Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin üzerinden 3 aylık bir mühlet geçti. Dünya iktisat tarihinin en büyük ambargosuna da sahne olan bu sürecin ne vakit ve nasıl sona ereceğini kestirmek güç. 10 binden fazla yaptırımla karşı karşıya kalan Rusya’ya karşı reaksiyonlar artarken, ülkedeki varlığını sona erdiren şirketlere her geçen gün birileri ekleniyor.
Fransa’dan Almanya’ya, İngiltere’den Japonya’ya, ABD’den Güney Kore’ye onlarca ülkeye ilişkin markalar, milyarlarca dolarlık ziyanı göze alarak Rusya pazarından çekiliyor, proje ve mutabakatlarını yarıda kesiyor. Batılı şirketlerin oluşturduğu Rusya’daki bu boşluğu ise Türk şirketler dolduruyor.
Dünya’dan Kerim Ülker’in yazısına nazaran Rusya’ya konulan ambargolardan en fazla etkilenen alan, bilindiği üzere perakende.
Hermes’den Chanel’e, LVMH’den Gucci’ye bilhassa lüks markaların oluşturduğu boşluk şimdi kapanmazken, orta segmentte ise Türk markalar, Rusya’daki yetkililerle temasa geçmiş durumda.
BMD’DEN İKİ DEĞERLİ TOPLANTI
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) öncülüğünde yapılan toplantıların birincisi, nisan ayında, ikincisi ise 12- 15 Mayıs’ta Türk yetkililerin Rusya ziyaretiyle gerçekleşti. Rusya Alışveriş Merkezleri Kurulu Lideri Dmitriy Moskalenko, yaklaşık 2 aydır süren görüşmeleri son derece olumlu değerlendirdiklerini belirtmişti. Moskalenko, “Bu sonbaharda Rusya genelinde, perakende bölümünün büyüklüğü 3 milyon metrekareyi buluyor. Şimdi Rusya’da yer almayan Türk markaları için Moskova’dan başlayarak, en âlâ AVM’leri tanıtma fırsatı sunduk” demişti. Bu görüşmeler yavaş yavaş meyvelerini de vermeye başladı.
Mudo, İpekyol, ADL mağaza açmaya hazırlanıyor
BAZI Türk markaları Rusya’da önümüzdeki 6 ay içerisinde yeni mağaza açmak için adım attı. Rusya’nın önde gelen gazetelerinden İzvestiya, Türk firmaların pazara giriş yapmaya hazırlandığını duyurdu. Rus gazetesinin tezine nazaran İpekyol, Mudo, adL, LTB, Twist bu markalardan birkaçı.
Gazete haberinde bu markaların pazara şimdi girmediğini, alışveriş merkezi idareleriyle müzakere halinde olduğunu belirtiyor. Bu markalardan kimileri da geçmiş devirde Rusya pazarı tecrübesine sahipler. Gazete kimilerinin rekabet kimilerinin da uçak krizi başta olmak üzere politik nedenlerle Rusya’dan çekildiğini, pazarı tekrar deneyeceğini belirtiyor.
Fiba, İngiliz devin mağazalarını aldı
SON günlerde ise Batılı şirketler, Rusya’daki varlıklarını, Türk şirketlere ve ortaklarına devretmeye başladı. Bu alanda birinci adımı Fiba Holding’in işvereni Hüsnü Özyeğin attı.
Geçtiğimiz ay İngiliz giysi devi Marks & Spencer (M&S), Rusya’dan çekildiğini açıklarken, 138 yıllık geçmişi olan Avrupalı dev M&S, Rusya operasyonunu Fiba Holding’e devretti.
1999 yılından bu yana 23 yıldır kesintisiz bu operasyonu yürüten Özyeğin’in franchise olarak yönettiği operasyonda M&S’in Rusya’nın farklı kentlerinde 48 mağaza ve 1.200 çalışan bulunuyor.
Reebok’un mağazaları Flo’ya geçti
RUSYA’da ikinci kıymetli adımı ise Türk ayakkabıcılık dalının kıymetli oyuncularından FLO yaptı. Rusya’dan çıkma kararı alan bir öbür İngiliz markası olan spor giysi şirketi Reebok’ın Rusya’daki ünitelerini FLO devraldı. Rusya genelinde 100’den fazla Reebok mağazası savlara nazaran 25 milyon dolara Türk şirketi FLO’ya geçti.
