HÜSEYİN GÖKÇE
TBMM’ye 2 Nisan Cuma günü AK Parti tarafından sunulan 18 unsurluk kanun teklifi ile birlikte kurumlar vergisi oranı, 2021 yılı için yüzde 25, 2022 için ise yüzde 23 olarak öngörülüyor. Kurumlar vergisine tabi mükellefler için birinci süreksiz vergi periyodu tamamlandı. Yani firmalar yılbaşında 2021 planlarını yüzde 20’lik vergi oranına nazaran yaptılar. Vergi uzmanları, vergilendirme periyodu başladıktan sonra vergi oranlarının artırılmasının, verginin türel güvenlik unsuruna karşıt olduğunu söylediler. Gerçek daldan de “maç başladıktan sonra kural değişti” itirazı geldi. Ayrıyeten periyot ortasında vergi artışı olmasının yerli ve yabancı yatırımcılar açısından inançsız ortam doğuracağı argüman ediliyor.
Çıkarılan bir kanun ile 2017 yılında 3 seneliğine yüzde 20’den yüzde 22’ye yükseltilen kurumlar vergisi oranının 2021’de tekrar yüzde 20’ye indirilmesi gerekiyordu.
Hem vergi dünyasının hem gerçek bölümün temsilcileri artışı DÜNYA’ya kıymetlendirdi.
KARTALOĞLU:
YATIRIMLAR İÇİN İNANÇSIZ ORTAM
TBMM’nin yasal düzenlemelerle vergi oranının artırma yetkisi bulunduğunu belirten TÜRMOB Lideri Emre Kartaloğlu, buna karşılık vergilendirmeye ait temel kurallar olduğunu hatırlatarak, bunların başında ‘hukuki güvenlik’ prensibinin geldiğini söyledi.
Yılbaşında devir planlaması yapılırken yüzde 20’lik vergi oranının dikkate alındığını vurgulayan Kartaloğlu, “Vergi oranı artırılacaksa bile Kanun’un yayım tarihinden sonra elde edilen yararlara uygulanmak üzere bir artırıma gidilmesi daha gerçek olacaktır” dedi.
Periyot ortasında vergi oranındaki değişikliğin, yatırımcılar açısından inançsız bir ortamın doğmasına neden olacağını tabir eden Kartaloğlu, “Bu yalnızca Türkiye’de mevcut yatırımcılar açısından değil, geleceğe yönelik olarak Türkiye’de yatırım yapmayı planlayanlar için de geçerlidir” diye konuştu.
“Kâr dağıtımıyla birlikte vergi yükü yüzde 40’a çıkıyor”
Vergideki bu cins sürpriz değişikliklerin, kısa vadede tahlil üzere görünse de uzun vadede vergi yönetiminin aleyhine işleyen sürece dönüştüğüne vurgu yapan Kartaloğlu, “Yatırımlar azalmakta ve kısa vadede işletmelerin finansman zahmeti içerisine düşmesine ve hasebiyle gelir yönetimine tahakkuk tahsilat oranlarının düşmesine neden olmaktadır” dedi.
Globalleşmiş iktisadi yapılarda vergi rekabetinin, bilhassa dışarıya açık şirketlere vergi yükünü düşürme fırsatı verdiğini lisana getiren Kartaloğlu, “AB’ye üye ülkelerde kurumlar vergisi oranı ortalama yaklaşık yüzde 21’dir. Bu durumda Türkiye’de kurumlar vergisi oranının, bu orandan yüksek olacağı kıymetlendirilmektedir. Kar dağıtımı evresinde ödenecek vergi de dikkate alındığında kurumlar üzerindeki vergi yükünün yüzde 40’lar civarında olacağı görülmektedir” değerlendirmesinde bulundu.
Kartaloğlu, 2021’de bütçe açığının kapatılması için vergi oranlarında artış beklentisinde olduğunu daha evvel açıkladığını hatırlatarak, “ÖTV oranlarında artışa gidilmesi, yıllara sari inşaat işlerinde vergi kesintisi oranın yüzde 3’ten yüzde 5’e çıkarılması, finansman masraf kısıtlamasının yıllar sonra yine uygulanmaya başlanması vergi oranlarında önemli artış yapılacağının sinyalleri olarak algılanmaktaydı” diye konuştu.
SEZER:
ARTIŞ, VERGİ TAHSİLATINI AZALTIR
Şimdiki Küme İdare Şurası Lideri Yılmaz Sezer, devletin ekonomik süreci yönetebilmesi için gelire muhtaçlığı bulunduğunu, verginin de bu hususta değerli bir silah olduğunu söyledi. Bu istikametiyle verginin dikkatli kullanılmaması halinde yanlış gayeleri vurabileceğini belirten Sezer, “Tahsil edemediğiniz bir verginin oranının artırılmış olması, kamu gelirlerinin artırılmasına bir tahlil olacağını beklemek hayalciliktir. Bozuk olan vergi adaletini ve istikrarını bozmaktan öte bir işe yaramaz” dedi.
