Hüseyin GÖKÇE
Pandemi periyodunun getirdiği ekonomik kasvetlere, kur krizinin de eklenmesiyle gerek ticari münasebetler kaynaklı gerekse ferdi borçların ödeme zahmetinde tahribata yol açtı. Borç ödemelerinde yaşanan külfet, icra ifl as istatistiklerine de yansıdı. Mahkemelerdeki icra belgesi sayısı 24 Mayıs 2022 prestijiyle evvelki 2021 yılı sonuna nazaran 926 bin artarak 23 milyon 497 bine yükseldi. E. Gelir Yönetimi Strateji Lideri Nazmi Karyağdı, krizin KOBİ’leri olumsuz etkilediğinin altını çizerek, zombi durumundaki şirketlerin gerçek ekonomiyi ve finans kesitini olumsuz etkilememesi için hassas olmak gerektiğini söyledi. Şimdiki Küme İdare Şurası Lideri Yılmaz Sezer ise finansal tekrar yapılandırma (FYY) sürecinden daha fazla kişinin yararlanabilmesi gerektiğini aktardı.
DÜNYA’nın Adalet Bakanlığı bilgilerinden yaptığı derlemelere nazaran pandemi kısıtlamalarının yaşandığı ve icra süreçlerine sınırlama getirilen devirler dışında mahkemelerdeki icra belgelerinde önemli artışlar yaşandı. 2017 yılı sonunda 15 milyon 846 bin olan icra belgesi sayısı, 2018 sonunda 2 milyon 834 bin adet artarak 18 milyon 680 bine çıktı. 2019 sonunda 20 milyon 312 bine yükselen icra evrakı sayısı 2020 yılı sonuna gelindiğinde 22 milyon 196 bine çıktı.
Cumhurbaşkanı kararı ile icra süreçleri durdurulmuştu
2020 yılı Mart ayında yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile COVID-19 salgın hastalığının yayılmasını önlemek gayesiyle alınan önlemler kapsamında nafaka alacaklarına yönelik olanlar dışında tüm icra ifl as takipleri durdurulmuştu. Daha sonra bir mühlet daha uzatılan yasaklar, olağanlaşma süreciyle birlikte kaldırılmıştı. İcra yasağının kaldırılmasıyla birlikte mahkemelerdeki icra belgesi sayısı da tekrar tırmanışa geçti. 2021 sonunda 22 milyon 571 bine çıkan icra belgesi sayısı 24 Mayıs 2022 prestijiyle, yani yılbaşından bugüne yaklaşık 1 milyon artarak 23 milyon 497 bin 126’ya ulaştı.
“Zombi şirketler gerçek daldaki tedarikçileri olumsuz etkileyebilir”
İcra evraklarındaki artışlara yönelik uzmanlardan da çeşitli teklif ve yorumlar geldi. E. Gelir Yönetimi Strateji Lideri Nazmi Karyağdı, tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de COVID-19 salgının en çok etkilediği kısımların başında KOBİ’lerin yer aldığını söyledi. Hem kısıtlı sermaye yapıları, hem azalan satışlar hem de krediye ulaşmada yaşanan zorlukların işletmeleri olumsuz istikamette etkilediğinin altını çizen Karyağdı, “Öte yandan salgın devrinde ülkemizde uygulanan direkt gelir dayanaklarının sonlu olması da işletmeleri etkiledi” dedi.
Geçtiğimiz yılın son çeyreğinde kurda ve enflasyonda yaşanan yükselişlerin de nakit istikrarı ve işletme sermayesi açısından kimi KOBİ’leri olumsuz etkilediğini vurgulayan Karyağdı, “Bu etapta mümkün olduğu kadar zararın yaygınlaşmaması ve zombi durumundaki şirketlerin gerçek ekonomiyi ve finans kesitini olumsuz tarafta etkilememesi için hassas olmak gerekiyor” ihtarında bulundu.
Zombi şirketleri, “Görünüşte canlı olsalar da finansal olarak hayatiyetlerini kaybeden şirketler” olarak tanımlayan Karyağdı, bunlar “Düşük performans gösteren, almış olduğu kredileri yahut borçları döndürebilme imkanı kalmayan, kendileri battığında hem finansal bölüme de hem de gerçek katıya ziyan veren şirketlerdir” diye konuştu.
Konkordato imkanını haksız yere kullanma yoluna başvurarak, gerçek bölümdeki tedarikçileri sıkıntı durumda bırakma mümkünlüğü olan zombi şirketlere de rastlanabildiğini vurgulayan Karyağdı, “Birinci küme zombi şirketlerin oluşmaması için kredi verenlerce ve düzenleyici kurumlarca faal bir finansal idarenin takip edilmesi ehemmiyet arz ediyor. Proaktif davranılması, şirketlerin zombi haline gelmeden evvel gereken tedbirlerin alınması gerekiyor. İkinci küme zombi şirketlerin alacaklılara ziyan vermesini önlemek için de Asliye Ticaret Mahkemeleri’ne kıymetli vazife düşüyor” değerlendirmesinde bulundu.
“Finansal yine yapılandırma bilinirliği artırılmalı”
İktisadın uygun gitmediğinin göstergelerinden birisinin de icra evraklarındaki artış olduğunu belirten Şimdiki Küme İdare Heyeti Lideri YMM Yılmaz Sezer, şartlar düzelmediği sürece artışın önlenmesinin mümkün olmadığını bildirdi. Yılın bilhassa ikinci yarısında kur baskısı kaynaklı meşakkatlerin yaşanabileceğini lisana getiren Yılmaz Sezer, finansal kaynak yaratmanın sıkıntıya pürüz olabileceğini belirterek, buna örnek olarak da Finansal Tekrar Yapılandırma uygulamasını gösterdi. Finansal Yine Yapılandırma kurumunun 2023 yılı Temmuz ayına kadar uygulanacağına değinen Sezer, “Süreli olarak getirilen bu imkandan faydalanarak işletmelerin yahut şahısların ifl as etmeden evvel müracaat edecekleri bir kurum olarak, ifl as etmelerine pürüz olabilir” diye konuştu. Yılmaz Sezer, FYY sürecinin bilinirliğinin artırılarak, muhtaçlık sahiplerinin husus hakkında daha fazla bilgilendirilmesinin sağlanabileceğini tabir etti.