Özyeğin, IKEA’dan bankayı büsbütün devraldı
RUSYA’dan çekilen Batılı şirketler ortasında IKEA dikkat çekenler ortasında. Rusya’nın işgaliye birlikte yaptırım sürecine katılan birinci Batılı firmalardan olan IKEA’nın bilindiği üzere ülkede bir bankası da bulunuyordu.
10 yıl evvel Türk işadamı Hüsnü Özyeğin ile birlikte IKEA, Ikano Bank isimli bir bankayı kurmuştu.
IKEA, perakendeden sonra finanstan da çekilme kararı aldı ve paylarını ortağı Özyeğin’e ilişkin Credit Europe Bank’a sattı ve Rusya’dan çıktı.
Özyeğin’in Ikano Bankt’ta yüzde 50’lik payı vardı. Yeni satış ile bankanın tamamı Özyeğin’in denetimine geçmiş oldu. İsveç merkezli mobilya devi IKEA, FİBA Holding İdare Heyeti Lideri Hüsnü Özyeğin ile Rusya`da yeni bir banka iştiraki konusunda anlaştı.
Başlangıçta IKEA müşterilerine hizmet verecek bankaya Özyeğin yüzde 50 ortak olacak. Özyeğin’in Rusya’daki bankası Credit Europe Bank’tan yapılan açıklamaya nazaran, Rusya’daki yeni yatırım Lüksemburg`da 2006`dan bu yana faaliyette bulunan IKANO Bank aracılığı ile gerçekleşecek.
Resmi kayıt süreçleri başlayan yeni bankanın 2013’te etkin hale gelmesi planlanıyor. 2012’de kurulan Ikano Bank, IKEA’nın kurumsal müşterilerine hizmet vermek gayesiyle faaliyete başlamıştı. Rusya’da 200 çalışanı bulunan Ikano Bank, 1.3 milyar liralık varlığa sahip. Bankanın sermayesi ise 5 milyar liranın üzerinde.
Yaptırımlara Türkiye’den iştirak yok
GEÇTİĞİMİZ hafta Sözcü Gazetesi’nden Hasret Ermiş’in bir haberi Türk şirketlerinin Rusya’daki yaptırım karnesini husus almıştı. Haberde Yale Üniversitesi, Ukrayna’yı işgal eden Rusya’ya dünya çapında hangi şirketlerin ne düzeyde reaksiyon gösterdiğini tek tek ortaya koyan bir rapor hazırladı.
Rapora nazaran Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ülkeleri ortasında Rusya’ya karşı en düşük reaksiyon Türk şirketlerden geldi. Türkiye, raporda 7 şirketi de Rusya’da olağan faaliyetlerini sürdürüyor olarak gösterildi ve ülkede yüzde 100’lük devam etme oranı ile yaptırımlara en az katılan ülke olarak öne çıktı. Rapora nazaran Macaristan, Rusya’da faaliyet gösteren 10 şirketinden 6’sı hiçbir aksiyon almadığı için ikinci, Avusturya ise 23 şirketinden 13’ü faaliyetlerine motamot devam ettiği için üçüncü en az yaptırımda bulunan ülke olarak işaret edildi. İtalya, Fransa, Yunanistan, Meksika, ABD, İspanya ise sıralamada şirketlerinin yüzde 40 ve daha azı Rusya’da faaliyetini savaş öncesindeki üzere sürdüren ülkeler olarak yer alıyor. İşte bu durum yavaş yavaş Batı’nın da dikkat çektiği bir mevzu haline geliyor.
AP: Türkiye, Rusya’ya tavrını netleştirmeli
AVRUPA PARLAMENTOSU’nun (AP) 2022 Türkiye raporu Strasbourg’da düzenlenen genel şura oturumunda tartışıldı. Avrupa Parlamentosu Türkiye’nin Rusya konusundaki tavrını netleştirmesini istiyor. Deutsche Welle’de yer alan habere nazaran AP Türkiye raportörü Nacho Sanchez-Amor, oturumda yaptığı konuşmada, “Rus kleptokratlara Türk kıyılarında yatırım hakkı tanınıyor, Türkiye ile Rusya ortasındaki uçuş sayısı kat kat artıyor, binlerce Rus vatandaşına kredi kartı veriliyor” dedi.
Dış siyasete geniş yer ayrılan raporda, Ukrayna’nın bağımsızlığı, egemenliği ve toprak bütünlüğüne dayanağı için Ankara’ya teşekkür ediliyor. Lakin Ankara’dan Rusya, Rus yöneticiler ve Rus oligarkları gaye alan yaptırımlarla ilgili tavrını gözden geçirmesi ve Rus sermaye ve yatırımları için “sığınak olmaktan kaçınması” isteniyor.