Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve emniyetli referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI nisanda 50,4’e geriledi ve genel faaliyet şartlarında çok sonlu bir güzelleşmeye işaret etti. Kesimin performansı 11 aydır devam eden büyüme periyodunun en ölçülü artışını sergiledi. Nisanda hem üretim hem de yeni siparişler yavaşlama kaydetti. Anket iştirakçileri bu durumu genel olarak Türkiye’de COVID-19 pandemisinin yine yükselmesine bağladı. Üretimdeki yavaşlama üç aylık büyümenin akabinde gerçekleşti.
Toplam yeni siparişlerde yaşanan yavaşlamaya karşılık, milletlerarası talepte güçlenme sinyalleri gözlendi ve yeni ihracat siparişleri üst üste dördüncü ay artış gösterdi.İmalatçılar nisan ayında da yeni istihdam yaratmaya devam etti ve bu gelişme mevcut artışı trendini 11 aya ulaştırdı. Öte yandan nisandaki artış, kelam konusu artış devrinin en düşük suratında gerçekleşti. İşçi sayılarında devam eden artış ve yeni siparişlerin ivme kaybetmesi, firmaların tamamlanmamış işleri üzerinde çalışmalarına imkan sağladı ve birikmiş işler Mayıs 2020’den beri en yüksek oranda azaldı.
Enflasyonist baskılar ikinci çeyreğin başında yüksek seviyesini korudu. Girdi maliyetlerinde keskin artış kaydedilirken firmalar bu artışı çoklukla Türk lirasındaki bedel kaybı, ham unsur fiyatlarındaki yükseliş ve kimi durumlarda da arz eksikliklerine bağladı. Ham unsur teminindeki zorluklar ve dünya genelindeki nakliye problemlerine bağlı olarak tedarikçilerin teslimat müddetlerinde devam eden güçlü artışlar, arz taraflı problemlerin sürdüğüne işaret etti. Tedarikçi performansındaki bozulma mart ayına nazaran değişim göstermedi. Girdi maliyetlerindeki yükselişlerin genel olarak satış fiyatları kanalıyla müşterilere yansıtıldığı gözlendi. Satış fiyatlarında keskin artış kaydedildi ve bu artış geçmiş periyot ortalamasına nazaran çok daha süratli gerçekleşti.
“Vaka sayılarındaki düşüş kesimlerin çalışmasına yardımcı olacak”
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket bilgileri hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Yaşanan son COVID-19 dalgasının tesirleri Nisan ayında Türk imalat kesimine bariz biçimde yansıdı. Müşterilerin yeni projelere girmekten uzak durması, üretimi ve yeni siparişleri yavaşlattı. Öte yandan, yeni ihracat siparişlerinin ve istihdamın artmaya devam etmesi üzere kimi olumlu kimi sinyaller de kelam konusuydu. Önümüzdeki aylarda dalın performansı büyük olasılıkla olay sayılarının ne kadar süratli azaldığına bağlı olacak, salgının yavaşlaması bölümün daha olağan bir ortamda çalışmasına yardımcı olacaktır.”
Son dalga, 10 kesimin tamamını olumsuz etkiledi
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI nisan datalarına nazaran COVID-19 salgınının son dalgası, anket kapsamında takip edilen 10 dalın tamamını üretim tarafından olumsuz etkiledi ve üretimde genele yaygın bir yavaşlama gözlendi. Misal formda geniş çaplı ivme kaybının yaşandığı yeni siparişlerde ise yalnızca kara ve deniz taşıtları dalı artış bildirdi. Dalların birçoklarında çalışan sayılarının artmaya devam etmesi, anketin görece olumlu gelişmesi olarak kaydedildi. Yeni siparişlerin kıymetli ölçüde yavaşladığı ağaç ve kağıt eserleri kesiminde üretimdeki en bariz düşüş yaşandı.
Üretimde en ölçülü yavaşlama ise ana metal endüstrinde gerçekleşti. Kara ve deniz taşıtları bölümündeki firmaların yeni siparişleri son üç ayda birinci sefer artış gösterdi. Başka tüm kesimlerin yeni siparişleri ivme kaybetti. Besin eserleri, ana metal sanayi ve dokuma eserleri kesimlerinin yeni ihracat siparişleri artış kaydetti. Dalların çoğunluğu yeni işe alımlara devam etti. Giysi ve deri eserleri ile besin eserleri hariç tüm kesimlerde işgücü sayıları arttı. İstihdamda en güçlü artışlar ana metal sanayi ile makine ve metal eserleri kesimlerinde gerçekleşti. On dalın tamamında tedarikçilerin teslimat mühletleri değişen seviyelerde artış gösterdi. Tedarik zincirlerindeki en bariz bozulma makine ve metal eserleri bölümünde gerçekleşirken besin imalatçılarının teslimat müddetleri çok hafif arttı. Besin eserleri, arz tarafındaki bu görece olumlu tablonun sonucu olarak, hem girdi maliyetlerinin hem satış fiyatlarının en düşük oranda arttığı kesim oldu. Buna karşın, enflasyonist baskılar güçlü seyretmeye devam etti. Girdi maliyetlerinde en keskin artış ana metallerde gerçekleşirken en yüksek son eser fiyatları enflasyonu ise ağaç ve kağıt eserlerinde kaydedildi. Dalların birçoklarında iş yüklerinin azalması, imalatçıların satın alma faaliyetlerini yavaşlatmasına yol açtı. Satın alma hacminde artış gerçekleşen tek bölüm dokumacılık oldu. Girdi stokları yaygın bir formda azaldı.