Hüseyin GÖKÇE
Mart ayında, 40,7 milyar lira sabit yatırım öngören 971 adet Yatırım Teşvik Dokümanı düzenlendi. Teşvik evraklı yatırımlar kapsamında 27 bin 201 kişinin istihdamı taahhüt edildi. Mart ayında düzenlenen Yatırım Teşvik Dokümanlarının 929 adedi yerli firmalar, 42 adedi yabancı sermayeli firmalar tarafından alındı.
Yerli firmalara düzenlenen yatırım teşvik dokümanlarında öngörülen toplam sabit yatırım fiyatı 29,5 milyar TL olup, toplam içindeki hissesi %73 oldu. Yabancı sermayeli firmalarca alınmış olan yatırım teşvik dokümanlarında öngörülen toplam sabit yatırım meblağı 11,2 milyar TL olup, toplam içindeki hissesi %27 olarak hesaplandı.
2022 yılı Mart ayında düzenlenen Yatırım Teşvik Evrakları, 2021 yılı Mart ayına nazaran; doküman adedi açısından %22, öngörülen istihdam açısından %8 oranında düşerken, öngörülen toplam sabit yatırım fiyatı açısından %65 oranında artış gösterdi.
2022 Ocak-Mart periyodunda öngörülen sabit yatırım fiyatı toplam 81,8 milyar TL olan 2.280 adet Yatırım Teşvik Evrakı düzenlenirken, bu evraklarda toplam 70.712 kişilik istihdam öngörüldü.
Yılın birinci çeyreğinde düzenlenen yatırım teşvik evrakları, geçen yılın birebir periyoduna nazaran evrak adedinde %26, öngörülen istihdamda % 13 düşüş gösterirken, sabit yatırım fiyatı yüzde 30 arttı.
2022 Mart ayında düzenlenen yatırım teşvik dokümanlarının yatırım cinslerine nazaran dağılımı:
Mart ayında düzenlenen 971 adet evrakın, 583 adedi tam yeni yatırım niteliğinde olup, toplam sabit yatırım fiyatının %54’ünü (22 milyar TL) oluşturdu.
Tevsi yatırımı niteliğinde 308 yatırım yapılırken, bunların toplam içindeki oranı %39 olarak hesaplandı (15,8 milyar TL).
Başka mahiyetlerdeki yatırımlar için ise toplam sabit yatırım meblağının %7’sini (2,9 milyar TL) oluşturan 80 adet evrak düzenlendi.
“TOPLAM EVRAKLARIN YÜZDE 51’İ BÖLGESEL DAYANAK SINIFINDA”
Bölgesel dayanak sınıfında yer alan yatırım teşvik evrakları, toplam doküman adedinin %51’ini, öngörülen toplam sabit yatırım fiyatının %58’ini ve toplam istihdamın %57’sini oluşturuyor.
Bölgesel teşvik uygulaması kapsamında olup Organize Sanayi Bölgelerinde yapılması planlanan yatırımlara yönelik düzenlenen bölgesel-alt bölge dayanak sınıfında yer alan yatırım teşvik evrakları, toplam evrak adedinin %17’sini, toplam sabit yatırım meblağının %15’ini ve öngörülen toplam istihdamın da %20’sini oluşturdu.
Bu devirde, 3305 sayılı Kararla belirlenmiş olan öncelikli yatırım bahislerinde 6,9 milyar TL fiyatında 95 adet yatırım teşvik evrakı düzenlenmiş olup; bu yatırımların istihdama katkısının 2.912 kişi olması planlanıyor.
Bölgesel, Bölgesel-Alt Bölge ve Bölgesel Öncelikli yatırım olarak desteklenen yatırımlar, Mart ayında düzenlenen dokümanların adet bazında %77’sini, sabit yatırım bazında %90’ını, istihdamda ise %88’ini kapsıyor.
