İran resmi ajansı İRNA’ya nazaran, İran müzakere heyetinin danışmanı Muhammed Marandi, Lübnan merkezli Al-Mayadeen televizyonuna nükleer mutabakatın tekrar uygulanmasını sağlama ve ABD’nin muahedeye dönüşünün ele alındığı Viyana’da devam eden nükleer görüşmelere ait açıklamada bulundu.
Marandi, Viyana’daki müzakerelerde İran ile Amerika ortasında kimi hususlarda görüş ayrılıkları kaldığını belirtti. Marandi, İran ile Avrupalılar ve Rusya ortasında bir fikir ayrılığının olmadığını savundu.
İran’ın, kendileriyle nükleer muahede olarak bilinen Kapsamlı Ortak Hareket Planı (KOEP) çerçevesinin dışında bir talebinin bulunmadığını ileri süren Marandi, “Devrim Muhafızları konusu da nükleer müzakerelerde bir kural değildi. Batı medyası bu mevzuyu büyüttü.” tabirlerini kullandı.
Marandi, Viyana görüşmelerinde genel ilerleme kaydedildiğini lakin dikkatli olunması gerektiğine dikkat çekti, “Ancak kimi problemlerin hala çözülmesi gerekiyor. Bir mutabakata varıp varmayacağımızı bilmiyorum.” dedi.
İran’ın ilerlemeyi görmesinin kıymetli olduğunu söz eden Marandi kelamlarını, “İlerleme devam ettiği sürece müzakereler devam edecek ve bizim için değerli olan adil bir mutabakata varmak.” diye sürdürdü.
Marandi, ABD’nin, İran’ın tasalarını giderecek kararlar alması gerektiğini de vurgulayarak, “Bazı Avrupalı kaynaklardan, Amerikalıların mutabakattaki kimi mevzuları tekrar ele aldıklarına dair bilgi aldım.” açıklamasında bulundu.
İran ile nükleer müzakereler
İran ile 2015’te imzalanan nükleer mutabakatın tekrar tam manasıyla uygulanmasını sağlama ve ABD’nin muahedeye dönüşünün ele alındığı görüşmeler, Nisan 2021’den bu yana aralıklarla Viyana’da yapılıyor.
Viyana’da Rusya, Çin, Almanya, Fransa, İngiltere ve İran’dan üst seviye temsilcilerin iştirakiyle yapılan müzakerelere, eski ABD Lideri Donald Trump devrinde 2018’de mutabakattan tek taraflı çekilen Washington, AB aracılığıyla dolaylı iştirak sağlıyor.
Washington, Tahran’ın mutabakattaki taahhütlerine geri dönmesini istiyor. İran ise nükleer mutabakattan ayrılan taraf olarak öncelikle ABD’nin muahedeye dönerek tüm yaptırımları kaldırmasını ve mutabakattan tekrar ayrılmayacağına dair garanti vermesini talep ediyor.
Taraflar son olarak Mart 2022’de toplanmış, AB Dış Bağlantılar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, “dış etkenler” nedeniyle görüşmelere orta verildiğini duyurmuştu.
Borrell’in 25 Haziran’daki Tahran ziyaretinde, ABD ile İran ortasında AB aracılığıyla yapılan dolaylı görüşmelerin Doha’da sürdürülmesine karar verilmişti. 29 Haziran’da yapılan görüşmelerde de ilerleme sağlanamadığı açıklanmıştı.
AB Dış Alakalar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Borrell, 20 Temmuz’da İran ile ABD ortasındaki uyuşmazlığı çözmek için taraflara yeni bir taslak metin sunduğunu duyurmuştu. Tahran ve Washington idareleri de AB’nin sunduğu yeni tahlil tekliflerini olumlu karşıladıklarını açıklamıştı.
Yaklaşık 5 aylık ortanın akabinde 4 Ağustosta taraflar, Avusturya’nın başşehri Viyana’da müzakereler için tekrar bir ortaya gelmişti.