Kurumlar vergisi oranının bütçe gelirleri içindeki hissesinin ve tahsilat/tahakkuk oranının çok düşük olduğunu lisana getiren Yılmaz Sezer, “Bu kurallarda verginin oranını artırmak, vergi gelirlerinin azalmasına yol açacaktır. En azından tahakkuk artsa bile tahsilat azalacaktır” diye konuştu.
Artışı mükellef açısından da pahalandıran Sezer, faiz ve kur artışının bilanço istikrarlarını bozarak borçluluk oranlarını artırdığını, kârlılık oranlarını ise düşürdüğünü söyledi.
2021 yılı bütçelerini yapan şirketlerin, siparişleri aldıklarını, hammadde siparişlerini verdiklerini anlatan Sezer, “Yani aslında oyun başladı ve hatta birinci süreksiz vergi devri bile bitti ancak vergi oranı yüzde 20’den 25’e yükseltiliyor. Yani vergi yükü yüzde 25 artırılıyor. Bu durum tüm imkansızlıklara karşın vergisini ödemeye çalışan mükelleflerin de vergi küskünleri ordusuna katılmalarını sağlayacaktır” dedi.
AKARCA:
GERİYE DÖNÜK UYGULAMA İHTİLAFLARA YOL AÇAR
Gazetemiz müelliflerinden YMM Akif Akarca, birinci süreksiz vergi periyodunun tamamlandığını ve beyannamelerin de 1 Nisan’dan itibaren verilmeye başlandığını söyledi. Mükelleflerin beyannamelerini 17 Mayıs’a kadar verip tıpkı mühlet içinde de ödemeleri gerektiğini belirten Akarca, “2021 yılı için belirlenecek yüzde 25 oranının birinci süreksiz vergi periyodunda uygulanması halinde “yasanın geriye yürümesi” manasına gelebileceğinden ihtilaf konusu olabilecektir” ikazında bulundu.
Yeni halka arz edilen şirketler 2 puanlık avantajı kullanamamış olacak
Akarca, kısa müddet evvel yapılan bir düzenleme ile hisseleri birinci kere borsada süreç görmek üzere en az yüzde 20 oranında halka arz edilen şirketlere, 5 hesap periyodu boyunca 2 puanlık vergi indirimi getirildiğini hatırlattı. Akarca, “Eğer teklif motamot yasalaşırsa, bu kapsamdaki kurumlar için 2021 yılı çıkarlarına yüzde 23, 2022 yılı karlarına yüzde 21 ve sonraki yıl yararlarına ise yüzde 18 vergi oranı uygulanacaktır” diye konuştu.
DOĞRUSÖZ:
BİRİNCİ SÜREKSİZ VERGİ PERİYODUNDA UYGULANAMAZ
Gazetemiz muharrirlerinden vergi uzmanı Bumin Doğrusöz, iktisatla ilgili düzenlemelerin kamuoyunda gereğince tartışılmadan yasalaşmasının sakıncaları olduğunu ve ilerde yeni düzenleme gereksinimi ortaya çıkardığını bildirdi. Düzenlemenin Nisan ayında yasalaşması halinde, Kurumlar vergisinde 5 puan artış öngören unsurun birinci süreksiz vergi devrinde uygulanmaması gerektiğini vurgulayan Doğrusöz, “Zira kapanmış bir devirdir. Oran artışı bence, sonraki süreksiz vergi devirlerinde ve yıllık beyanda (yılın tamamı için) uygulanabilir. Türel güvenlik unsuru bunu gerektirmektedir” dedi.
KARYAĞDI:
YÜKSEK VERGİDE OECD İÇİNDE BİRİNCİ 10’A GİRİYORUZ
Gelir Yönetimi E. Strateji Geliştirme Daire Lideri, Yeni İktisat Danışmanlık AŞ Kurucu Ortağı Nazmi Karyağdı, kurumlar vergisini 2006’da yüzde 30’dan yüzde 20’ye indiren Türkiye’nin o devir yabancı yatırımcı açısından cazibe kazandığını hatırlattı.
Kurumlar vergisinin, torba teklifte öngörülen yüzde 25’e çıkarılmasıyla Türkiye’nin OECD içindeki sıralamasında 23’üncülükten 10’unculuğa çıkacağını belirten Karyağdı, bunun vergi rekabeti manasında dezavantaj yaratacağını bildirdi.
Bütçe açığının 2021’de 245 milyar lira öngörüldüğünü kaydeden Karyağdı, yapılacak kurumlar vergisi oran artışının büsbütün bütçe açığını azaltmaya yönelik olduğunu söyledi.
Geçen yıl yüzde 22 oranından 105 milyar lira kurumlar vergisi toplandığını kaydeden Nazmi Karyağdı, yüzde 25’lik oranla 14 milyar liralık gelir artışı beklendiğini vurguladı.
Buna karşılık artış eğiliminde olan finansman sarfiyatları nedeniyle kurum karlarının 2021’de azalmasının beklendiğinin altını çizen Karyağdı, “Bu durum vergi gelirlerini de azaltacağından tedbir olarak işletmelere ve kurumlara yüzde 10’luk finansman sarfiyat kısıtlaması getirilmişti. Münasebetiyle bu iki düzenlemeyi bütçe açığını azaltacak önlemler olarak görmekte fayda var” dedi.
