Doğu Kudüs’te nisan ayının son haftasında Filistinlilerin Ramazan geleneği kapsamında oruçlarını Şam Kapısı merdivenlerinde açmalarının engellenmesiyle başlayan tansiyon artarak devam ediyor. Filistinliler ile İsrail polisi ortasında başlayan çatışmaların akabinde, cuma günü Mescid-i Aksa’ya giden binlerce Filistinli, 10 Mayıs Kudüs Günü’ne özel yürüyüş düzenlemek isteyen İsrailli kümelerle karşı karşıya geldi. Bölgede İsrail polisi ile Filistinli kümeler ortasında devam eden çatışmalarda polisin biber gazı ve plastik mermi kullandığı belirtilirken, çatışmalar Gazze Şeridi’ne taşındı. Hamas kümesi dün Gazze’ye yüzlerce roket fırlatıldığını açıklarken, İsrail de bu taarruza karşılık verdi. Hafta sonundan beri bölgede devam eden tansiyon sebebiyle yüzlerce kişi yaralanırken, onlarca kişi da hayatını yitirdi. İsrail ve Filistin ortasında tekrar yükselen tansiyona dünya önderlerinden de reaksiyon geldi.
En az 25 kişi öldü, yüzlerce yaralı var
Mescid-i Aksa’da başlayan tansiyon, Doğu Kudüs’te Filistinli ailelerin yaşadığı Pir Cerrah Mahallesi’nde zarurî göç tehdidiyle sürüyor. Filistin Kızılay’ı bölgede baş gösteren protestolarda 500’ün üzerinde yaralının olduğunu açıklarken, İsrail’e bölgeden çekilmeleri için ültimatom verdikten sonra Hamas güçleri İsrail’e roket akınında bulundu. Hafta sonu Hamas güçleri tarafından Gazze’den İsrail topraklarına atılan 300’den fazla roketin büyük kısmı havada imha edildi. Kelam konusu taarruzlara karşılık veren İsrail, Gazze’de 130 gayesi vurduğunu açıkladı. İsrail’in Gazze Şeridi’ne düzenlediği hava hücumları sebebiyle en az 25 kişi de hayatını yitirdi. Gazze’deki Filistin İdaresi Sıhhat Bakanlığı’na nazaran ölenler ortasında dokuz çocuk vardı. İsrail basınında yer alan ve üst seviye bir yetkiliye dayandırılan habere nazaran, Gazze’den Kudüs’e roket saldırısının akabinde İsrail kabinesinin Gazze’ye yönelik geniş kapsamlı hava taarruzlarına onay verdiği belirtildi. İsrail Ordu Sözcüsü Jonathan Conricus, hava akınlarında militanları amaç aldıklarını ve ölenler ortasında 15 Hamas üyesinin bulunduğunu söyledi. Hamas kaynakları, İzzeddin el-Kassam Tugayları kumandanlarından Muhammed Abdullah Fayyad’ın ömrünü yitirdiğini doğruladı.
Netanyahu’dan gerginliği artıracak açıklama
Bölgedeki çatışmaların yanında İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’dan tansiyonu artıracak açıklamalar geldi. Netanyahu, Gazze’den İsrail’e atılan roketlerle “kırmızı çizginin aşıldığını” belirterek, “Kudüs’te, Gazze’de ve ülkenin diğer yerlerinde birçok cepheye yayılan bir uğraş içindeyiz. İsrail büyük bir güçle karşılık verecek. Topraklarımıza, sermayemize, vatandaşlarımıza ve askerlerimize acı çektirmeyeceğiz. Bize saldıran ağır bedel ödeyecek” dedi. Netanyahu ayrıyeten pazar günü kabine toplantısında yaptığı açıklamada Kudüs’ün İsrail’in başşehri olduğunu ve İsrail’in Kudüs’ü inşa etmeyi sürdüreceğini söyledi.
Filistin Başbakanı: İsrail Gazze Şeridi’nde katliam yapıyor
Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye de İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik başlattığı atakla insanlık hatası işlediğini söyledi. Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamalarda Iştiyye, İsrail’in Gazze’de insanlık kabahati işlediğine dikkat çekti ve Netanyahu’nun kendi siyasi emelleri için “ölüm mekanizması” kullandığını vurguladı. Iştiyye, “İsrail, Gazze Şeridi’nde katliam yapıyor. Netanyahu, Gazze Şeridi’nde insanlık kabahati işleyip vefat düzeneğini kullanarak bir sonraki İsrail hükümetinin önündeki siyasi tabloyu karmaşıklaştırmaya çalışıyor” dedi. Filistin idaresinin ağır bir diplomasi yürüttüğünü belirten Iştiyye, “Mısır ve Ürdün olmak üzere milletlerarası toplum taraflarıyla irtibatımız devam ediyor” sözlerini kullandı.
