2022-2023 İsimli Yılının açılışı, Yargıtay’da düzenlenen merasimle yapıldı.
Açılışta konuşan Yargıtay Lideri Mehmet Akarca, adalet, barış, inanç ve huzur getirmesi dileğiyle yeni isimli yılın açılışını yaptığını söyledi.
Akarca, hukuk devleti gereklerine uygun, aktif ve kaliteli bir yargı hizmetiyle herkesin tüzel güvenlik, barış ve huzur içinde yaşamasının en son hedefleri olduğunu belirtti.
Konuşmasında, Birleşmiş Milletler’in (BM) yapısı ve fonksiyonunu kıymetlendiren Lider Akarca, BM’nin kuruluş emelinin, milletlerarası barış ve güvenliği korumak, bu mevzudaki tehditleri önlemek, adalet ve milletlerarası hukuk prensiplerine uygun olarak dünyada barışı gerçekleştirmek olduğunu söyledi.
Günümüzde ise devletlerarası alakaların, devletler hukuku ve milletlerarası mukavelelerden çok, çıkar ve güç münasebetlerine nazaran şekillendiğini tabir eden Akarca, dünyanın çeşitli yerlerinde yaşanan savaş ve iç çatışmaları örnek göstererek, mevcut dünya nizamının iflas ettiğini lisana getirdi.
Akarca, “Yıllardan beri yaşanan bu ve gibisi somut gerçekler, Birleşmiş Milletler’in fonksiyonunu yerine getiremediğini, devletler hukukunun rafa kalktığını ortaya koymakta ve bu nedenle yapısının tekrar değerlendirilmesini mecburî kılmaktadır.” diye konuştu.
Dünyaya hakim olan Batı merkezli insan hakları anlayışının da temelinden çöktüğünü söz eden Akarca, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM) verdiği ihlal kararlarına uymayan Almanya, Fransa ve Yunanistan’a kimsenin kelam söylemediğini, AİHM’in de yaptırım kararı almadığını anlattı.
Srebrenitsa katliamını hatırlatan, göçmenlere yönelik insan hakları ihlallerine değinen Akarca, “Güçleri olduğu halde göçmen vefatlarına pürüz olmayan, göçmenlerin bindikleri tekneleri batıran, geri iten yahut bu insan hakları ihlallerine duyarsız kalan insan hakları havarisi devletler de sessiz kaldıkları için zalimdir, tarih önünde kaybedendir.” dedi.
Türkiye’nin, insanların hayat haklarına yönelik tehlikelere karşı sessiz kalmadığını, savaştan, iç çatışmalardan ve zulümden kaçanlara kapısını açtığını anlatan Akarca, “Savaştan ve zulümden kaçarak ülkemize sığınan insanların, can güvenliklerinin sağlanması şartıyla ülkelerine geri döneceği güne kadar gerekli sabır ve müsamahayı göstermeliyiz. Irkçılığı kışkırtacak davranışlar bizlere yakışmaz.” halinde konuştu.
“Türk yargısı temel hak ve özgürlükler konusunda şuurlu, eğitimli ve duyarlıdır”
Mehmet Akarca, hukukun temel fonksiyonunun toplumsal barış ve tertibi sağlamak, hukuk devleti olmanın ön şartının ise yargı bağımsızlığı olduğunu vurguladı.
Hakimin bağımsızlığının bir manasının olabilmesi için birebir vakitte teminatlı olması da gerektiğine işaret eden Akarca, Anayasa’da yer alan hakimlik teminatının, hukuk devleti ve yargı bağımsızlığının temel ögelerinden olduğunu hatırlattı.
Yasama, yürütme ve yargı olmak üzere devletin organları ortasındaki bağlantının, Anayasa’da açıkça belirtildiği üzere, karşılıklı hürmete dayalı olması gerektiğini vurgulayan Lider Akarca, “Siyaset ve bürokrasinin devam eden yargılama süreçlerine ait yorumları, yargı bağımsızlığının ve tarafsızlığının zedelenmesine, yargı otoritesinin zayıflamasına, masumiyet prensibi ile lekelenmeme hakkının ihlaline yol açmaktadır.” diye konuştu.
Yargı mensuplarının tesir altına alınmaya çalışıldığını, Türk yargısını karalama gayretlerinin da bulunduğunu söz eden Akarca, şunları kaydetti:
“Son yıllarda yargıyı etkileme teşebbüslerine siyasi niteliği ağır basan milletlerarası bir boyut da eklenmiştir. Bilhassa, darbecileri ve yandaşlarını çeşitli hallerde himaye eden birtakım yabancı ülkelerin ve bunların uzantılarının devam eden FETÖ yargılamaları nedeniyle Türk yargısını karalamaya yönelik faaliyetleri yoğunluk kazanmıştır. Şu bilinmelidir ki Türk yargısı, Avrupa İnsan Hakları Kontratı ile Anayasamızın koruduğu temel hak ve özgürlükler konusunda şuurlu, eğitimli ve hassastır.
Anayasaya, bağlı olduğumuz milletlerarası kontratlara ve kanunlarımıza uygun biçimde yapılan yargılamalar sonucu bağımsız Türk yargısının vermiş olduğu ve Yargıtay kontrolünden geçerek katılaşan kararlara nazaran FETÖ bir terör örgütüdür. Bu nedenle, memleketler arası alanda Türkiye ile yeterli bağlar kurmak isteyenlerin öncelikle bu gerçeği kabul etmeleri ve gerekli somut adımları atmaları zaruridir.”
“Ülkemizin yeni bir anayasaya gereksinim duyduğu açıktır”
Yargıtay Lideri Mehmet Akarca, bağımsız mahkemelerin, demokratik anayasal sistemin temel taşları olduğunu vurgulayarak, Türkiye’deki demokrasi geleneğinin, farklı fikir ve inanç sahiplerinin huzur ve barış içerisinde bir ortada yaşamalarını amaçlayan çoğulcu demokrasi anlayışına dayandığını söz etti.
