerine ulaşılabilirlik yalnızca yetiştiriciler için değil birebir vakitte toplumun tamamı için kritik ehemmiyettedir.
“HER YIL 500 BİN BUZAĞIYI KAYBEDİYORUZ”
Sektörün hayvancılığın iktisadına olan katkısından bahseder misiniz?
Bugün hayvan hastalıklarından kaynaklanan ekonomik kayıplar toplam üretimin yaklaşık yüzde 20’si civarında. Yani, hastalıkların daha faal denetim edilmesiyle bu oranı yüzde 10’a düşürebilirsek, Türkiye’de tıpkı kaynaklarla fazladan yaklaşık 2 milyon ton süt, 150 bin ton da et üretilebilir. Her yıl yaklaşık 500 bin buzağıyı kaybediyoruz. Bunları aslında büsbütün önlenebilir sebeplerden ötürü kaybettiğimizi bilmemiz lazım. Kıymetli bir çoğunluğunu ishal ve akciğer enfeksiyonu üzere aktif aşılama programlarıyla kıymetli ölçüde denetim altına alabileceğimiz hastalıklardan, bir kısmını da tekrar bakım-besleme üzere önlenebilir yanılgılardan ötürü kaybediyoruz. Buna dur diyebiliriz. Bir master plan rehberliğinde hazırlanmış bir yol haritası çıkarıp o yolda kararlılıkla yürürsek birkaç yıl içinde çok düzgün sonuçlar alacağımıza eminim.
“SAHTECİLİKTEN YAKALANANLAR BİRKAÇ GÜN SONRA TEKRAR DEVAM EDİYOR”
Peki daldaki meselelerden bize ne aktarabilirsiniz?
Her bölümün kendine mahsus dertleri olduğu malum. Bunlardan en kıymetli gördüğüm iki adedinden bahsetmek isterim. Vakit zaman beşeri bölümde de gördüğümüz düzmece ve kaçak eser sorunu bizleri çok olumsuz etkiliyor. Mevcut yasal düzenlemelerin yetersizliğini maalesef dal olarak tekraren test etmiş durumdayız. Geçersiz ilaç dağıtımı yapan şahısları tekraren ihbar edip yakalatmamıza karşın birkaç gün içinde kaldıkları yerden devam ediyorlar.
“SAHTECİLİĞİN AŞIYA DA SİRAYET ETTİ, HEMEN EL ATILMALI”
Bunu son vakitlere kadar yalnızca ilaçlar üzerinden yapıyorlardı. Lakin son devir bu sahtecilik olaylarının aşılara da sirayet etmiş olması çok değerli bir tehdit. Binlerce hayvanı hastalıklara karşı koruduğunuzu düşünürken bir anda büyük hastalık patlamalarına ve bunun hem hayvan hem de toplum üzerinde yansımalarına şahit olabiliriz. Münasebetiyle ivedilikle el atılması gereken bir bahistir.
“ÖNEMİ BÜYÜK ANCAK TİCARİ HACİM KÜÇÜK”
Bir öbür bahis da piyasaya sunulacak eserlerin faal ve inançlı olmasına yönelik birtakım taleplerin bölümün karşılayabileceğinin üzerine çıkması nedeniyle bu eserlere erişmede yaşanabilecek dertlerdir. Hayvan sıhhati bölümü, az evvel bahsettiğim bahislerde kritik ehemmiyete sahip olmakla birlikte küçük bir ticari hacme sahiptir. Beşeri ilaç bölümünün yaklaşık yüzde 5’i kadar bir büyüklüğü var. Münasebetiyle kırılganlığı ve iş kolu itibariyle vazgeçebilme hassaslığı nispeten yüksek… Bu düşük iş hacimlerinden ötürü kârlılık oranlarında da düşüş yaratacak tesirlere karşı ihtimamlı yaklaşılması gerekir. Bu manada, yasal düzenlemelerin, ilaç ve aşıya erişim ile eserlerin güvenliği ve aktifliği istikametindeki talepler ortasında istikrar gözetmesi koşuldur.
“Tek Sıhhat konsepti için hazırlığa başlamalıyız”
Bugün insanlarda görülen enfeksiyon hastalıklarının yüzde 70’i hayvansal geçişli. İnsan sıhhatinin garanti altına alınması lakin hayvan sıhhatinin garanti altına alınmasıyla mümkün olabilir. Hakikaten bilim dünyası bunu fark ederek “Tek Sağlık” isminde bir konsept geliştirdi. Bu konsept insan, hayvan ve etraf sıhhatinin birbirine entegre ve ayrılamaz olduğu gerçeğinden hareketle bu 3 alanda çalışan tüm kişi ve kurumların yakın iş birliğini öngörür. Bizim de Türkiye olarak ilgili kurum ve kuruluşları bir ortaya getirip kurumsal tertip düzleminde hazırlıklara başlamamız ve bunun faal çalışmasını sağlayacak yasal altyapıyı hazırlamamız gerekir. Arkadaş hayvan tarafından baktığımızda onlardan bize bulaşan tek şeyin sevgileri olmasını hedefl emek gerekir. Bunun için de hem onların hem kendimizin sıhhatini temin edecek yeni ve aktif eserler geliştirip ulaşılabilirliğini sağlamamız kaide.