İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO), bünyesindeki 55 meslek komitesinin gruplandığı 10 farklı dal için global pazarda yüksek katma paha üretmek ve sürdürülebilirlik yetkinliklerini artırmak hedefiyle hazırladığı rehberlerden 9’uncusunu deri eserleri ve ayakkabı sanayi dalı için açıkladı.
İSO ‘Deri Eserleri ve Ayakkabı Sanayi Sürdürülebilirlik Raporu’, sanayi kümesinin meslek komiteleri olan “deri, yünlü deri ve saraciye sanayi”, “deri, kürk giysi ve aksesuarları sanayi” ve “ayakkabı ve yan sanayi” için gelecek periyot sürdürülebilirlik çalışmalarına özel yol gösterici öncelikleri ve takip göstergelerini sunmak gayesiyle hazırlandı.
Raporda, Avrupa Yeşil Mutabakatı (AYM) ve bu kapsamda açıklanan Döngüsel İktisat Aksiyon Planı doğrultusunda, dokumacılık kesiminin tüm kesimler ortasında sera gazı salımı sıralamasında üst sıralarda yer almasının, AB’nin bu kesimdeki gelişmeleri tüm paha zincirinde anahtar eserlerden biri olarak görmesinde tesirli olduğu, böylece AB’nin sanayide süratli modayı ele alarak bilhassa üreticileri yeni iş modellerine yönlendireceği vurgulandı.
Global dokumacılık eserleri üretiminin 2000-2015’te neredeyse iki katına çıkması göz önünde bulundurulduğunda giysi ve ayakkabı tüketiminin de 2030’a kadar yüzde 63 oranında artmasının beklendiği kaydedilen raporda, Avrupa Kurulu’nun bu kapsamda, tekrar kullanılabilir ve geri dönüştürülebilir dokumacılık eserleri için önerdiği 2030 Sürdürülebilir ve Döngüsel Dokumacılık Stratejisi ile daha sağlam, onarılabilir eserlerle üretimden kaynaklanan olumsuz çevresel etkiyi azaltmayı hedeflediği belirtildi.
Raporda, tıpkı vakitte toplumsal hakların korunmasının ön plana çıktığı, her eser için Dijital Eser Pasaportu’nun oluşturulmasının ve Yeşil Badana üzerine çalışmalar yürütülmesinin de hayata geçirileceği bildirildi.
Raporda, AYM “Tarladan Sofraya” stratejisi kapsamında ise AB’nin sera gazı emisyonlarının yüzde 10,3’ünün tarımdan kaynaklandığı, bunların yaklaşık yüzde 70’inin hayvancılık dalından geldiği, bu doğrultuda çiftçilerin, yenilenebilir güç üretimini geliştirerek ziraî atıklardan ve gübre üzere kalıntılardan biyogaz üretimi için anaerobik çürütücülere yatırım yapmaları üzere dönüşümler beklendiği, ayrıyeten hayvancılıktan kaynaklanan metan emisyonlarını azaltma fırsatlarının yakalanması gerektiği kaydedildi.
Türkiye avantajlı duruma gelebilir
Türkiye’nin AB’ye ağır formda ihracat yaptığı dokuma ve hazır giysi kesiminin bir kesimi olan deri eserleri ve ayakkabı endüstrinin, AYM ile çeşitli riskler ile karşı karşıya kalacağına işaret edilen raporda, AB’ye ihracat yapan Türkiye dokuma eserleri ve hazır giysi dallarının; paha zincirinde şeffaflığa yönelik çalışmalarını ağırlaştırması, güç muhtaçlığını yenilenebilir kaynaklardan karşılaması ve biyolojik olarak çözünür geri dönüştürülmüş ham unsurların kullanım hissesini artırması, biyolojik olarak çözünür ve bitki bazlı ambalajlama kullanması ve geri dönüşüme imkan sağlayacak tedarik zincirleri oluşturması gerektiği belirtildi.
