MEHMET HANİFİ GÜLEL
Makarna kesimi, enflasyonun artmasını engellemek hedefiyle 17 Aralık 2020’de getirilen ve 30 Nisan’a kadar sürecek olan ihracat kısıtlaması nedeniyle sıkıntı günler yaşıyor. Kısıtlama sonrası yılın birinci üç ayında 150 milyon dolar fiyatında 275 bin ton makarna ihraç edilirken, geçen yılın tıpkı devrine nazaran kayıp yüzde 21’e ulaştı.
Makarna üretiminin üçte ikisini 156 ülkeye ihraç eden Türkiye, üretimde dünyada üçüncü, ihracatta ise ikinci sırada. Geçen yıl yaklaşık 800 milyon dolar makarna ihracat yapılırken, kesim temsilcileri bu 600 milyon dolar kapatılacağını kestirim ettiklerini söylüyor.
Son yıllarda artan ihracatla birlikte Türkiye’deki makarnalık buğday üretiminin talebi karşılayamadığını ve ithalat yapıldığını belirten Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği Lideri Abdülkadir Külahçıoğlu, makarna üretip ihracat etmek için buğday ithalatının kaide olduğunu söyledi. Şu an iç tüketim ile ilgili hiçbir zahmetin yaşanmadığını bildiren Külahçıoğlu, makarna ihracatına getirilen kısıtlamanın kalıcı tahlilinin ise farklı hammaddelerden makarna üretimi olduğunu söz etti.
Külahçıoğlu, “Türkiye’de makarnanın, yalnızca makarnalık buğdaydan üretilmesi tarafında kısıtlama var. Türkiye’deki uygulamanın bu biçimde kalmasını lakin yurtdışında muhakkak ülkelere yalnızca ihracat için farklı hammaddelerden üretimin önünün açılmasını istiyoruz. Artık teknoloji de gelişti ve pazar talepleri de rekabet şartları da dalı buna zorluyor. Mısır, bezelye, bakliyat ve pirinçten makarna yapılabiliyor. Birçok ülkede yüzde 100 yumuşak buğdaydan üretilmiş makarnalar kullanılıyor. Afrika, Güney Amerika, Irak ve Suriye’ye yönelik yüzde 100 yumuşak buğdaydan makarna üretimine müsaade verilmesini talep ediyoruz. Zira o pazarlarda bu eser yüzde 100 yumuşak buğday olarak tüketiliyor. İhracat pazarlarımızın yüzde 80’inde yüklü olarak yumuşak buğdaydan üretilmiş makarna bulunuyor. Bu pazarlardan gereğince hisse alamıyoruz. Bunun önünü açıp, tekrar evvel ithalat koşulu konulursa hiçbir sorun kalmayacak.” sözlerini kullandı.
Makarnaya uygulanan kısıtlamanın kaldırılması halinde yurtiçinde bulunan buğdayın hem iç tüketim hem de ihracat için kâfi olacağına değinen Külahçıoğlu, “Yasak bugün de kaldırılsa, nisan sonunda da kaldırılsa yeni döneme kadar buğdayda rastgele bir sorun yaşanmaz. Gerek firmaların, gerek çiftçilerin elinde gerekse TMO’nun elinde bulunan stoklar kâfi.”şeklinde konuştu.
“Yasak devam ederse ihracatımız önemli manada ziyan görür”
Orta Anadolu Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği İdare Şurası Lideri Nihat Uysallı, ihracatın 30 Nisan’dan sonra olağana döneceğini belirterek, “Buğday stoğumuzun korunması için mecburî olarak bu kararın alındığını biliyoruz. Ülke menfaatlerinin korunması elbette önceliğimiz lakin yasak 30 Nisan’dan sonrasında devam ederse ihracatımız önemli manada ziyan görür.” diye konuştu.
Oba Makarna İdare Konseyi Lideri Musa Özgüçlü ise, kısıtlamayla birlikte navlun fiyatlarında yaşanan artışın kesimi sıkıntı duruma düşürdüğüne dikkat çekerek, “Özellikle konteynır bulma konusunda sorun yaşıyoruz. Bu durumun bu türlü devam etmesi ihracat pazarlarında kayıplara neden olabilir.” değerlendirmesini yaptı.
“KOBİ’ler limitli ihracat yapmalı”
Fatih Besin sahibi Fatih Akın da, 2020 Aralık ayında makarna ihracatının kısıtlanmasıyla yüzde 60 düzeyinde olan yurtdışı üretimlerinin büsbütün durduğunu söyledi. Akın, “Yurtdışından hammadde ithal etme imkanımız yok. Hammaddeyi İstanbul’dan dahi alamıyoruz. KOBİ’ler için limitli ihracata müsaade verilebilir.” dedi.