ABD Hazine Bakanı Yardımcısı Wally Adeyemo’nun TÜSİAD’a gönderdiği mektupta, yaptırım uygulanan Ruslarla çalışmama konusunda Türk şirketlerini uyardığı bildirildi. TÜSİAD mektubu doğrularken iş dünyası yetkilileri durumdan huzursuz.
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD), ABD Hazine Bakanı Yardımcısı Wally Adeyemo’nun Rusya’ya yönelik yaptırımlardan Türk şirketlerinin etkilenebileceği istikametinde mektup gönderdiği savını doğruladı. TÜSİAD’dan dün yapılan yazılı açıklamada, Rusya’nın Ukrayna’ya 24 Şubat’ta başlayan saldırısının akabinde ABD ve Avrupa Birliği başta olmak üzere çok sayıda ülkenin yaptırım kararları aldığı hatırlatıldı.
Mektubun Dışişleri Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’na iletildiği kaydedilen açıklamada şu tabirlere yer verildi: “Bugün çeşitli basın organlarında yer aldığı üzere, ABD Hazine Bakanı Yardımcısı Adewale Adeyemo’nun, Rusya’ya yönelik yaptırımlar kapsamında, yaptırım uygulanan kişi ve kuruluşlar ile kurulabilecek bağlantıların Türkiye’de faaliyet gösteren şirketlere de yaptırım riski olarak yansıyabileceğine yönelik mektubu TÜSİAD’a da iletilmiştir. İlgili mektup, TÜSİAD tarafından, Dışişleri Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı ile paylaşılmıştır.”
Önceki gün Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, ABD Hazine Bakanı Yardımcısı Wally Adeyemo’nun TÜSİAD’a bir mektup göndererek yaptırım uygulanan Ruslarla çalışmama konusunda Türk şirketlerini uyardığını yazdı. WSJ, mektup ile ilgili olarak Ankara’ya danıştığını ama Dışişleri Bakanlığı’ndan bahse ait açıklama gelmediğini aktardı.
“Rusya, Batı yaptırımlarını aşmak için Türkiye’yi kullanmaya çalışıyor”
Adeyemo’nun, Rus kurum ve bireylerle iş yapanların yaptırımla karşılaşacağı konusunda ihtarda bulunduğu belirtilirken, haberde “Biden idaresi, Türk şirketleri, yaptırım uygulanan Ruslarla çalışmama konusunda uyardı. ABD Hazine Bakanlığı, Moskova ile güçlü bağı olan NATO müttefikine, baskı uygulamaya devam ediyor” değerlendirmesi yer aldı.
Adeyemo’nun 22 Ağustos’ta Amerikan Ticaret Odası’na bir mektup gönderdiği, benzeri bir metni TÜSİAD’a da ilettiği belirtildi. WSJ’ye nazaran, mektupta: “Yaptırım uygulanan Rus kurum ve kuruluşlarla bağların, Türkiye’nin finansal kurumlarını ve işletmelerini yaptırım riskine maruz bırakabileceğini lütfen unutmayın” tabirleri kullanıldı.
Haziran ayında Türkiye’ye gelen Adeyamo’nun, geçtiğimiz günlerde Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Yunus Elitaş ile yaptığı telefon görüşmesinde, “Rus kurum ve bireylerin, Ukrayna işgali nedeniyle getirilen Batı yaptırımlarını aşmak için Türkiye’yi kullanmaya çalıştıkları” konusunda ihtarda bulunduğu açıklanmıştı. ABD Hazine Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Rusya’nın Türkiye üzerinden yaptırımları delme teşebbüsleri konusunda korkuların aktarıldığı belirtilmişti.