“YATIRIM VE İSTİHDAMDA 1.BÖLGE BİRİNCİ SIRADA”
Yatırım teşvik evraklarının bölgesel dağılımında 1. Bölge doküman adedi, sabit yatırım meblağı ve istihdam açısından birinci sırada yer alıyor.
Bilhassa Doğu ve Güneydoğu Anadolu vilayetlerinde istihdam artışı sağlamak, teşvik sisteminin değerli gayelerinden biri olup, 6. Bölgenin öngörülen istihdam açısından %25 hisse ile 2. sırada yer alması, bu bakımdan değerli bir gösterge. Doğu ve Güneydoğu Anadolu vilayetlerinin yer aldığı 5. Bölge ve 6. Bölgede öngörülen istihdam toplamı 9.253 kişi olup, toplam öngörülen istihdamın %34’ünü oluşturuyor.
Bölgesel Dayanak Sınıfı kapsamında 6. Bölgeye sağlanan teşvik ögeleri, 6. Bölgede emek ağır bölümlere yapılan yatırımlarda değerli bir artış sağladı. Bu kapsamda 6. Bölgede Giysi Eşyası İmalatı konusunda düzenlenen yatırım teşvik dokümanlarında öngörülen istihdam, toplam 6. Bölge yatırım teşvik evraklarında öngörülen istihdamın %70’ini içeriyor.
“İMALAT BÖLÜMÜNÜN HİSSESİ % 71 OLDU”
Doküman adedi açısından imalat dalı %71 (685 adet belge) hisse ile birinci sırada yer almaktadır. İmalat kesimini %14 (136 adet belge) ile güç bölümü, %10 (98 adet belge) ile hizmetler dalı, %3 (29 adet belge) ile tarım bölümü ve %2 (23 adet belge) ile madencilik dalı ve takip etti.
İmalat bölümü öngörülen toplam sabit yatırım meblağı içinde %61 (25 milyar TL) ve öngörülen istihdam içinde de %77,9 (21.189 kişi) hisse ile birinci sırada yer alıyor.
“TEŞVİKLİ YATIRIMIN % 10’U İSTANBUL’DA”
Yatırım teşvik evraklarının belge adedine nazaran sıralamasında İstanbul %10 (97 adet belge) hisse ile birinci sırada yer almaktadır. İstanbul’u sırasıyla Ankara, İzmir, Bursa ve Konya izlemektedir.
Mart ayında 286 adet yatırım teşvik evrakının tamamlama vizesi yapılırken, tamamlama vizesi yapılan dokümanların toplam sabit yatırım fiyatı 10,2 milyar TL ve gerçekleşen istihdamı 13.595 kişi.
Mart ayında 5,6 milyar liralık sabit yatırım ve 18.143 kişilik istihdam öngören 445 adet yatırım teşvik dokümanı iptal edildi.
İMALAT KESİMİNDE EVRAK ADEDİ AÇISINDAN BİRİNCİ 3 KESİM
Makine ve Teçhizat İmalatı: %18 (126 belge)
Dokumacılık Eserleri İmalatı: %12 (80 belge)
Besin Eserleri ve İçecek İmalatı: %10 (67 belge)
İMALAT BÖLÜMÜNDE ÖNGÖRÜLEN SABİT YATIRIM AÇISINDAN BİRİNCİ 3 KESİM
Dokumacılık Eserleri İmalatı: %19 (4,6 milyar TL)
Motorlu Kara Taşıtı İmalatı: %18 ( 4,5 milyar TL)
Kimyasal Husus ve Eserlerin İmalatı: %10 (2,5 milyar TL)
İMALAT DALINDA ÖNGÖRÜLEN İSTİHDAM AÇISINDAN BİRİNCİ 3 BÖLÜM
Giysi Eşyası İmalatı: %40 (8.408 kişi)
Besin Eserleri ve İçecek İmalatı: %8 (1.706 kişi)
Dokumacılık Eserleri İmalatı: %7 (1.502 kişi)