Burcu GÖKSÜZOĞLU FİNANS SOHBETLERİ
Gerçek kesitin şikayetlerinin akabinde Merkez Bankası nın faiz indirimi ve aldığı Pendik Escort kimi tedbirler sonrasında tabelada ticari kredi faizleri düştü Bu düşüş kalıcı mı yoksa bankacılık dalında fiyatlama davranışlarında bozulma sürüyor mu
Bu faiz oranları bir manada aşikâr küme krediler için şu Anadolu Yakası Escort anda tatbik edilen bir kredi faiz oranıdır Biraz alınan kararların getirdiği zorlamalar sonucunda oluşmuş bir faiz ortamı ancak mevcut enflasyonu düşünecek olursak daha evvelden şikayet edilen 50 li 60 lı Kurtköy Escort sayılar bile aslında enflasyonun altında bir faiz oranı idi Burada doğal en değerli eza girişimcinin iş sahibinin bir türlü krediye ulaşamaması Bu bahsettiğimiz faiz oranları yatırım o da kabul edilen Kartal Escort doğal ki yatırımlar artı ihracatla ilgili firmalara verilen Fakat bunun dışında firmaların da başta işletme sermayesi yahut yaptıkları ithalatın finansmanı için gerekli finansman kaynaklarına şu anda ulaşmakta sorun çekiliyor Pekala Maltepe Escort istenilen bu muydu
Biraz buydu Merkez Bankası mali siyasetlerde yaratılmayan daralmayı iktisattaki bu tip aldığı kararlarla bir manada yavaşlatmaya ve daha süratli büyümenin önüne geçmeye çalışıyor Zira düşündükleri şu şayet Tuzla Escort çok fazla kredi olursa bu iki tarafa gidiyor Bir bazen arka niyetliler döviz alarak döviz stoklarını arttırıyorlar ya da bu ithalata yönelmek suretiyle dış ticaret başta olmak üzere ardından cari istikrarda büyük meblağlara ulaşan bir açık yaratıyor
Pekala Merkez Bankası faiz indiriminin münasebetini ekonomiyi desteklemek olarak açıklamıştı
Bunu ak kara değil gri halinde yorumlayabilirim Dar alanda rahatlatıcı ya da daha düşük faizle kredi kullandırma siyaseti diyebiliriz zira kredinin hudutlarını açmıyor yalnızca belirlediği alanda kullanılacak kredilere daha düşük bir faiz uygulanmasına yönelik bir siyaset Daraltıcı değil esasen daralmış pekala genişletici mi hayır genişletmiyor Yalnızca o dar koridorda rahatlık sağlamaya çalışıyor Düşük faiz siyasetiyle yatırımcı ve ihracatçıyı finanse etmeye çalışıyor ve onlara takviye vermeye çalışıyor diye yorumlayabilirim
TL KREDİLERİN ARTIŞ SURATI ENFLASYONUN ALTINDA
Kredi faiziyle siyaset faizi yakınsayacak iletisini da vermişti Fakat geçen yıldan bu yana bakıldığında kredi faizlerinin siyaset faizi kadar düşmediğini görüyoruz Siz bir yakınsama bekliyor musunuz
Uygulanan siyasetlerle faizler biraz düşürülmeye çalışıldı lakin şayet siz kredilere munzam karşılık ayırtırsanız şayet siz verilen her krediye bundan sonra karşılığında 5 yahut 10 yıl vadeli zarurî olarak tahvil almalısınız derseniz Sonuç itibariyle bankaların bir de kredilerin bir risk katsayısı vardır o da verdiğiniz her kredi sermayeden muhakkak bir oranda bir düşüm sağlar Onların şayet katsayılarını arttırdığınız vakit sizin maliyetleriniz artar Bir de bunun üstüne sorunlu kredi rasyosunu da koyarsanız riske nazaran fiyat ayarlaması deniyor hülasa bankacılık bölümünde siyaset faizinin düşük olmasından fazla bu dediğim faktörlere bakmak lazım Bunları da Merkez Bankası yla BDDK bir arada belirliyorlar O yüzden onların bu belirledikleri siyaset çerçevesinde kredi faizlerinin siyaset faizine yaklaşması benim matematik bilgime nazaran çok mümkün gözükmüyor Lakin öbür yollarla bunu yaklaştırabilirler mi olabilir
Diğer ne üzere yollarla olabilir
Bankaların bu faizler civarında yahut aşikâr kredilerle yaratacakları istisnalarla faizleri aşağıya çekmeye çalışabilirler fakat onun dışında doğal olarak matematiksel olarak bu dediğim nedenlerden ötürü pek mümkün değil
O vakit ticari kredilerde bundan sonra bir ivmelenme beklememeli miyiz