SEKTÖR TEMSİLCİLERİ SORUNUN DERİNLEŞMEMESİNİ UMUYOR
“UMUYORUZ Kİ BÜYÜK SORUN OLMAZ”
TİM Lideri Mustafa Gültepe:
“Biz dünyadaki bütün ülkelere yakınız. Rusya ve öbür ülkeler ve Türkiye açısından her ülkenin farklı bir yeri var. İhracat yaptığımız dış ticaret fazlası verdiğimiz her ülke bizim için kıymetli. Rusya ile ilgili münasebetlerde de ABD yazı yazmış. Umuyorum ki sorun derinleşmez. Ancak sonuçta her ülke ihtiyaçlarını bir noktadan karşılanmak durumunda. Türkiye o bölgeye yakın bir coğrafya ve evvelden beri çok hoş işbirlikleri var. Hem ticari hem de siyasi manada. Umuyoruz büyük bir sorun olmaz Türkiye açısından. Şu anda hiçbir hazır giyimciden Türk ihracatçısından bize bu türlü bir geri bildirim gelmedi. İleriye dönük bakılınca başta ABD ve AB Rusya’dan dünya kadar petrol ve gaz alıyor, nasıl bir ambargodur?’ diye soruluyor umarım ki o tıp şeyler nüksetmez.
“MAALESEF RİSK KELAM KONUSU”
İKMİB Lideri Adil Pelister:
“En çok ihracat yaptığımız ülke sıralamasında 11’inci sırada yer alan Rusya’ya kimya kesimi ihracatımız Ocak-Temmuz 2022 periyodunda 514,8 milyon dolar olarak gerçekleşti. Kıymet bazında yüzde 72,75 artış kelam konusu. Ünite fiyatımız da yüzde 88,44 artmış durumda. Rusya’ya olan yaklaşık 515 milyon dolarlık ihracatımızın toplam kimya kesimi ihracatımızdan aldığı hissenin çok fazla olmasa da kıymet artışı bakımından katma pahasını fazla olduğunu görüyoruz. Şayet yaptırım konusu gündeme gelirse, yalnızca Rusya’ya ihracat yapan firmalarımız değil onlarla iş yapan firmalarımız hatta ihracat yapan firmalarımızı finanse eden finans kuruluşları açısından da zahmet doğurabilir. Hasebiyle finans kuruluşları ve bankalar üzerinden bir yaptırım uygulanırsa bu bütün kimya bölümümüzü de etkileyebilir. Buna dikkat edilmesi gerekiyor. Bu türlü bir risk maalesef kelam konusu.”
“TÜM KESİMLER TEMKİNLİ OLMALI”
TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Kesim Meclisi Lideri Gurur Fayat:
“ABD’nin açıklamalarını ciddiye almak lazım. TÜSİAD da ciddiye alıyor. Zira Türkiye olarak çok kıymetli bir müttefikimizi karşımıza almak istemeyiz. Tüm kesimlerin hassasiyet göstereceğine ve temkinli olacağına inanıyorum. AB ve ABD’li firmalar bunu yaparken yaptırım uygularken Türkiye’nin buna uymaması konusunda bir serzenişte bulunuyorlar. Keyifli bir süreç olmasa da dikkatli olmak lazım. İçinde bulunduğumuz bu konjonktürde ABD esasen para transferlerinden ya da başka hareketlerden bunu anlıyor.”
“ŞİRKETLERİMİZ REKABET GÜCÜNÜ KAYBEDER”
ÇİB Lider Yardımcısı Uğur Dalbeler:
“Özellikle Türkiye’de Rus kütüğünden inşaat çeliği üreten firmalarımıza yaptırım gelecek. Bu Kanada ile başladı öteki AB ülkeleri ve ABD’de soruşturma başlatabilir. Bu türlü bir durumda kesimimiz çok büyük ziyan görür. Bilhassa Rus eserlerinin boykot edilmesi ve rastgele bir eserde kullanılmasının yasaklanması iç piyasa ve ihracatta işleri daha da zorlaştırır. Artık bu durumda Rusya’dan hammadde ve orta malı alamıyoruz. Gidip daha değerliye farklı ülkelerden alıyoruz. Eseri üretiyoruz ancak bu seferde satamıyoruz. Zira birebir eseri Ruslar yarı fiyatına satıyor. İki taraftan da ziyana uğruyoruz. Rusya’nın tek pazarı olan Türkiye’ye fiyatları yarı yarıya düşürmesi yerli üreticiyi olumsuz etkiliyor. Şirketlerimiz gün geçtikçe rekabet gücünü kaybediyor. İç piyasada siparişler dingin ihracatta sakin son çeyrekte. İhracatımız 8 ayın sonu itibariyle ölçüde yüzde 8,5 düştü. Kesimin son çeyrekte ihracatının daha da düşeceğini öngörüyoruz. Finansmana ulaşma noktasında hala zahmetler devam ediyor.”
