Sercan BAHADIR
Vergi denilince birinci akla Kurumlar Vergisi Gelir Vergisi Katma Bedel Vergisi üzere Vergi Escort Çengelköy Metot Kanunu VUK kapsamındaki vergiler geliyor Buradan hareketle de temel vergi kuralları ve teorisi olarak VUK temel alınıyor Lakin ithalat vergileri bu vergi uygulamalarından farklı olarak kendine has yöntem kuralları Çengelköy Escort Bayan içeriyor farklı bir kanun ve bu kanunda ithalat vergilerine mahsus metot kuralları barındırıyor Her bir ithalat süreci ve bu sürece ait gümrük beyannamesi başka bir gümrük yükümlülüğünü yani beyanı oluşturuyor Çengelköy Escort Beyan devri yerine ithalat süreci temel oluyor Bu noktada yalnızca ithalat sürecine husus olan eşyanın değeri değil vergilemeyi hesaplamak için eşya tarifi GTİP Gümrük İstatistik Tarife Pozisyonu ve menşei üzere tanımlar gerekiyor Eşya bazlı bir vergileme yapılıyor ve bu bakış açısıyla temel vergi uygulamalarından ayrışıyor
Yine herkes tarafından bilenen 4T tarh bildiri tahakkuk ve tahsil süreçleri en temel ayrışma olarak söylenebilir Olağan vergilemede Kurumlar Vergisi Gelir Vergisi gibi bu basamaklar çok net ayrışırken ithalat vergilerinde gümrük beyannamesinin tescili ile tarh tahakkuk tebliğ birebir anda gerçekleşmiş oluyor Bu nedenle de ithalat vergilerine ait beyan düzeltme ödeme uzlaşma üzere hususlarda ithalat vergilerine ait birçok mevzuyu kendi içinde kıymetlendirmek gerekiyor Bu durum vakit zaman birtakım önemli problemleri beraberinde getiriyor Taban ceza uygulaması buna bir örnek olarak karşımıza çıkıyor
Düzenleme ne diyor
İthalatta vergileme gümrük beyannamesi üzerinden yapılıyor Tek bir kalem eşya olması durumunda bir beyanname bir eşyayı içeriyor Lakin bir beyannamenin birden fazla eşya içermesi durumunda her kaleme ait bilgiler farklı beyan sayılıyor ve bir kalemin eksik yahut fazlası öteki kalemin fazla ve eksikliğinden mahsup edilemiyor Bu noktada kalem kavramını sorabilirsiniz Kalem Türk Gümrük Tarife Cetvelinde tıpkı tarife durumunun alt açılımında bulunan ve tıpkı yasal yahut tercihli vergi oranına tabi olan eşya olarak tanımlanıyor Her bir kalemin farklı başka kıymetlendirilmesi eksik değer fiyatının geriye dönük düzeltilmesi durumunda bir dağıtım yani paylaştırma yapılmasını zarurî kılıyor Tabi bu dağıtımların da objektif ve objektif olması gerekiyor
Diğer bir düzenleme ise eksik vergilemeye ait bir idari para cezası tatbik edildiğinde minimum ceza uygulaması Bu fiyat Gümrük Kanunun 241 1 inci fıkrasında belirtilir ve 2022 yılı için fiyatı 235 TL dir İthalat vergilerine ait eksiklik gerek gümrük yönetimi ile tespit edilsin gerekse tabiatıyla bildirime mevzu edilsin idari para cezası meblağının hiçbir suretle bu meblağın altında olmaması gerekiyor
Sorun nereden kaynaklanıyor
Her bir kalem eşyanın başka bir süreç olarak kabul edilmesi ile taban idari para cezası uygulaması bir ortada değerlendirildiğinde maalesef önemli sorunları beraberinde getirebiliyor Bilhassa dönemsel bazlı ve gümrük değeri ile ilgili yapılan toplu ödemelerin kalıp royalti ve lisans ödemeleri gibi her bir kalem eşyaya dağıtılması gerekiyor Şayet çok fazla kalemli ithalat yapılıyorsa kalem başına düşen ek değer fiyatı epey düşük kalabiliyor Örneğin bir beyannameye tekabül eden 49 65 TL meblağı tekabül etmiş ve 5 kalemli bir beyanname için aşağıdaki halde dağılım oluşmuştur Bu dağılıma nazaran 1 inci kaleme tekabül eden 1 28 TL meblağının ek edilmesi gerekiyor Buna nazaran 0 38 TL ek mali yükümlülük EMY 0 32 TL Ek Gümrük Vergisi İGV 0 40 TL Özel Tüketim Vergisi ÖTV ve 0 43 TL Katma Paha Vergisi KDV ödenmesi gerekiyor
Ancak bu eksikliğin gümrük yönetimi tarafından tespit edilmesi durumunda eksik vergilerin 3 katı oranında idari para cezası uygulanıyor ya da bu eksikliğin zaten bildirim yapılması durumunda toplam ceza meblağının 10 u oranında indirimli idari para cezası tatbik ediliyor Üstteki düzelemeye nazaran bu iki durumda da oluşan idari para cezası GK 241 1 fıkrasında belirtilen usulsüzlük cezasının altında olamıyor ve bu durum her bir kalem için dikkate alınıyor Sonuçta toplamda 1 53 TL eksik vergi için 235 TL meblağında idari para cezası tatbik ediliyor Verginin yaklaşık 154 katı Bazen vergi başına bu ceza meblağının tatbik edildiği uygulamalarla da karşılaşılıyor O vakit da 3 katı olması gereken oran 767 i katına çıkıyor
Ne yapmalı
Gümrük süreçlerinin daha süratli ve inançta gerçekleşmesi istikametinde gümrük uygulamalarında çok önemli çalışmalar yapıldı Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü YYS ile gümrük süreçleri önemli manada kolaylıkları kurumsal olarak uygular hale gelindi Yerinde gümrükleme süreçleriyle neredeyse her bir fabrika bir gümrük yönetimi haline dönüştürüldü Bu dönüşüm ile klâsik gümrükleme uygulamaları yerine beyana dayalı mükellef asıllı çağdaş bir gümrükleme sürecine geçildi Bu noktada gümrük kanunundaki ceza uygulamalarının da emsal bir yaklaşım ile gözden geçirilmesi ehemmiyet arz ediyor
İthalat vergilerinde gerçek değer beyanı temel İthal anında her vakit değer ögelerine tam olarak vakıf olunamayabilir ve ithalat sonrasında ithalat ile ilgili lisans fiyat farkları üzere ek değerler ortaya çıkabilir Bazen gelen fiyat çok düşük olabilir Bu noktada meblağdan çok kaç beyanname kaç kalem eşya hususlarına odaklanılması gerekir Çok sayıda sürece tekabül ettiği durumlarda üstteki örnekler ile müsabaka ihtimali kelam konusu olabilir Bu durum ile karşılaşmamak için tahlilin istisnai değer uygulaması olduğunu söylememiz gerekiyor Bu uygulamada yalnızca vergi ödendiği için idari para cezası tatbik edilmiyor Lakin bu uygulama kapsamında olmayan ek tahakkuklar için bu durum ile her vakit karşılaşılabilir