“Vergi maliye siyaseti aracı olmaktan çıktı”
Vergi oranının yılbaşından itibaren geçerli olacak biçimde artırılmasının, hukuksal bellilik ve kanunların geriye yürümezliği unsuruna ters olacağına değinen Karyağdı, “Eğer artış yapılacaksa, 2021 bütçe açığı iddiası ortaya çıktığında yani geçen yılın sonunda yapılmalıydı. Maalesef 2010’lardan itibaren vergiler maliye siyaseti aracı olmaktan çıkmıştır” dedi. Karyağdı bu etaptan sonra yapılması gerekenin bütçedeki rekor açığın; ödenekler, harcamalardan yapılacak dramatik kesintilerle azaltılması, vergi artışından gelen kaynağın ise COVID-19 sebebiyle açlık sonuna itilen bölüme direkt takviye olarak aktarılması olduğunu aktardı.
Gerçek kesim: Yatırım kararlarını tesirler
Ayhan Zeytinoğlu – Kocaeli Sanayi Odası (KSO) Lideri
Ek stopaja alternatif olarak yapılıyor
3-5 yıl öncesine kadar kurumlar vergisi yüzde 30 civarındaydı. Sonra yüzde 20’ye indirildi. Daha sonra yüzde 22 yapıldı, artık ise yüzde 25’e çıkarılıyor. Tekrar yüzde 23 yapılacak. Biz yabancı sermaye çekmeye çalışan bir ülke olduğumuz için kurumlar vergisinde bu kadar değişen bir yapımızın olmaması gerekiyor. Bundan önce, 2020 ve 2021 yıllarına ek stopaj konulacağı belirtilmişti. Biz de, onun yüksek yargıdan dönebileceği halinde bir ihtar yapmıştık. Münasebetiyle yüzde 25’e çıkarmak buna bir alternatif olarak yapılıyor. Bu usul değişiklikler, evvelce bildirilmesi gereken değişikliklerdir. 2025’te kurumlar vergisini yüzde 20’den yüzde 25’e çıkarıyoruz diye evvelden bildirilirse, daha yanlışsız olacağını düşünüyoruz. Şimdiki siyasetlerle yatırım kararlarını etkileyen düzenlemeleri yapmamamız gerekiyor. Yatırım kararlarını etkileyecek vergi oranlarının, daha planlı ve periyodik bir biçimde yapılması daha yanlışsız olacaktır.
Nurettin Özdebir – Ankara Sanayi Odası Lideri
Ülkemizin öngörülebilirliği açısından gerçek bir uygulama değil
COVID-19 devrinde tüm dünya üzere Türkiye’nin de öngörülebilirlik tarafından kahır yaşadığını belirten ASO Lideri Nurettin Özdebir, iktisatta öngörülebilirlik olmamasının ise meşakkat yaratacağını söyledi. Sermayenin ürkek olduğunu bildiren Özdebir, vergi artışının ülkemizin öngörülebilirliği açısından hakikat olmadığını kaydetti.
Harcamalardaki önemli artış sebebiyle bütçede problem olduğunu tabir eden Özdebir, “Geliri artırmanın tek yolu vergi artışı değil. ASO’nun daha evvel kamuoyuna duyurduğu, kaydi para teklifimiz var” dedi.
Bilhassa bilmediği bir ülkeye giden yabancı sermaye açısından da öngörülebilirliğin kıymetli olduğuna vurgu yapan Özdebir, “Bilmediğiniz bir ülkeye gidip yatırım yapmadan evvel, mevcut vergi yükünü de dikkate alarak fizibilite yapıyorsunuz, sonuç olumlu ise yatırımı hayata geçiriyorsunuz. Üstelik yalnızca yabancı firmalar için değil, yerli firmalar için de yatırım yapan yahut yapmayı planlayanların hesapları bir anda değişiyor” diye konuştu. Özdebir, “Zaten düşünceli bir periyottan geçiyoruz, şirketlerin kendilerini toparlamaya çalıştığı, ihracattan olumlu haberler almaya başladığımız periyotta, moral kırıklığına, şevk kırıklığına yol açacak bir uygulama” sözlerini kullandı.
Seçkin Yorgancılar – Ege Bölgesi Sanayi Odası Lideri
Artmasını değil azalmasını bekliyorduk
Biz vergi artışı bir yana düşürüleceğini kestirim ediyorduk. Her vakit verginin azaltılıp yaygınlaştırılması gerektiği görüşünü savunduk ancak bunun tersine bu yıl yüzde 25, önümüzdeki yıl yüzde 23 olarak uygulanması kelam konusu oldu. Bu, başta endüstriciler olmak üzere iş dünyası için ek maliyet demek. Firmalarımızın işletme sermayeleri esasen düşük. Vergi de ödenmesi gereken bir şey. Konuşulan, vergi oranlarının düşürülerek tabana yayılması olduğundan bu artış beklemediğimiz bir durumdu.