Dünya önderlerinden yansılar büyüyor
Kudüs’te tansiyonun azalması için Arap Birliği ülkeleri pazartesi günü inanılmaz bir toplantıda bir ortaya geldi. Toplantının akabinde salı günü açıklamalarda bulunan Arap Birliği Lideri Ahmed Aboul Gheit, İsrail’in Gazze’deki atakları “çocukların kanını döken rezil bir güç gösterisi” olarak tanımladı ve “İsrail’in Kudüs’teki ihlali ve hükümetin aşırıcı güçlere yönelik toleransı, durumun bu derecede tehlikeli bir hale almasını ateşledi” dedi. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken de Ürdünlü mevkidaşı ile bir ortaya geldikten sonra yaptığı açıklamada, “Tüm tarafların tansiyonu düşürmesi ve sakinleşmek için mantıklı adımlar atması gerekiyor” dedi. Hamas tarafından atılan roketleri kınayan Blinken, bu hususta İsrail’in kendisini savunma hakkı olduğunu söyledi. Avrupa Birliği Dış Münasebetler yetkilisi Josep Borrell de Filistinli ailelerin meskenlerinden zorla çıkarılmasının kaygı verici bir durum olduğunu belirterek, “Bu cins hareketler memleketler arası insan kanunları altında yasa dışıdır ve sadece bölgede tansiyonu tırmandırmaya hizmet eder” açıklamasını yaptı. Borrell’e paralel, İran Dışişleri Bakanı Javad Zariff Twitter hesabında yaptığı paylaşımda İsrail’i “insanların topraklarını ve evlerini” çalmakla ve “ırkçı bir rejim” oluşturmakla suçladı. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) Sözcüsü Rupert Colville de işgal altındaki Filistin toprakları, Doğu Kudüs ve İsrail’de olayların tırmanmasından “derin tasa duyduğunu” belirterek, “Her türlü şiddeti, şiddete teşviki, etnik ayrımcılığı ve provokasyonları kınıyoruz” dedi.
Erdoğan’dan Filistin ile telefon görüşmesi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da dün Filistin Devlet Lideri Mahmud Abbas ve Hamas Siyasi Ofis Lideri İsmail Heniyye ile telefonda görüştü. Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığından yapılan açıklamaya nazaran Erdoğan görüşmelerde, İsrail’in Kudüs’teki hücumlarını “terör” olarak nitelendirirken, “sadece Müslümanların değil, bütün bir insanlığın vicdanını yaralayan bu alçakça hücumları ve Filistinlilere yaşatılan zulmü en sert halde kınadığını” tabir etti. “İsrail’in uyguladığı terörü ve işgali durdurmak için başta İslam alemi olmak üzere tüm dünyayı harekete geçirmek üzere ellerinden geleni yapacaklarını” belirten Erdoğan, “Türkiye’nin her vakit Filistin davasının destekçisi olmaya, Filistinli kardeşlerinin yanında durmaya ve Kudüs’ün izzetini muhafazaya devam edeceğini” söyledi.
“İsrail’in bu olaylardan sorumlu tutulması gerekiyor”
Kudüs’teki tansiyona Dışişleri Bakanlığı’ndan da reaksiyon geldi. Bakanlık, dün yapılan yazılı açıklamada İsrailli güçlerin Filistinlilere “güç kullanarak müdahalede bulunmayı sürdürmesini” kınadı. “İsrail idaresine, ırkçı Yahudi kümeler ve güvenlik güçlerince Mescid-i Aksa’ya yönelik gerçekleştirilen atakların durdurulması,” daveti yapılan açıklamada, “İşgal altındaki topraklardaki bu ve gibisi olayların engellenebilmesinin tek yolu, İsrail’in bu hareketlerinden milletlerarası alanda sorumlu tutulması olacaktır. İsrail’in kelam konusu saldırgan ve tahrikkar siyasetlerinin Ortadoğu’da şiddetin sona erdirilmesine ve diyalog ve uzlaşının hakim kılınmasına yönelik eforlara katkı sağlamayacağı açıktır. İsrail idaresinin, ayrımsız ve orantısız güç kullanmak suretiyle Filistin halkının yasal hak ve taleplerini bastıramayacağını artık idrak etmesi ve bölgede hasımlık ve tansiyonu daha da artırmaktan öbür bir emele hizmet etmeyen bu çeşit askeri sistemlere derhal son vermesi sağlanmalıdır,” tabiri yer aldı.