Mehmet KAYA
ANKARA – Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu’nun, şirketlerin finansmana erişim meselesinin kritik etaba geldiği uyarısı sonrası, Merkez Bankası’nın akabinde kamu bankalarının genel müdürleri de TOBB’da düzenlenen Finansmana Erişim İstişare Toplantısında bir ortaya geldi. Toplantıya, birebir vakitte Türkiye Bankalar Birliği Lideri olan Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar Vakıfbank Genel Müdürü Abdi Serdar Üstünsalih, Halkbank Genel Müdürü Osman Arslan katıldı.
Sıkıntılı durum
Toplantının açılışında bir sunum yapan Alpaslan Çakar, bankacılık bölümündeki ticari kredileri evvelki yılla karşılaştırarak fiyattaki yükselişleri sundu. Örtülü olarak TL kredi maliyetlerindeki yüksekliğe de cevap veren Çakar, ana sorunun yabancı para cinsinden mevduatın fazla olmasına karşın TL kredi talebinin yüksekliğinden kaynaklandığını söyledi. Alpaslan Çakar, “5.3 trilyon kredinin 141 milyar doları yabancı para cinsinden. Kaynak tarafında ise TL kaynak yüzde 43 seviyesinde. Kredilerin yüzde 60 küsuru TL cinsinden. Burada bir çelişki var. Bu durumda ben ne yapıyorum. Merkez Bankası’na gidip swap yapıyorum, TL alıp kredi veriyorum. Bu bir maliyet. Yabancı para mevduatın arttığı, TL kredinin ve talebinin arttığı bir durum, düşünceli bir durum” diye konuştu.
Yabancı para kredi talebinin önemli oranda gerilediğini belirten Alpaslan Çakar, “Bu sene yabancı para kredilerin 14 milyar dolar azaldığını görüyoruz. TL kredi talebi çok arttı ve kur üzerinde baskı yarattı. Hepimiz birbirimizi tamamlıyoruz. Birimizdeki olumlu durumdan hepimiz yararlanırız. Külfetli durum hepimizi etkiler” yorumunu yaptı.
TL mevduatın toplam mevduatın yüzde 43’ü düzeyinde olduğunu belirten Alpaslan Çakar, bunun içinde 1,1 trilyona ulaşan Kur Muhafazalı Mevduat da bulunduğunu, bunun tek başına toplam mevduatın yüzde 15’ine ulaştığını kaydetti.
Büyümeyi finanse edebilecek güçteyiz
Konuşmasında, bankacılık kısmının sağlıklı olduğunun altını çizen Alpaslan Çakar, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Önümüzdeki süreç prestijiyle Türk iktisat idaresi (olarak) özel kesim üzerine bina olmuş, özel dalın güçlü olduğu surece daha âlâ işleyebilecek bir bölüm olduğunun farkındayız. Banka, Ziraat Bankası ya da Türkiye Bankalar Birliği ismine, bölüm ismine şunu rahatlıkla söyleyebilirim. Sizin kaybettiğiniz benim kazandığım bir ortamın bana hiçbir yararı yok, bana bir menfaati yok. Benim kârım düzgün lakin siz kaybediyorsunuz hiçbir manası yok. Siz kazandıkça ben kazanabilirim. Gerçek kesim finans dalı iş birliği içinde dayanışma içinde olmak zorundadır. İktisat idaresi, otorite ve gerçek kesim ve finans dalı birbirini tamamlamak zorunda. Buna nazaran hareket ediyoruz. Bu türlü hareket etmeye devam edeceğiz. Temel olan ülke bilançosunun sağlıklı olması. Ülke bilançosu sağlıklı olduğu surece hepimizin bilançosu yanlışsız işlemeye devam eder. Etraf ve iklimi dikkate alarak üreten, yatırım yapan, istihdam yapan her bir müşterimizin yanında olmaya devam edeceğiz.
Ülkemiz büyümek zorunda, bizde o büyümeyi finanse edebilecek güç, kabiliyet, yetenek ve kaynağa sahibiz hiçbir tereddüttünüz olmasın.
Bankacılığın görünümü: Enflasyon işletme sermayesi gereksinimini körükler ama…
Alpaslan Çakar sunumunda, bankacılık kısmına yönelik temel bilgileri paylaşarak, özel kesime verilen kredilerdeki artışa işaret etti. 2022’nin birinci yedi ayında kredilerdeki artışın 1,1 trilyon TL’ye ulaştığını belirten Çakar, bunun 901 milyar TL’sinin ticari kredilerden oluştuğunu, büyük şirketlere verilen kredilerin 497, KOBİ’lere verilen kredinin ise 404 milyar TL seviyesinde gerçekleştiğini vurguladı.
Toplam ticari kredilerin 6,5 trilyon TL’ye ulaştığını ve firmalara kullandırılan meblağın 5,3 trilyon TL olduğunu belirten Alpaslan Çakar, “Biliyorum, enflasyon işletme sermayesini körükler fakat işletme sermayesi de fiyatları körüklüyor.” dedi.
TOBB Lideri Hisarcıklıoğlu: Sorun kritik
TOBB Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu da Birlik olarak, finansmana erişim konusunda çok sayıda firmadan şikayet aldıklarını belirterek, bilhassa KOBİ’lerin kredi bulamama ya da fevkalâde yüksek maliyetle erişebilme düşünceleri yaşadıklarını kaydetti. Hisarcıklıoğlu, “Yaşanan yüksek enflasyon ve maliyet artışları nedeniyle; yatırım ve işletme sermayesi için kredi gereksinimi, geçmiş devirlere nazaran çok artmıştır. İşletme sermayesi kredileri, bilhassa Kobi’lerin faaliyetlerini sürdürebilmesi için kritik hale gelmiştir. Hasebiyle, artan işletme sermayesi gereksinimi da dikkate alınarak, krediye erişimin kolaylaştırılması gerekmektedir. Bankalarımızın da, fonlama maliyetlerini de dikkate alarak, gerçek bölümümüze uygun şartlarla kredi sağlamaya devam etmeleri beklenmektedir. Böylece gerçek dalımız, her türlü olumsuz şartları en az hasarla atlatarak; yatırıma, üretime, ihracata ve istihdama azami katkıyı yapmaya devam edecektir” dedi.