DENİZ KILINÇ
Rusya ve Ukrayna ortasında birinci olarak 2014’te ateşlenen Ukrayna’ya bağlı Donetks ve Luhanks’ı kapsayan Donbass bölgesinde tansiyon tekrar yükseliyor. Rusya parlamentosu alt kanadı Duma Dış İşleri Komitesi lideri Leonid Slutskiy, evvelki gün Ukrayna’nın bir savaş başlatmak üzere olduğunu ve bunun “Ukrayna’nın sonu olacağını” söyledi. Çatışmaların göbeğinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenskiy ile evvelki gün gerçekleştirdiği görüşme sonrası “Karadeniz’de barış” daveti yaptı. Öte yandan Avrupa Parlamentosu ise tansiyondan Rusya’yı sorumlu tutarak Batılı ülkeleri Rus yaptırımlarını sertleştirmeye davet ediyor.
Rusya: Ukrayna savaş başlatmak üzere
Geçen hafta Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenskiy’nin ülkenin Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) üyeliğine yönelik davetleri Rus otoriteleri de harekete geçirmişti. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Kiev’nin NATO ile bir ittifaka girmesinin durumu daha da kötüleştireceğini söylemişti. Peskov’a paralel, Duma milletvekili Leonid Slutskiy Youtube’da katıldığı bir programda, “Rusya’nın kendi insanlarını bırakmayacağının farkında olan Ukrayna savaş başlatmak üzere. Lakin savaş başlatmak mutlaka Ukrayna devletinin sonu olacak” ikazını yaptı. Öte yandan Rusya’nın “bir savaşa” müsaade vermeyeceğinin altını çizen Slutskiy, “Siyasi muhaliflerimizin bizi ittiği formda hareket etmeksizin, her türlü tehdide uygun karşılık verme imkanlarına sahibiz” dedi.
Ukrayna: Rusya tarafından provoke edilebiliriz
Son devirde Rus askeri güçlerinin bölgede aktifliğini artırmasının akabinde Ukrayna Savunma Bakanı Andrii Taran, Ukrayna’nın Rusya tarafından provoke edilebileceğini söyledi. Rusya’nın, bölgedeki Rus yanlılarının haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle çatışmaya devam edebileceği ihtarını yapan Taran, “Aynı vakitte, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı çatışmaya devam etmesi sadece Kremlin’de en yüksek seviyede bir kararla uygun olur” dedi.
ABD ile Ukrayna konusunda temas yok
Geçen hafta Karadeniz’e iki savaş gemisi gönderen ABD’de Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki’nin bölgedeki durumdan kaygılı olduklarını belirten açıklaması sonrası ABD’nin Rusya ile savunma bakanlığı seviyesinde görüştüğü argümanları Rusya tarafından yalanlandı. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, bakanlar seviyesinde bir temas planlanmadığını belirterek şöyle konuştu: “Savunma ve dışişleri bakanları seviyesinde, Amerikan temsilcileriyle Ukrayna konusunda rastgele bir temas bulunmamakta ve ileride de beklenmiyor, yaklaşık 7-10 gün evvel yapılan temaslar farklı düzeylerde ve farklı sınırlar üzerinden gerçekleşti.” Rus Ria haber ajansına yaptığı açıklamada Ryabkov ayrıyeten ABD’nin bu problemde “sorumlu bir yaklaşım sergilemesi” gerektiğini vurguladı ve “Washington’u bu önemli mevzuda, başkentlerimiz ortasında bilgi alışverişi konusunda, daha sorumlu yaklaşım sergilemeye ve tansiyonu artırmamaya çağırıyoruz” dedi.
AB’den yaptırımları sertleştirme daveti
Avrupa Parlamentosu bünyesindeki Avrupa Halk Partisi (EPP) Küme Lideri Manfred Weber, AB ve ABD’nin Rusya’ya yönelik yaptırımları sertleştirmesi gerektiğini savundu. Funke Medya’ya konuşan Weber, Moskova’nın “tehlikeli provokasyonlarına” devam ettiğini belirterek, Donbass’ta tansiyonun artması durumda Rus iş insanlarının hesaplarının dondurulmasını ve Rusya’nın SWIFT sisteminden çıkarılmasını önerdi. Weber’e paralel, İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab da Rusya’yı bölgedeki tansiyonu düşürmeye çağırdı. Twitter’da yaptığı paylaşımda Raab, “ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile Rusya’nın çabucak tansiyonu azaltması ve imzaladığı Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (OSCE) taahhütlerini yerine getirmesi üzerinde hemfikiriz” dedi.
Erdoğan: Karadeniz barış ve işbirliği denizi olsun
Çatışmaların ışığında evvelki gün Ankara’da Zelenskiy ile bir ortaya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmenin akabinde yaptığı açıklamada tarafları ateşkesin korunması ve ihtilafın diyalogla çözülmesi için davet yaptı. Konuşmasında “Kırım’ın ilhakını tanımama kararımızı teyit ettik. Türkiye olarak Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini güçlü biçimde savunduk” diyen Erdoğan, Türkiye’nin öncelikli olarak Karadeniz’in “barış ve işbirliği denizi” olmaya devam etmesini umduğunu söyledi.
Rusya: Türkiye ABD gemileriyle ilgili bizi bilgilendirdi
Geçen hafta iki ABD savaş gemisinin Türk boğazlarından geçerek 4 Mayıs’a kadar Karadeniz’de kalacağı gelişmesinin akabinde Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan telefonda görüşmüş, Kremlin açıklamasına nazaran konuşmada Putin, Montrö Mukavelesinin kurallarına uyulmasına vurgu yapmıştı. Ayrıyeten Rusya’nın Ankara Büyükelçiliği Montrö uyarınca Türkiye’nin kelam konusu gemiler hakkında Moskova’yı bilgilendirdiğini belirtmişti. 2020 Aralık’ta Türkiye ve Ukrayna ortasında korvet ve SİHA’ların üretim ve teknoloji transferi için bir dizi mutabakat imzalanmış, mutabakatlardaki gayenin Karadeniz’de ve Azak Denizi’nde güvenliğin artırılması için Ukrayna donanmasının güçlendirilmesinin hedeflendiği açıklanmıştı.