Resmi Gazete’de yer alan karara nazaran, Antalya’da bir kişi, yükseköğrenim kredi borcunun birden fazla taksitinin ödenmemesi nedeniyle tüm taksitlerin tahsili için düzenlenen ödeme buyruğunun iptali istemiyle dava açtı.
Davaya bakan Antalya 2. Yönetim Mahkemesi ise davada uygulanan kanun kararı olan 351 sayılı Yüksek Tahsil Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanunu’nun 17’inci unsurunun birinci fıkrasında yer alan kimi kararların, Anayasa’ya ters olduğu kanısına vararak, Anayasa Mahkemesine başvurdu.
Başvuruda, itiraz konusu kuralda, yararlanılan yükseköğrenim kredilerinin birden fazla taksitinin vaktinde ödenmemesi durumunda, alacağın tamamının peşin ödenmesinin öngörüldüğü, bunun da toplumsal devlet unsurunu ve mülkiyet hakkını ihlal ettiği ileri sürüldü.
Başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, kanunun ilgili kısmının Anayasa’ya alışılmamış olduğuna ve iptaline karar verdi.
Kararın gerekçesinden
Anayasa Mahkemesinin kararında, devletin, Anayasa’nın 42. hususu kapsamında maddi imkanlardan mahrum, başarılı öğrencilerin tahsillerini sürdürebilmeleri için takviye sağlamakla yükümlü olduğu, yeterlikleri ve gereksinimleri tespit edilen öğrencilere kredi sağladığı vurgulandı.
İptali istenen kuralın da bu kredilerin birden fazla taksitinin ödenmemesi durumunda tüm borcun muaccel hale gelmesini (peşin ödenmesini), tüm borcun vade tarihi beklenmeksizin tahsilini düzenlediği aktarılan kararda, şunlar kaydedildi:
“6183 sayılı Kanun’a tabi başka alacaklar açısından taksitlerin ödenmemesi durumunda borcun tamamı muaccel hale gelmemekte, borç vade tarihinde gecikme artırımı ile birlikte tahsil edilmektedir. Bu tarafıyla 6183 sayılı Kanun’a tabi öteki alacaklar açısından kelam konusu müdahale aracı kullanılmazken, eğitimi destekleme istikametinden toplumsal yanı ağır basan bir alacakta böylesine ağır bir önlemle legal emele ulaşılmaya çalışılmasının son deva ve bu hedefe ulaşmak için gerekli olduğu söylenemez.”
Kararda, bununla birlikte, birden fazla taksitin ödenmemesi durumunda borcun muaccel hale gelmesi yanında, borç, 6183 sayılı Kanun kararlarına nazaran tahsil edildiğinden, vadesi dolan taksitlerin gecikme artırımıyla birlikte ödendiği de aktarıldı.
Bu sayede, alacağın vaktinde tahsil edilmemesi nedeniyle uğranılan ziyanların giderildiği aktarılan kararda, bu yolla, borçluların da ek maliyetle karşılaştıklarından borcu vaktinde ödemek durumunda kaldığı belirtildi.
Yüksek Mahkemenin kararında, şu tespitler yapıldı:
“Bu kapsamda birden fazla taksiti ödenmeyen borcun sürüncemede kalmaması için borcun tamamının ivedilik kazanmasının kamu faydasının sağlanmasına yönelik emelin gerçekleştirilmesi için tek araç olduğu söylenemez.
Dolayısıyla anılan yasal hedefin gerçekleştirilmesi açısından seçilen araçlar değerlendirilirken borcun gecikme artırımı ile birlikte tahsili sayesinde, alacağın vaktinde tahsil edilmemesi nedeniyle uğranılan ziyanların giderildiğinin ve ek maliyetle karşılaştıklarından borçluların borcu vaktinde ödemek durumunda kaldığının, bu aracın kelam konusu emelin gerçekleştirilmesi açısından kâfi olduğunun da göz önünde bulundurulması gerekir. Bu prestijle kuralın ‘gereklilik’ ölçütü ile bağdaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır.”