Raporda, bu uygulamaların dokuma dalına uyarlanmasının, plan ile hakikat orantılı ilerleyerek daima gelişimi sağlayacak tesirler yaratacağı ve Türk ihracatçılarını ticarette avantajlı pozisyona getireceği kaydedildi.
Derinin tabaklamaya hazır hale getirildiği etabın su kullanımının en ağır süreç olduğu belirtilen raporda, deri üretiminde toplam su tüketim ölçüsünün; tartı, boyut ve eser tipi üzere çeşitli faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterdiği bildirildi.
Raporda, bununla birlikte ayakkabı ve deri üretiminde olumsuz çevresel tesirleri azaltmak için çalışmalar yürütüldüğü, bu kapsamda üretim prosesinden çıkan atığın başka üretime ham husus oluşturmasının karbondioksit salımını ve su kullanımını azaltacağı üzere, ham unsur üretiminde yaratılacak öbür olumsuz çevresel tesirleri de ortadan kaldıracağı, ayrıyeten bölümde doğrusal üretim modeli yerine döngüsel üretim metodunun yaygınlaşması ile yaratılan farkın artacağı kaydedildi.
Tercih nedeni; kalite ve dayanıklılık
AB Dokuma Stratejisi Yol Haritası’na nazaran dalın AB’de birçok KOBİ olan 160 binden fazla şirketi içeren ve 1,5 milyondan fazla kişiyi istihdam eden büyük bir hacme sahip olduğu bilgisi de raporda yer aldı.
Mevcut ekosistemin yaratılmasında tüketimi teşvik eden ve eser ömrünü kısaltan “hızlı moda” kavramının tesirinin yüksek olduğu belirtilen raporda, tüm paydaşların kaliteli ve sürdürülebilir üretim yapabilmesi ismine sosyoekonomik kapsamda yürütülecek çalışmalarla endüstride fark yaratılmasının amaçlandığı kaydedildi.
Raporun “Sürdürülebilirlik Öncelikleri-Ekonomik” başlıklı kısmında de sürdürülebilir dizaynın kaliteli ve pazarlanabilir lakin daha az çevresel tesire sahip eserler ortaya çıkardığı, tüketicilerin de bu eserleri yalnızca daha “yeşil” oldukları için değil, tıpkı vakitte daha sağlam, kaliteli ve kullanımı daha ucuz olduğu için tercih ettiği vurgulandı.
Raporda, deri eserleri ve ayakkabı sanayi özelinde Avrupa Yeşil Mutakabatı’nda öne çıkan bahisler şöyle sıralandı: “Döngüsel iktisat ve eko tasarım uygulamalarının geliştirilmesi, dokuma atıklarının yüksek düzeylerde toplanması, onarılması ve yine kıymetlendirilmesi, sürdürülebilir ham unsur kullanımı, mikro plastiklere ait etiketleme, standardizasyon, sertifikasyon ve düzenleyici tedbirlerin geliştirilmesi, üretilen atık ölçüsünün azaltılması, geri dönüşümünün sağlanması, bu kapsamda üreticilerin yeni teknolojilerin gelişimine teşvik edilmesi, tekrar kullanılabilir ve onarılabilir eser pazarının geliştirilmesi, ‘Yeşil Badana (Green Washing)’kavramının kesimdeki kullanımının azaltılması, bu doğrultuda müşteri tercihlerinin yanlışsız yönlendirilmesi, daha az su tüketiminin teşvik edilmesi, yenilenebilir güç kaynak kullanımının arttırılması ve fosil yakıt kullanımı temelli üretimin değiştirilmesi, üretimde tehlikeli kimyasal deşarjının azaltılması, sürdürülebilir, eko dizaynlı ve eko etiketli eserlerin geliştirilmesinin teşvik edilmesi, memleketler arası kimi dokumacılık ve hazır giysi markalarının geliştirdiği şeffaf üretim kıymetlendirme araçlarının kullanımının yaygınlaştırması, teknolojik geliştirmelerin yaygınlaşmasını sağlamak maksadıyla vergi indirimi sağlayacak regülasyonların oluşturulması.”