Afganistan’daki Taliban süreksiz hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Emirhan Muttaki, verdikleri tüm kelamları yerine getirdiklerini belirterek, ABD’yi de verdiği kelamları tutmaya ve Afganistan’ın dondurulan fonlarını hür bırakmaya çağırdı.
Özbekistan’da devam eden “Afganistan: Güvenlik ve Ekonomik Kalkınma” bahisli memleketler arası konferansta konuşan Muttaki, 11 ay üzere kısa müddette Afganistan’da güvenliği ve tüm devlet organlarının faaliyetini sağlamayı başardıklarını, yolsuzluğu neredeyse sıfıra indirdiklerini, üniversite ve okulları tekrar açtıklarını, bayanların çalışmaları için imkan sağladıklarını, tüm siyasi ve askeri rakipler için af ilan ettiklerini, ülke tarihinde birinci sefer “hoşgörü” siyaseti ilan ettiklerini, eski idare periyodunda çalışan 500 bin kişinin işine devam ettiğini ve hiç kimsenin siyasi görüşü nedeniyle dışlanmadığını savundu.
Kolluk kuvvetlerini halka yahut komşu ülkelere karşı kullanmadıklarını söyleyen Muttaki, yurt dışına giden tüm vatandaşlara seslenerek, Afganistan’ın tüm Afganların ülkesi olduğunu vurguladı.
20 yıllık savaş ve ABD yaptırımlarının ülkedeki yoksulluğun ana nedeni olduğunu ve bunun halkın hayatını olumsuz etkilediğini lisana getiren Muttaki, Taliban hükümetinin bilhassa Afganistan’ın ekonomik kalkınmasına öncelik verdiğini tabir etti. Muttaki, bu çerçevede Afganistan’ı bölgeler ortası ticari iş birliği için memleketler arası merkez haline getirme eforlarının sürdüğünü kaydederek, “Afganistan, Güney ve Orta Asya’yı birbirine bağlayan en kısa ve uygun güzergahtır.” dedi.
Afganistan’ın başka ülkelere tehdit oluşturmadığını ve bunlarla ilgili verdikleri tüm kelamlarını yerine getirdiklerini belirten Muttaki, “Şimdi ise ABD’den tüm kelamlarını yerine getirmesini istiyoruz. Tüm ülkelerle karşılıklı hürmete ve menfaatlere dayalı alakalar kurmaya hazırız. ABD’yi Afganistan’ın dondurulan fonlarını rastgele bir şart olmadan hür bırakmaya çağırıyoruz ve bu, Afgan halkının hayatını olumlu etkileyecektir.” diye konuştu.
Muttaki, tüm ülkeleri Afganistan ile iş birliği yapmaya çağırarak, “Afganistan, coğrafik olarak stratejik pozisyona sahip. Bir de varlıklı yer altı kaynakları ve ucuz personel gücüne sahip. Herkesi ülkeye yatırım yapmaya çağırıyoruz ve bu, ülkede ve bölgede istikrar ve güvenliğin temin edilmesine hizmet edecektir.” tabirini kullandı.
“Dondurulmuş fonlar konusunda da diyaloga başlamaya hazırız”
ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Tom West de ABD tarafının dondurulan fonların hür bırakılması konusunda Taliban ile diyaloga hazır olduğunu kaydederek, “İstikrarlı ve gelişen bir Afganistan görmek istiyoruz. Halkın tüm haklarından yararlanmasına müsaade verin.” dedi.
West, bilhassa bayan ve çocuk haklarının korunmasının ve hükümetin herkese açık olmasının ehemmiyetine değinerek, ülkede insani yardıma müsaade verilmesi, özgürlüklerin ve söz hürriyetinin sağlanması gerektiğini söyledi.
DEAŞ’a karşı uğraş sarf edilse de hala kimi tehditlerin bulunduğuna işaret eden West, “Taliban evvelki yanlışlarını tekrarlamamalı. Afganistan’ı yükümlülüklerini yerine getirmeye çağırıyoruz.” tabirini kullandı.
West, kışın yaklaştığını ve bunun insani krize neden olabileceğini çok güzel anladıklarını kaydederek, “Afgan halkına yardım edeceğiz ve en büyük bağışçı olmaya devam edeceğiz.” diye konuştu.
Afgan hükümetinin ekonomik kalkınmanın önünde mani oluşturmaması gerektiğinin altını çizen West, “Dondurulmuş fonlar konusunda da diyaloga başlamaya hazırız. Bu hususta birlikte çalışacağız. Bu varlıklar ekonomiyi canlandırmak için kullanılmalı ve şeffaf maliye siyaseti izlenmelidir.” dedi.
BM raporu: Taliban insan hakları ihlallerinde bulunuyor
Birleşmiş Milletler Afganistan Yardım Misyonu (UNAMA), “Afganistan’da İnsan Hakları” başlıklı raporunda Taliban idaresinin insan hakları ihlallerinde bulunduğunu kaydetti.
UNAMA, Taliban idaresinin Afganistan idaresini devralmasından bu yana 10 aylık süreçte ülkedeki insan haklarının durumuyla ilgili bulgularını paylaştığı raporunu yayımladı.
15 Ağustos 2021-15 Haziran 2022 ortası bilgileri kapsayan raporda, Afganistan’ın mevcut yöneticilerinin “yargısız infaz, azap, keyfi tutuklama, gözaltı ve berbat muamelede” bulunduğu söz edildi.
Ayrıca, raporda Afganistan’da tabir özgürlüğü ve bayan haklarına yönelik önemli gerilemelerin olduğu belirtildi.
Verilere nazaran, kelam konusu süreç içerisinde DEAŞ’ın Afganistan kolu DEAŞ-H’ye atfedilen bombalı hücumlarda 700 insan hayatını kaybederken, 1406’sı da yaralandı.
Taliban’a yönelik ithamlar
Rapora nazaran Taliban, evvelki hükümet vazifelileri ve güvenlik güçlerine yönelik 160 yargısız infaz, 178 keyfi gözaltı ve tutuklama, 23 hücre mahpusu, 56 azap ve makus muamelede bulundu.
Taliban idaresi 217 şahsa “insanlık dışı ceza” verdi ve 118 sefer çok güç kullandı.
İnsan hakları ihlallerinden 173 gazeteci etkilendi, 5’i DEAŞ-H 1’i ise kimliği tespit edilemeyen bir kişi tarafından olmak üzere 6 gazeteci öldürüldü.
Gazetecilere yönelik 122 keyfi gözaltı ve tutuklama, 58 makûs muamele, 33 tehdit, 12 hücre mahpusu uygulandı. Kelam konusu uygulamalardan 65 insan hakları aktivisti de olumsuz etkilendi, bu şahıslara yönelik 47 tutuklama, 17 hücre mahpusu uygulandı.
Taliban, raporu reddetti
Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid bahisle ilgili ferdî Twitter hesabından yaptığı açıklamada, raporun doğruları yansıtmadığını tez etti.
Mücahid, “Ülkede keyfi öldürme ya da tutuklama yoktur. Şayet biri keyfi olarak öldürür ya da tutuklarsa, hatalı sayılır ve şer-i maddelerle yargılanır. Bu husustaki UNAMA raporu hakikat değildir ve propagandadan öteki bir şey değildir.” sözlerini kullandı.