Zincir Mağazalar Derneği (ZMD) Lideri Serhan Tınastepe, besin dışı perakende kesiminde pandeminin de tesiriyle yılın birinci çeyreğinde yüzde 25 gerileme gözlendiğini, makro ekonomik şartlarla birlikte yüksek faiz ortamının bölümde yeni yatırım iştahını son derece olumsuz etkilediğini söyledi. Tınastepe, toparlanma sürecinde kamu takviyelerinin sürmesinin koşul olduğuna işaret etti.
Pandemi sonrası gelişmeler ve kesimin mevcut durumu ile ilgili düzenlenen kıymetlendirme toplantısında konuşan Tınastepe, “Gıda dışı perakendesinin kıymetli bir kısmındaki eser kümeleri ertelenebilir gereksinimlerden oluşuyor. Bu periyotta tüketicimizin birçok muhtaçlığını çok zorda kalmadıkça ertelediğini gördük. Mağazalardaki trafiğin de doğal olarak azalması, trafiğe bağlı bu alışverişleri değerli ölçüde kesti” dedi ve ekledi: “Temsil ettiğimiz kategoriler 2020 yılını pandeminin tesiriyle toplamda yaklaşık yüzde 18 gerileme ile kapattı. 2021 yılı birinci çeyrekte de yüzde 25 düzeyinde bir gerileme bekliyoruz.”
Pandemi öncesinde kararı alınmış yatırımların ertelenmediğini ve bunların realize edilmeye devam ettiğini belirten Tınastepe, buna rağmen yeni yatırım konusunda ise iştah olmadığını söyledi. Tınastepe, “Yeni yatırım yapma konusunda üyelerimiz bilhassa iç payasada isteksizler. Bunda da kamu takviyelerinin tesiri olduğu kadar makro ekonomik belirsizlikler ve dalgalanmaların da epey tesirli olduğunu düşünüyoruz. Yurt dışında Turquality takviyelerinin devam etmesi ve bilhassa Avrupa bölgesinde süratli toparlanma kaynaklı olarak üyelerimizin yurtdışı konusunda daha istekli ve iştahlı olduğunu görüyoruz. Bu noktada hali hazırda kararı alınmış yatırımlarımız devam ediyor lakin yeni yatırımlar konusunda üyelerimiz yurtdışında daha istekli görünüyorlar.”
“Yüksek faizde yeni yatırım mümkün görünmüyor”
Faiz oranlarına da dikkat çeken Tınastepe, “Bugünkü yüksek faiz ortamında yatırım yapabilmek maalesef pek mümkün değil. Bugün Türkiye’de döviz ile kredi aldığınızda euro’da yüzde 6 civarında faiz ödüyorsunuz. Kapıkule’yi çabucak geçtiğinizde, Bulgaristan’da bu oran yüzde 1. Bu ortamda makro ekonomik şartlar ve faiz oranları yatırım yapma iştahını son derece olumsuz etkiliyor” diye konuştu. Dalın toparlanma sürecinde değerli takviyelere muhtaçlık duyduğunu vurgulayan Tınestepe, kısa çalışma ödeneğinin devam etmesinin ve kaidelerinin kolaylaştırılmasının olağanlaşma devrinde kayıpların karşılanması basamağında çok kıymetli olacağını söz etti.
Tınastepe, “Finansman kaynaklarına kolay ve süratli erişim, borçların ötelenmesi için bankaların birtakım fedakarlıklarda bulunması, faizsiz kredi imkanları yaratılması, vergi yükümlülüklerinin ötelenmesi, yapılandırmaların yürürlüğe alınması üzere taleplerimiz de finansman sıkıntılarımızı bir ölçü yönetilebilir hale getirecektir” diye konuştu. Kira takviyesinin de maliyet denetimi açısından çok kıymetli olduğunu vurgulayan Tınastepe, tüm AVM’lerde ciro bazlı kira uygulamasına geçilmesi gerektiğini söyledi. Gerçek dalı desteklemek ismine şirketlere yapılan dayanakların, şirketlerin sermaye yapısını kuvvetlendirmesi ve pandemide ayakta kalabilmesi içni değerli olduğunu belirten Tınastepe, buna rağmen iktisadın ayakta kalabilmesi için yalnızca şirketlerin değil, hanehalkının da desteklenmesi gerektiğini vurguladı.
Zincir Mağazalar Derneği besin dışı organize perakende kesimindeki 50,000 satış noktası ve 320 milyar TL ciroyu temsil ediyor. Dernek çatısı altındaki mağazalarda 300,000 civarı çalışan istihdam ediliyor.