“TİCARET BİR YOLUNU BULACAKTIR”
TASD Lideri Berke İçten:
“Rusya bizim Ukrayna savaşından evvel en kıymeti pazarımızdı. Birinci sıradaydı lakin savaş ortamında para transferlerinin yavaşlaması ile biraz geriledi ihracatta. Şu anda ikinci sırada lakin ticaret paralar biraz yavaş da gelse devam ediyor. AYMOD fuarında da ağır bir iştirak görüyoruz İtalyan ayakkabı firmaları Rus müşteriler ile buluşabilmek için bizim fuarımıza geliyor sonuçta. O da bir manada ambargonun delinmesi oluyor. Temkinliyiz Rusya’ya uygulanan yaptırımların Batı tarafından uzun süreceğini öngörüyoruz. Bilhassa güç ile ilgili hususları takip ettiğimizde bu pazarın geleceği ile kaygılanmakla birlikte şu anda ticaretimiz devam ediyor. Ambargo konusunu risk olarak kıymetlendiriyoruz ancak şu an fiili bir durum yok. Bu ticaretin de bir yolunu bularak devam edeceğini öngörüyorum.”
YERLİ ARMATÖRLER AMBARGO TARAMASI YAPIYOR
Medkon Denizcilik Genel Müdürü Mahmut Işık:
“Rusya’ya giden transit yükleri taşırken ambargonun delinmemesi konusunda büyük bir hassasiyet gösteriyoruz. Avrupa’dan ya da çeşitli ülkelerden gelip Türkiye’de kurulan şirketler aracılığı ile konteynerlerin boşaltılıp, bizdeki konteynerlerle dolması halinde evraklara bakıyoruz. Şirketimizde bu bahisle ilgilenen iki avukatımız var. Rastgele bir sorun yaşamamak için tüm evraklar onların denetiminden geçiyor. Gönderici alıcı ya da yükün ambargo kapsamında olmadığından emin olunca Rusya’ya taşıma yapıyoruz. Daha sonra taşıma ile ilgili tüm bu bilgileri P&I şirketine aktarıyoruz. Lakin en ufak bir soru işareti varsa da bu taşımayı mutlaka yapmıyoruz.”
“UMUYORUZ HAREKETE DÖNÜŞMEZ”
İHKİB Kontrol Heyeti Üyesi Ercan Hardal:
“Çok can sıkıcı bir şey. Umuyoruz harekete dönüşmez. Rusya Türkiye için değerli bir Pazar. Bu devirde ülkeye satışlarımız çarpı iki oldu. İstikrar sıkıntısı bu biraz da. Siyaset ne yazık ki vakit zaman ticarete yansıyor. Bir tek bizim değil, tüm dallar için çok değerli bir pazar Rusya. Dikkatli olmakta yarar var. Çünkü son periyotta farklı ülkeler üzerinden ambargonun delindiğini duyuyoruz. Lakin ambargo olurda gerçekleşirse bizi ne derece tesirler şimdiden kestirmek çok güç.“
“DOĞRUDAN TURİZMİ ETKİLEMEZ”
Turizm dalı Mektup sonrasında bilgisine başvurduğumuz turizm kesimi temsilcileri, yaptırımların direkt turizmi eklemeyeceğini, çeşit operatörlerin faturalanan satışları ödeyebildiğini, para akışında düşünce olmayacağını belirtti.