Selenay YAĞCI
İçişleri Bakanlığı’nın kısıtlamaya ait yayımladığı genelgede direkt alkol satışının yapılmayacağına dair bir tabir yer almıyor. Genelge incelendiğinde işyeri açma ruhsatlarında market, kuruyemişçi, bakkal olarak tanımlanan işyerlerinin kısıtlama sürecinde belirlenen saatlerde işyerlerini açabileceği sonucu çıkıyor. İşyeri açma ruhsatlarında ‘tekel’ ibaresi yer alan işyerleri ise kısıtlamadan muaf tutulmuyor ve işyerlerini açamıyor.
TESK: Resmi bilgi olmadan satın ya da satmayın diyemem
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Lideri Bendevi Palandöken, büfelere alkol satmayın diye bir bildirim olmadığını savunarak, “Böyle bir doküman gelseydi, esnafla paylaşırdık. Neye nazaran ceza kesilecek. Ben bu kurumun başındayım, İçişleri Bakanlığı genelgesinde bu türlü bir şey yok. Bu türlü şeyler kelamla söylenmez. Bir kanunu bir yönetmeliği genelgesi olur. Elimde resmi bir bilgi olmadan nasıl esnafa satın ya da satmayın diyebilirim.” açıklamasında bulundu.
TBP: Bendevi beyefendi ‘satın’ derse satarız
Palandöken’in “Elimde resmi bir bilgi olmadan nasıl esnafa satın ya da satmayın diyebilirim” kelamlarına Monopol Bayileri Platformu Lideri Aybaş ise toplumsal medyada esnafa idari bildiri imzalatıldığını söyleyerek, belgeyi paylaştı. Esnafa belgeyi imzalamalarının anayasal hak olduğunu belirten Aybaş, “Şu an kolluk kuvvetlerince esnafa bu stil tebliğiler yapılmaya başlandı. Bu konuda esnafları uyarıyoruz. Gelen kağıtların fotoğraflarını çeksinler ve katiyetle imza atmasınlar. Bu anayasal bir haktır. İmza atıldıktan sonra durumu kabul etmek zorunda kalıyorlar, rastgele bir alkol satışı yapıldığı takdirde bu bireye idari para cezası kesilmesi hak olarak görülüyor.” Aybaş, TESK Başkanı’na da şu tabirlerle reaksiyon gösterdi: “Milyonlarca esnafın oyunu almışsa, başkanlığını yapıyorsa Bendevi Beyefendi, ‘Satın kardeşim, yasak anayasal bir suçtur’ demeli. Bunu derse esnaf rahatlar. Bendevi beyefendi ‘Satın’ derse biz satarız. Bunu dediği an olay biter.”
Kuruyemişçiler odası, ‘satmayın’ dedi
Aybaş, şunları ekledi: “Kuruyemişçiler Odası Lideri Erdinç Özbakır da içki yasağını inhisar bayilerine ‘bol kazançlar’ diyerek şu tabirlerle duyurdu; “Sayın üyelerimizin dikkatine; 29 nisan 2021 perşembe günü saat:19.00 ‘da başlayıp 17 Mayıs Pazartesi günü sona erecek olan tam kapanma müddetlerinde İçişleri Bakanlığı genelgesine nazaran işyerlerinizi sabah saat:10.00 ile akşam saat:17.00’a kadar açıp alkol satışı yapmadan faaliyetlerinize devam edilecektir. Alkol satışı yapıldığı takdirde cezai sürece maruz kalınır (Sayın üyelerimize bilgi için: alkolleri şerit ve perdeyle kapatmanız sizlerin acısından daha gerçek olacaktır). İşlerinizde bol yararlar dileriz.”
‘Hukukta yeri yok’
Türkiye’nin önde gelen yönetim hukukçularından Prof. Dr. Metin Günday’a nazaran, ‘tam kapanma’ sürecinde alkol satışının yasaklanmasının hukukun hiçbir alanında karşılığı bulunmuyor. Genelgeden inhisar büfelerinin açılamayacağı manası çıktığını, ama alkol satışının engellenmesine dair tüzel bir desteğin olmadığını belirten Günday “Hukukta bunun hiçbir yeri yok” dedi ve şunları söyledi: “Yasal desteği var mı yok mu? Alınan tedbir salgının önlenmesi için elverişli, gerekli ve ölçülü bir araç mıdır? Vazgeçtim. Bir genelge dahi yok. Basın açıklaması ile bir idarî süreç tesis edilmiş. Çok yıl yönetim hukuku ile uğraşıyorum. Birinci kere şahit oluyorum…”
“Alkol satışı hukuka uygun”
Tam kapanma sürecinde uygulanacak alkol satışı yasağını yargıya taşımaya hazırlanan Avukat Ali Gül’e nazaran de market ya da bakkal üzere yerlerin alkol satışını yasaklayan hiçbir tüzel desteği olan düzenleme bulunmuyor. Hafta sonları bir müddettir uygulanan alkol satışı yasağının vilayet hıfzıssıhha şurası ya da emniyet müdürlüğü kararlarına dayandırıldığını belirten Gül, şunları söyledi: “Uzun müddettir uygulanan bir yasak var. İnhisarlar genelgeye nazaran kapalıyken ‘marketler de alkol satamaz’ diye ya vilayet hıfzıssıhha ya da emniyet müdürlüğü kararları aldı. Bugün gelinen noktada monopollerin kapalı olacağına dair bir genelge var. İnhisarlar istisna kapsamında sayılmadığı için kapalı. Bu da hukuka alışılmamış lakin genelge var diyelim. Market ya da bakkal üzere yerlerin alkol satışını yasaklayan hiçbir düzenleme ortada yok. Monopol ruhsatı olmayan esnafın ya da marketlerin ‘tam kapanma’ sürecinde alkol satışı yapması hukuka uygun. Şayet yasaklamak istiyorlarsa genelge çıkarsınlar biz de neyi yasakladıklarını görelim. Bundan evvelki periyotta örneğin Ankara’da Vilayet Emniyet Müdürlüğü’nün alkol satışını yasakladığına dair bir kararı var. Bakkallara gelip onu bildiri ediyorlar. Ceza yazarken de buna dayanıyorlar. Ama vilayet emniyetin bu türlü bir yetkisi yok. İzmir’de ise vilayet hıfzıssıhha şurası kararına dayanarak cezai süreçler uygulanıyor. İstanbul’da ne emniyet müdürlüğü kararı ne de vilayet hıfzıssıhha şurası kararı bulabildik. İzmir’deki ve Ankara’da bulduklarımızı da bildirim edilen yerlerden bulabildik. Yeniden kamuyla paylaşılmış bir yasak kararı yok. Her vilayette başka bir karar alınmış.”