Merve YİĞİTCAN
Turizm bölümünü derinden yaralayan Rusya’nın Türkiye’ye charter uçuşlarını yasaklaması ve olağan uçak seferlerini de kısıtlaması, bavul ticaretinin kalbinin attığı merkezlerde keyifl eri kaçırmış durumda. Haziran başında dönemi kapatmaya hazırlanan Laleli’de yüzde 20, Merter’de de yüzde 50 iş kaybı bekleniyor. Üretiminin kıymetli bir kısmını Akdeniz Bölgesi’ne yapan deri konfeksiyonda da yüzde 30’lar civarında bir kayıp kelam konusu. İlgili merkezlerde yapılan ticaretin toplulaştırılmış kaydını elde etmek sıkıntı. Çünkü bu merkezlerde ticaretin birçok yolcu yanı ya da uçak kargo ile gerçekleştiriliyor. Lakin Merkez Bankası’nın datalarına nazaran, pandemi öncesi 2019’da bavul ticareti yaklaşık 5 milyar dolar hacme ulaşmıştı. 2020 yılında ise bu sayı pandeminin tesiriyle 2,2 milyar dolara kadar gerilemişti. Bu kaybın 1 milyar dolarlık kısmı, Rusya’ya yönelik bavul ticaretinin azalmasından kaynaklandı. Bu düşüşe rağmen geçen yıl Rusya’ya 1 milyar dolara yakın bavul ticareti gerçekleştirilmişti. Seyahat kısıtlaması kararı ile birlikte en az 300 milyon dolarlık ek bir kaybın gündeme geldiği hesaplanıyor.
Piyasa sermaye dayanağı bekliyor
1 Haziran’a kadar sürecek kısıtlamanın tesirlerini kıymetlendiren Merter Endüstrici ve İşadamları Derneği (MESİAD) Lideri Yusuf Gecü, Rusya’nın en çok eser sattıkları ülkelerin başında geldiğini, pandemiden ötürü da satışların önemli oranda düştüğünü söyledi. Toplumsal medya kanallarıyla satışların devam ettiğini lakin tesirinin asla müşterinin Türkiye’ye gelip eser almasıyla tıpkı olmadığına dikkat çeken Gecü, “Rusların gelmeye başlamasıyla önemli oranda mal almalarını bekliyorduk. Fakat seyahat kısıtlaması geldi. Bunun da Merter’de yüzde 50 kayıp yaşatacağını kestirim ediyoruz” diye konuştu. Gecü, piyasadaki firmaların sermaye düşüncesinin giderek arttığına, bundan ötürü üretim yaptırmakta zorlandıklarına dikkat çekerek, bu hususta acil takviyeye muhtaçlık duyduklarını tabir etti. Gecü’ye nazaran, Kredi Garanti Fonu’ndan yine kredi kullandırılması, dardaki işletmelere can suyu olabilir. Bu periyotta iş yapış formlarındaki değişikliklere de değinen Gecü, artık stoktan büsbütün uzak durduklarını, süratli eser alım-satımına odaklandıklarını lisana getirdi.
Dönem Rusya’sız kapanacak
Laleli Endüstrici ve İş İnsanları Derneği (LASİAD) Lideri Gıyaseddin Eyüpkoca, bir müddettir Rus müşterileriyle bilhassa Whatsapp ve Telegram üzerinden iş yaptıklarını belirtirken, pandeminin başından bu yana piyasadaki işlerin yüzde 50 düştüğünün altını çizdi. Seyahat kısıtlamasının da tesirlerini hissedeceklerini söyleyen Eyüpkoca, “Zaten işler yüzde 50 düşmüştü. Bu kısıtlamayla yüzde 50’nin de neredeyse yüzde 20’si kayıp hanesine yazılacak” sözlerini kullandı. Pandemiden ötürü alıcıların motivasyonunun da düştüğünü söz eden Eyüpkoca, “Laleli’de haziranda dönem kapanır. Hasebiyle önümüzdeki bu bir aylık süreçte iş yaptık, yaptık. Yoksa dönem kapanacak, yeni dönem için artık hazırlık yapmaya başlayacağız” biçiminde konuştu.
Deri konfeksiyoncular da kaygılı
Bavul ticaretinde en değerli hissesi alan deri kesiminde de telaşlar artıyor. İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Lideri Mustafa Şenocak, seyahat kısıtlamasının bilhassa deri konfeksiyon tarafında olumsuz tesirlerinin olacağını lisana getirdi. Şenocak, deri konfeksiyonda üretimin neredeyse üçte birinin Akdeniz Bölgesi’ndeki turistik bölgelere yönelik gerçekleştirildiğine dikkat çekerek şöyle devam etti: “Üreticiler o bölgelere hevesle çalışmalar yaptı, siparişler aldı. Lakin kısıtlamalar birçok siparişin iptaline neden oldu. İşlerin yaklaşık yüzde 30 oranında düşmesi kelam konusu. Bu kısıtlamalar inşallah süreksiz olur. Bu şekil seyahat kısıtlamalarının artmasında kaygılıyız. Zira turizme çok bağlı bir bölümüz.”
Osmanbey “dijitalleşme” ile sorunu aşmaya çalışıyor
Önde gelen bir öteki dokumacılık merkezi olan Osmanbey’de ise Laleli ve Merter’de olduğu üzere pazarı Ruslar domine etmiyor. Rusya şu an Osmanbey’den en fazla satışın yapıldığı 11’inci ülke pozisyonunda. Pandemi periyodu olmasına karşın Rusya ile işlerini daha çok dijital kanallarla devam ettirebilen Osmanbey’de, seyahat kısıtlaması Rusya ile artarak süren ticarette kısa bir frene sebep olabilir. Hususla ilgili konuşan Osmanbey Tekstilci İş İnsanları Derneği (OTİAD) Lideri Eda Arpacı, Rusya’nın Osmanbey bölgesinin ihracatında kıymetli bir yere sahip olmaya başladığını söyleyerek, alınan son kararların negatif yansımalarının kesinlikle olacağını lisana getirdi. Rusya’nın hissesinin pandemiye karşın Osmanbey ihracatında artış tarafında olduğuna dikkat çeken Arpacı, “Seyahat kısıtlaması kısa bir müddetliğine bu durumu etkileyebilir, lakin OTİAD olarak ‘Dijitalleşerek Güçleniyoruz’ sloganımızla yaptığımız projelerle bu olumsuz tabloları bertaraf edeceğiz” sözlerini kullandı. Arpacı’nın verdiği bilgiye nazaran, geçen yıl Osmanbey bölgesinden Rusya’ya yapılan ihracat 24,5 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu yılın birinci üç ayında ise bu sayı 8 milyon dolar oldu.