Bu nedenle, seçimlerin bağımsız yargı garantisinde yapılması ve yargı kontrolü yoluyla toplumun tüm kısımlarının haklarının korunmasının demokrasinin gerekleri olduğunu belirten Akarca, “Çağdaş demokrasilerde yargı, anayasal demokrasiyi korumakla da vazifelidir. 2016 yılında demokrasimizi amaç alan hain darbe teşebbüsüne karşı birinci ve en güçlü refleksi gösterenlerin başında yargı mensuplarımız yer almıştır. Bu durum, Türk yargısının demokrasiye olan inancını ve ona yönelik ataklara karşı ne kadar güçlü bir anayasal kurum olduğunu açıkça göstermiştir.” diye konuştu.
Yeni Anayasa
Başkan Akarca, Türkiye’nin yeni bir anayasaya gereksinim duyduğunu da belirterek, “İki yüzyılı aşkın anayasacılık anlayışının insanlığa öğrettiği gerçeklere sırtımızı dönemeyiz.” dedi.
Kuvvetler ayrılığı prensibinin, demokrasinin, insan haklarının ve anayasanın teminatı olduğunu ve yargı organı da dahil devlet organları ortasında fonksiyonel bir istikrar ve denetim sisteminin varlığını gerekli kıldığını kaydeden Mehmet Akarca, şöyle konuştu:
“Bu nedenle yargı bağımsızlığı yeni anayasanın en karakteristik özelliği olarak ön plana çıkmalı ve daha teminatlı olması nedeniyle yüksek mahkemelerin yargı idaresindeki rolleri güçlendirilmelidir. Yeni anayasa hazırlanırken Yargıçlar ve Savcılar Konseyinin yapısı da gözden geçirilmeli, yasama ve yürütme organlarının tesirlerine karşı yargı bağımsızlığını teminat altına alan düzenekler açıkça düzenlenmelidir. Yargıtay, bu mevzuda yapılacak çalışmalara gerekli dayanağı sağlamaya hazırdır.”
“Hakimlere tavsiye ve telkinde bulunulamaz”
Yargısal kararların eleştirilmesi konusuna da değinen Akarca, bunun doğal olduğunu lakin tenkitlerin insaf ve vicdan ölçüleri içinde, mantıklı ve hukuksal olması gerektiğini söyledi.
Yargıtay Lideri Mehmet Akarca, yanılgılı bir karar üzerinden tüm yargı sisteminin gaye alınarak yıpratılmasının gerçek olmadığını vurgulayarak, şöyle devam etti:
“Modern hukuk sistemlerinde olduğu üzere Türk ceza muhakemesi sisteminde de kusurlu kararların düzeltilmesini sağlayacak birçok sistem bulunmaktadır. Bir isimli olay duyulur duyulmaz, şimdi kanıtlar dahi toplanmadan yargılama sürecine ait kamuoyu baskısı oluşturmak gayesiyle yazılı ve görsel medya ile toplumsal medya üzerinden gerçek dışı ve aldatıcı haberler yayılması son derece vahimdir, hatta hatadır. Karar vermek hakimin anayasal misyonu olup, kimseye devredilemez. Yargıçlara tavsiye ve telkinde bulunulamaz. Karar verme yetkisi kamuoyuna ilişkin olsaydı, mahkemelere gerek kalmazdı. Yargının da bu hususta alması gereken önlemler bulunmaktadır. Öncelikle, yargıya ve yargısal kararlara duyulan inanç, hakim ve savcıların her türlü siyasal kontaktan kopması, politik güçlerin siyasi çatışmalarından uzak durması ile sağlanabilir. Hakim hiçbir şartta hukuktan sapmamalıdır.”
Bu kapsamda, basına gerekli ve yanlışsız açıklamalar yapılarak kamuoyunun gecikmeksizin bilgilendirilmesinin de sağlanması gerektiğini bildiren Akarca, “Yargının, halkın eğitimine değer vermesi de gerekir. Yargı bağımsızlığı konusunda şuur seviyesi yüksek bir toplum, gerçek dışı yahut sansasyonel haberlere karşı daha sorgulayıcı ve dikkatli olacaktır.” dedi.
Kanun değişikliği talepleri
Mehmet Akarca, Yargıtay Kanunu’nun bütünsel bir bakış açısıyla tekrar düzenlenmesi gerektiğine de işaret ederek, yeni kanunun, esnek ve yüksek mahkemenin kendi çalışma yolunu belirleyebileceği bir içtüzük ile yönetim edilebilecek nitelikte olması gerektiğini söyledi.
Yüksek mahkemenin çok sayıda belge hakkında karar vermesinin, kendi içtihatlarının dahi tutarsız olmasına ve temyiz incelemesinin uzamasına neden olabileceğini belirten Akarca, “Bu nedenle, Yargıtayda tesirli bir filtreleme düzeneği kurulmalı, çalışma yolu ile tertibi tekrar yapılandırılmalı, ayrıyeten buna uygun yeni karar çeşitlerine de imkan tanınmalıdır.” formunda konuştu.
Akarca ayrıyeten, bölge adliye mahkemelerine ait de kanun değişikliklerine gereksinim duyulduğunu lisana getirdi.
Yargıtay üyelerinin 12 yıllık vazife mühletine ait sonun kaldırılması talebini daha evvel de gündeme getirdiğini anımsatan Akarca, Yargıtay tetkik yargıçları ile Yargıtay Cumhuriyet savcılarının tayinlerinde Yargıtayın da kelam sahibi olması gerektiğini tabir etti.