İran’ın başşehri Tahran’da Astana Üçlü Doruğu kapsamında Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin bir ortaya geldi.
Dorukta açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Suriyeli sığınmacıların ülkelerine istekli ve inançlı geri dönüşleri de Astana sürecinin değerli gündem hususlarından birisidir” açıklamasını yaparken; “Suriye halkına yapılacak en büyük güzellik, bölücü terör örgütünün işgal ettiği topraklardan sökülüp atılmasıdır.” tabirlerini kullandı.
Üçlü Tepe’nin akabinde, birinci kelamı alan İran Cumhurbaşkanı, “Astana formatı Suriye’nin güvenliğinin garantisi olmuştur. Suriyeli mültecilerin ülkelerine dönüşü sağlanmalı. Amerikalıların Fırat’ın doğusundaki varlığı kabul edilebilir değil ve onların buraları terk etmesi gerekiyor.” dedi.
Putin: Suriye Tepesi yapan ve yararlıydı
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, İran’ın başşehri Tahran’daki Üçlü Suriye Zirvesi’nin yapan ve faydalı geçtiğini belirtti.
Zirvenin akabinde açıklama yapan Putin, “Suriye’deki tahlile yardım emelini taşıyan Astana sürecinin garantör ülkelerinin başkanları ortasındaki görüşme sahiden faydalı ve içeriği açısından hayli zengindi. Sayın Raisi ve Sayın Erdoğan ile önemli ve yapan havada, Suriye’deki işbirliğimizin temel istikametlerini detaylı olarak değerlendirdik” tabirini kullandı.
Erdoğan: DEAŞ, PKK, YPG ve öbür tüm terör örgütleriyle uğraş kesintisiz sürdürülmelidir
Türkiye-Rusya-İran Üçlü Doruğu’nun basına açık kısmında gerçekleştirdiği konuşmasında konuşan Erdoğan’ın açıklamalarından satır başları şöyle:
Bu formatta en son 2019’da Ankara’da bir ortaya gelmiştik. Önümüzdeki periyotta İnşallah daha sık görüşme fırsatı bulacağız. Terör örgütleriyle gayretimiz her daim sürecektir. PKK, YPG, hepimizin ortak sıkıntısıdır. Bugüne kadar sergilediğimiz işbirliğini sürdürerek bu gayelere birlikte ulaşacağımıza inanıyorum. DEAŞ, PKK, YPG ve başka tüm terör örgütleriyle uğraş kesintisiz sürdürülmelidir. Suriye halkına yapılacak en büyük güzellik, bölücü terör örgütünün işgal ettiği topraklardan sökülüp atılmasıdır. Türkiye güney sonu boyunca terörden arındırdığı bölgelerle sivil kaybını korumuş, hem de Suriye toprak bütünlüğüne kıymetli dayanak vermiştir.
Bu sürecin nasıl hızlandırılabileceğini ve nasıl adımlar atılabileceğini istişare edeceğiz. Suriye halkının muhtaçlıklarının kesintisiz idame ettirilmesi hepimiz için öncelik taşıyor. Fakat yalnızca kelamlar yaralara derman olmuyor. Terör örgütlerinin hudutlarımızdan büsbütün 30 km öteye çekilmesi vaktinde yapılması. Tel Rıfat ve Münbiç terör yatağı haline dönüşmüştür.
Terör yuvalarının temizlenmesi çoktan gelmiştir. Anayasa Komitesi uğraşlarımız sonucu faaliyete geçmiş bugüne kadar 8 kez toplanmıştır. Önümüzdeki hafta yapılması planlanan 9. toplantının ertelenmesi üzücüdür. Unutmayalım ki Anayasa Komitesi’nin başarısızlığı Astana sürecinin başarısızlığı olarak görülmektedir. Toplantı, BM’nin kolaylaştırıcılığıyla BM merkezlerinden birinde görüşülerek sağlanmalıdır. Rejimin tutumu ise birlikte başlattığımız bu süreci baltalamaktadır. Bu tablo karşısında süreci canlandırmamız kaidedir. Astana süreci öncü rolünü kaybetmemelidir.