Beklememeliyiz lakin esasen aslında son vakitlerde bir orta artış suratından bahsedildi çok yüksek diye artmasından değil nominal sayı olarak Artış suratı tedirginlik yarattığı için tedbir almaya çalıştılar Aslında baktığımız vakit bilhassa TL krediler başta olmak üzere zira bu risk kredileri çok kısıtlı Yalnızca ihracat ya da muhakkak meblağda ihracat yapabilenler döviz kredisi kullanabiliyorlar yahut işte varsayım ediyorum yeni eklenen şeylerle teşvik evraklı kredilerde kullanabiliyorlar Onun dışında bilhassa TL kredilerin başta olmak üzere artış sayılarına nominal sayılara bakarsak yılbaşından tarafa esasen yüzde 32 lik bir artış var Bu aslında enflasyonun altında Bu türlü olduğu vakit bu bankacılık bölümü kredilerinde bir rastgele bir büyümeden bahsedemeyiz döviz kredileri kurdan ötürü artıyor Kurun artışını koyarsak onlar negatifte döviz kredileri küçülüyor demektir Yüzde 22 artmış yılbaşından bu tarafa Ben krediler o denli çok vahim bir biçimde artıyor diye düşünmüyorum Enflasyonun üzerinde bir artış olursa tahminen o vakit gerçek manada bir büyümeden gerçek bir artıştan bahsedebiliriz Onun altındaki bütün sayılar aslında nominal olarak bir daralmaya işaret eder
Pekala tüketici kredileri tarafında beklentileriniz neler
Amerika yahut Avrupa ya nazaran hala düşük olsa da Türkiye de son vakitlerde tüketici kredilerinde bir yükselme oldu Kredi kartlarıyla birlikte tüketici kredilerini de toparlarsak uygun bir sayıya geldi Lakin bu biraz da tüketimin 2020 ve 2021 yıllarında teşvik edilmesinden kaynaklanan sayılar olarak görmek lazım 2022 de aman enfl asyon geliyor Yarın daha değerli olur alacağımızı artık alalım diye öne çekilmiş bir talep olarak görmek lazım Bence bundan sonra alınacak tüketici kredisi ya nakit akımı ya da düzeltmeye yöneliktir Ya da işte diğer bir borcu öteki bir borçla kapatmak idaresidir O yüzden tüketici kredilerinde çok artış bekleyemeyiz
Kağıt üzerinde kâr üzere görünüyor
Bankaların net karı birinci 7 ayda geçen yıla nazaran 5 kat arttı Kar artışında bankaların TÜFE’ye endeksli tahvil gelirleri ve siyaset faizinden sağlanan düşük maliyetli fonlamanın tesiri büyük deniyor Son alınan menkul değer tesis etme kararı karlılığı nasıl etkileyecek
Biraz enflasyonun tesiri biraz da TÜFE ki önümüzdeki sene TÜFE endeksli fiyatlar herhalde negatif muharrir diye düşünüyorum Enfl asyonun suratındaki düşüklükten ötürü ya da getiriler az olacak Öbür taraftan mecburen aldıkları sabit kuponlu faizler şu anda alınan tedbirler çerçevesinde mecburî olarak düşmüş durumda Fakat bunu satmaya kalksanız alacak kimsenin pek olacağını zannetmiyorum O yüzden kağıt üstünde muhasebe kuralları gereği bir kar görünüyor birincisi bunun düzelmesi için enflasyon muhasebesine geçilmesi lazım Lakin siyasi beklentiler sebebiyle şimdilik enflasyon muhasebesi 2023 ün sonuna kadar galiba ertelenmiş durumda Enflasyon muhasebesine geçildiğinde yalnızca bankalar değil şirketlerin de karlılıklarında bir düşüklük olacak Bu da bütçedeki vergi gelirlerini azaltıcı istikamette olacağı için şu anda tercih edilmediği görüşündeyim O nedenle bu sayılar bizleri aldatmasın yanıltmasın Bunların ben şu anki konjonktürde muhasebesel nitelikte olduğuna inanıyorum Niçin Sermayenin getirisi kıymetli Enflasyon yüzde 80 lerde seyrederken sermayenin getirisi yüzde 40 50 lerdeyse biz burada bir muvaffakiyetten büyümeden gerçek manada bir karlılıktan bahsedemeyiz Bu şu demektir Bankalar aslında sermaye bazında ziyan ettikleri için yarı öbür gün kredi verme kapasitelerinde bir düşüklük olacak demektir Zira döviz bazında da baktığımız vakit evvelce 100 milyar dolar olan bir banka bugün düşmüş 50 milyar dolarlık bir bankaya bir erimeden bahsediyoruz O açıdan bu sayılar enflasyonla şişirilmiş şişmiş sayılar olarak görmekte yarar var Şu an için şayet bu siyaset faizi bu biçimde devam ettirilirse bankalar daha evvelden aldıkları yüzde 22 23 lük sabit kuponlulardan kar yazmaya devam edecekler Ancak bundan sonra alacakları faizler 11 lerde 12 lerde oradan rastgele bir ilerde kar yazmaları kelam konusu olmadığı için 2023 te zati çok ayan beyan aşikâr bankalar bu halde bu oranlarda kar edemeyecekler Ben 40 yıldır bankacılık dalının içindeyim bu türlü bir periyot görmedim Ondan önce varsa bilmiyorum
Kredi kullanımını engellememek gerekiyor
