Evrim KÜÇÜK
Yılda 27 milyon ton üretimi yapılan pamuğun fiyatında ibre bilakis döndü. Arz kısıntısı ve pandemi sonrası taleple büyük sıçrama yapan pamuk fiyatları resesyon telaşı ve Çin’in ağırlaşan COVID önlemleriyle bir anda büyük baskı altına girdi. Fiyatlar mayıs ayında test ettiği 11 yılın tepesinin yüzde 40 altına indi. Global talebin yavaşlamasıyla fiyatların daha da gerileyebileceği iddiaları yapılıyor.
ICE’de pamuk vadeli süreçleri birçok sebebin bir ortaya gelmesiyle düşüyor.
* Çin’in yeni COVID kısıtlamalarını benimsemesinin akabinde dünyanın en büyük tüketicisinde zayıf talep telaşı yaşanıyor.
* Fed’in faiz artışlarının yarattığı güçlü dolar ortamı spekülatif yatırımları olumsuz etkiliyor ve fiyat görünümünüm bozuyor.
* Yüksek enflasyon ve resesyon telaşı tüketimi baskılıyor.
* Düşük tüketim beklentileri, pamuğun son fiyat artışı, yüksek navlun ve hudutlu arz üzere faktörler global pamuk ticaretini engelliyor.
Zirvesinin %40 altında
Mayıs ayında 11 yılın en yüksek düzeyi olan pound başına 158 dolara tırmanan fiyatlar, yüzde 40’a yakın paha kaybıyla pound başına 96 cent düzeyine indi. Yılbaşından bu yana yüzde 15 olarak gerçekleşen fiyat düşüşü, son 1 ayda yüzde 33’ü buldu.
ABD Tarım Bakanlığı (USDA) tarafından hazırlanan son global Pamuk piyasaları görünümü raporunda tüketimde önemli bir gerilemenin kelam konusu olduğuna dikkat çekiliyor. USDA, iki büyük giysi üreticisi olan Meksika ve Bangladeş’ten gelen düşük tüketim nedeniyle haziran raporunda dünya talep varsayımlarını 450 bin balya düşürdü. Arz tarafında ise, bir sonraki hasat döneminde üretim varsayımlarını 121.2 milyon balyaya yükseltti.
Küresel ithalattaki düşüş 2022/23’te sürecek
Dünya pamuk piyasasından gelen son datalar ithalat ve tüketimde gerileme yaşandığını ortaya koyuyor. 2021/22 ticaret ve tüketimi haziranda bir kere daha düşüş gösterdi. İthalat arka arda yedinci ay, tüketim ise bilhassa Çin, Pakistan, Vietnam ve Bangladeş üzere önde gelen pamuk tüketicileri için arka arda dördüncü ay düşürüldü. Dünyanın en büyük ithalatçı ülkesi Çin için beklentiler yılbaşından bu yana bariz bir düşüş gösterdi. 2021/22 döneminde global ticaret beklentisi 1.3 milyon balya aşağı çekildi.
Avustralya ve Hindistan’da üretim geriliyor
Düşük üretim, geç mahsuller, lojistik gecikmeler ve ertelenen sevkiyatlar ticareti engelliyor. Hindistan ve Avustralya da dahil olmak üzere büyük ihracatçılar, mevcut pazarlama yılında bu meselelerle uğraşmaya devam ediyor. Hindistan üretimi azaltıyor ve bu nedenle sevkiyata yönelik tedarik düşüyor. Avustralya’nın mahsulü beklenenden daha gecikmeli elde edildi ve sevkiyatlar ertelenmek zorunda kaldı. İlerleyen periyotta üretim ve tüketimin talebin zayıflamasıyla bastırılmaya devam etmesi bekleniyor. Bununla birlikte kullanımın yatay kalması lakin ihraç edilebilir arzdaki artış nedeniyle global ithalatın gelecek yıl toparlanması umuluyor.
Gelecek yıl ithalat 1.1 milyon geriler USDA 2022/23 pazarlama yılında global üretimin, ABD ve Brezilya’da düşüş nedeniyle 1.2 milyon balya aşağı çekerek 120 milyon balya civarına indirdi. Global tüketim beklentisi bilhassa Bangladeş, Çin, Hindistan ve Vietnam’daki düşüşler nedeniyle 1.6 milyon balya düşürüldü. Global ithalat beklentisi de 1.1 milyon balya aşağı taraflı revize edildi.
Diğer tarım emtia eserlerinden daha hassas
Sektör uzmanları ekonomik sakinlik devirlerinde pamuk fiyatlarının çoklukla düştüğüne dikkat çekiyor. Rebellion Research tarafından yayınlanan bir makalede, fiyatlar ve S&P 500 endeksi ortasında bir korelasyon olduğu belirtiliyor ve endeks gerilediğinde pamuk fiyatlarının da gerilemeye başladığı tabir ediliyor. Araştırma, yatırımcılar sakinlikten korkmaya başladıklarında, pamuk piyasalarının birinci reaksiyon veren emtia eserlerinden biri olduğu zira iktisat zorluklar baş gösterdiğinde tüketicinin birinci olarak giysi ve mobilya alımlarının erteleme eğiliminde olduğu belirtiliyor. Hasebiyle pamuk ekonomik bir yavaşlamaya karşısında rastgele bir ziraî emtiadan daha hassas hale geliyor. Bu nedenle pamuk fiyatının bir müddet daha baskılanmaya devam edebileceği iddiaları yapılıyor.