Rejim nezdinde gereken telkinlerde bulunacağınıza inanıyorum. İdlib’de biraz da olsa sükunet varsa bu Astana sürecinin sonucudur. İdlib’deki ateşkesin ihlal edilmemesi bu bakımdan kıymetlidir. Bilhassa sivil yerlerini maksat alan hücumlar süreci baltalıyor. Sizlerin İdlib’deki terör odaklarından kaynaklanan kaygılarınızı anlıyoruz. Şehitler verme kıymetine kararlılıkla sürdürüyoruz. Türkiye 3.7 milyon Suriyeli kardeşimizi süreksiz olarak konuk etmektedir.
“Suriyelilerin onurlu dönüşü temin edilmeli”
Suriyelilerin topraklarına huzurla, itimatla onurlu dönüşü temin edilmelidir. Terörden temizlediğimiz bölgelere Türkiye’den 500 binden fazla Suriyeli döndü. Siyasi tahlilde ilerleme kaydedilmesi dönmek isteyenlerin berbat muameleye maruz kalmayacakları geri dönüşler için değerlidir. Heyetlerimizin bu bahiste istişarelerini artırması yönündeyim. Bu krizi biz çıkarmadık, külfetinin de bize yüklenmesi yanlışsız değildir. Suriye’nin kuzey batısındaki durum bilhassa dikkat çekiyor. 4 milyon Suriyeli memleketler arası yardımlara her zamankinden daha fazla muhtaçlık duyuyor. Türkiye her türlü dayanağı vermiştir. Astana ortaklarımızdan da birebir anlayışı bekliyorum. BM’nin yardımların devam etmesi Suriye’deki krizi önleyecek yegane prosedürdür.
Reisi: Suriye’de teröre karşı ortak gayretimizi sürdüreceğiz
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, ülkesinin Suriye krizine siyasi tahlili ve bu bahiste her türlü inisiyatifi desteklediğini belirtti.
İran Cumhurbaşkanı Reisi, Türkiye-Rusya-İran ortasında başşehir Tahran’da düzenlenen “Astana Formatında 7. Üçlü Tepe Toplantısı”nın açılışında konuştu.
ABD’nin Suriye’deki “gayrimeşru” varlığının bu ülkede istikrarsızlığa neden olduğunu belirten Reisi, “İran, Suriye’yi daha güçlü biçimde desteklemeye devam edecektir. Güçlü petrol bölgelerini yağmalayan ABD mümkün olduğunca çabuk Suriye’den çekilmelidir.” dedi.
Reisi, Suriye’yi istikrara kavuşturmanın tek yolunun, bu ülkenin ordusunun sonlarda güçlü mevcudiyeti ve Esed rejiminin komşu ülkelerle iş birliği olduğunu savunarak, “Suriye sonlarının ihlali terörle gayrete yardımcı olmamıştır.” sözünü kullandı.
“İran, Suriye krizine siyasi tahlili ve bu mevzuda her türlü inisiyatifi destekliyor.” diyen Reisi, Suriye’nin yazgısının dış müdahale olmadan Suriye halkı tarafından belirlenmesi gerektiğini söz etti.
Reisi, Suriyeli mülteciler konusuna da değinerek, “Bu sorun çok kıymetlidir. Memleketler arası toplum, yerinden edilmiş Suriyeli mültecilerle ilgili krizi çözme sorumluluğunu taşıyor. Bu bahiste yapılacak her türlü teşebbüsü destekleyeceğiz.” diye konuştu.
ABD’nin tek taraflı siyasetlerini, Suriye ve başka ülkelere yönelik yaptırımlarını da kınayan Reisi, bu yaptırımların ülkelerin egemenliğiyle çeliştiğini vurguladı.
Suriye’de askeri tahlil yolunu desteklemediklerini belirten Reisi, “Suriye’deki krizin başlamasının üzerinden 11 yıl geçti ve İran, hala krizin tek tahlilinin siyasi olduğuna ve askeri tahlilin durumu daha da kötüleştireceğine inanıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Reisi, İsrail’in Suriye’ye yönelik ataklarının ve Golan’ın işgalinin bu ülkenin egemenlik haklarının ihlali olduğunu kaydetti.