Tüketici kredilerine bir sonlandırma gelir mi
Ben düşünmüyorum Zati yeteri kadar hudutları çizildi artı halkın refahı açısından yani nakit akımını da bu türlü bir ortam ve düzenlemeler için kredi kullanmalarını pek engellememek gerekiyor diye düşünüyorum O tarafa da getirilecek kısıtlamalar bilhassa ileride daha diğer kahırlara yol açabilir İşte o vakit tahminen gerçek manada takibe düşen sayı artabilir yahut iktisatta çarkların yeterlice yavaşlaması manasına gelir Şu anda tüketici kredileri tarafı cari dengeyi dış ticaret açığını yahut istikrarını artıracak yahut orada negatif bir manzara yaratacak durumda değil Asıl sorun diye düşünülen yer ticari kredilerde idi Bu birebir durumu hatırlar mısınız bilmem 2010 2011 devrinde de görmüştük O vakit da makroihtiyati önlemler çerçevesinde kredi artışlarına hudutlar getirilmeye çalışmıştı Sayısı da hatırlıyorum yüzde 15 ten fazla nominal olarak artmasın diye fakat o iktisadın devinimi içerisinde bu tip sınırlamaların pek yararı olmadığını gördük Burada da bir büyüme suratında düşüklük tahminen göreceğiz O vakit bu mevcut uygulamaların kısıtlamaların tahminen tekrar gözden geçirilmesi gündeme gelecektir
Mevduatta yıl sonu artış yüzde 60 70 olabilir
Kur muhafazalı mevduatın performansını nasıl değerlendiriyorsunuz
Ekonomideki dolarizasyonun ismini kur muhafazalı mevduat üzere farklı bir isimle tanımlamak suretiyle o dövizdeki olan talebi Türk Lirası dövize endeksli mevduat üzere bir tarafa park ettik Şayet bir dünyadaki daralma sonucunda bizim cari dengemizde güzelleşmeler kelam konusu olursa biz rezervlerimizi artırabilirsek çok tüketimden biz biraz daha az tüketen toplum haline gelebilirsek o vakit bu kur muhafazalı mevduat gayesine ulaşır Lakin şu ana kadar bu dediğim değişimleri az evvel saydığım nedenlerden ötürü da sağlayamadığınız için kolay değil hele böylesine kırılgan hassas bir coğrafyada ve kırılgan bir ekonominiz varsa O yüzden gelinen nokta son derece olağan Bunun biraz düzelmesi için Türkiye de iktidar partisinin uyguladığı siyasetlerde revizyona gidilmesi lazım biraz da yurt dışındaki gelişmelerin toparlanmasını beklemek gerekecek Mevduat tarafı da birinci 7 ayda yüzde 40 artmış yıl sonu beklentiniz nedir En azından 60 70 civarında olabilir zira beşerler mevduat konusunda bizim esasen tasarruf açığı olan bir ülke olduğumuz için yalnızca enfl asyona paralel sayılar ortaya çıkabilir Ancak dediğim üzere hepsi enflasyonun altında kalan sayılar olacağı için aslında bir manada mevduatın da kredinin de artmadığını söyleyebiliriz bu bağlamda
Amaç dövizi yatırım aracı olmaktan çıkarmak
Pekala sizce ismi konulmamış bir sermaye denetimi mü uygulanıyor ve daha ne üzere tedbirler gelebilir Ağırlaştırılabilir mi
Sermaye denetimi diyemem demek de istemiyorum açıkçası Lakin gaye dövizi bir yatırım aracı olarak görmekten çıkartmak Tahminen bu türlü özetleyebiliriz O yüzden daha fazla tedbir gelir mi benim şu an için o denli çabucak aklıma bir şey gelmiyor lakin bozulmalar devam ederse yahut daha berbat bir durum tabloyla ileride karşılaşırsak Ben pek karşılaşacağımızı da zannetmiyorum Zira güç fiyatları geleceğe yere kadar geldi Bizim cari istikrarımızı bozan dış ticaretteki istikrarları bozan en büyük kalem odur Ondan daha fazla bir bozulma olacağını zannetmediğim için dövize olan talebi kısmak için daha sert tedbirlerin geleceğine pek inanmıyorum Tahminen sanki daha nasıl Türkiye ye döviz getirilebilir onu nasıl teşvik ederiz o istikamette adımlar atılabilir Onu da vakit içerisinde göreceğiz ancak çok fazla kısıtlayıcı tedbir getirdikçe kuşkular uyanmakta sanki işler berbata mi gidiyor telaşıyla insanlarda yatırımcılarda farklı yollara meyil etme görülüyor Artık aşikâr serbestileri tanımak belirli denetimleri koymak suretiyle işi biraz daha rahat yürütebiliriz lakin çok daraltacağım demeye başlarsanız o vakit kaçış yolları yahut öbür farklı uygulamalar gelebilir yatırımcılar tarafından Orada da çok dikkatli olmak gerekiyor