Duygu GÖKSU – Hatice AYDOĞAN ÖZSÖKMEN
Ege İhracatçı Birlikleri’nin (EİB) Ege Bölgesi’nde ihracatçı firma sayısını artırmak, ihracatçı firmalarla bağlarını güçlendirmek hedefiyle DÜNYA Gazetesi iş birliğinde düzenlediği “Ege İhracat Buluşmaları’nın 5’incisi Afyonkarahisar’da, Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası mesken sahipliğinde gerçekleştirildi. Toplantıda, Afyonkarahisar iktisadının lokomotifi olan maden bölümünün meseleleri masaya yatırılırken, yumurta ve haşhaşta dış kaynaklı problemler yaşanmaması halinde, ilin ihracatının 500 milyon doları zorlayabileceği belirtildi.
SERTESER: 100 İLE 150 MİLYON DOLARLIK İHRAÇ KAYITLI SATIŞ YAPIYORUZ
Toplantının açılış konuşmalarını yapan Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası Lideri Hüsnü Serteser, son periyotta Orman Kanunu’ndan kaynaklanan meşakkatlerin çözülmesi ve madencilik dalına kolaylık sağlanması bahislerinde taleplerini ilgili makam ve mercilere ilettiklerini belirtti. Serteser, “İlimizin lokomotifi olan mermerin yanı sıra, yumurtacılık, et entegre tesisleri, toprak sanayi, konveyör bant, maden suyu, mermer ve tarım makineleri, emaye üzere pek çok farklı alanda önemliyatırımlar yapan firmalarımız bulunuyor. Afyonkarahisar’ın güçlü üretim potansiyeli, ihracat sayılarına da yansıyor. 2020 yılında 323 milyon 380 bin dolar olan ihracatımız 2021 yılında 380 milyon 795 bin dolara çıktı. Bu sayı, vilayetimizde cumhuriyet tarihinin rekoru olarak kayıtlara geçti” diye konuştu.
Bir devir, ihracatta mermerle yarışan yumurtacılık kesiminin 2019’un Nisan ayından bu yana en büyük ithalatçı ülke olan Irak’a satış yapamadığını, haşhaşta da kotanın açılmadığını hatırlatan Serteser, yumurta ve haşhaşta dış kaynaklı problemlerin aşılması halinde, ihracatın 500 milyon doları zorlayacağını öngördüklerini söyledi.
Bu yılın birinci 8 ayında 277 milyon 962 bin dolarlık ihracata ulaştıklarını ve birliğin ihracat rekorunu tazeleyeceğini müjdeleyen Serteser, “İhraç kayıtlı satışların, üretimin yapıldığı ile yazılması konusuna da dikkat çekmemiz gerekiyor. Bizim hesaplamalarımıza nazaran, Afyonkarahisar’dan her yıl 100 ile 150 milyon dolar ortasında ihraç kayıtlı satış gerçekleştiriliyor” dedi.
İhraç kayıtlı dışsatım yapan şirketin temsilcilerinin, ihracatçılara yönelik bütün avantajlardan yararlanması gerektiğine dikkat çeken Serteser, yapılan ihracat ölçüsü, mamulün üretildiği kente yazılırsa Anadolu kentlerinin ihracattaki asıl pozisyonunun ortaya çıkacağını vurguladı.
MERDİVENCİ: MADENCİLERİN MESELELERİNİN BAŞINDA BÜROKRASİ GELİYOR
Konuşmasında, madencilik dalının karşılaştığı problemleri aktaran Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Lideri Mehmet Sıtkı Merdivenci, “Sorunların başında ağır bürokratik işleyiş geliyor. Ocak işletme müsaadeleri neredeyse yıldıracak boyutlarda bürokrasiye takılıyor. Bölümün temsilcileri; Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı’nda, bakanlığın ilgi alanındaki öteki tüm kesimlerle birebir biçimde bedellendiriliyor. Madencilik bölümünün kendine has bir bakanlığının olması, elimizi güçlendirir” diye konuştu.
Madencilikle ilgili olumsuz algıların da aşılması gereken büyük bir sorun olduğunu belirten Merdivenci, “Madenciler, kimsenin cüret etmediği bölgelere girip, onca maddi ve manevi risk alıp adeta taşı toprağı iktisada kazandırmaya çalışırken etrafa ziyan vermekle itham ediliyorlar. Meğer buradaki tüm iş insanları ve sanayicilerimiz, çevreyi muhafaza ismine bütün yönergeleri yerine getirdikleri üzere toprağın ağaçlandırılmasına itina gösteriyorlar. Bu hususta halkla alakalar çalışmasının bir bütün olarak ele alınması gerekiyor” tabirlerini kullandı.
Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası’nın mermercilik alanında hâlâ sürdürdüğü bir Avrupa Birliği projesine imza attığını aktaran Merdivenci, Mermer Dalında İş Sıhhati Güvenliğinin Geliştirilmesi Projesi kapsamında iş güvenliği hakkında kıymetli bir farkındalık oluşturarak, bu kavramın yaygınlaşmasını sağladıklarını kelamlarına ekledi.
ALİMOĞLU: SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK TEMALI PROJELER GERÇEKLEŞTİRECEĞİZ
Ege Maden İhracatçıları Birliği (EMİB) Lideri İbrahim Alimoğlu ise Afyon’dan yapılan ihracatın 2022 yılının Ocak-Ağustos devrinde 278 milyon dolar olduğuna dikkat çekerek, “Maden dalı olarak 160 milyon dolar ihracata imza attık. Ege Maden İhracatçıları Birliği’nden 2021 yılında bin 121 firma ihracat yaptı. Bu firmaların 375 tanesi Afyonlu. EMİB’in üyeleri ortasında Afyonlu ihracatçılar olarak birinci sırada yer alıyoruz. Afyon’un toplam doğal taş ihracatında işlenmiş eserlerin hissesi yüzde 84’e ulaştı. Türkiye’nin doğal taş ihracatında işlenmiş eserlerin hissesinin yüzde 69 olduğunu düşündüğümüzde Afyon’umuzun çok daha katma kıymetli doğal taş ihraç ettiği ortaya çıkıyor” dedi.
Madencilik bölümü olarak etrafa hassas, sürdürülebilirlik temalı projeleri hayata geçirmek istediklerine dikkat çeken Alimoğlu, “26 firmamızla, Yeni Periyot Doğaltaş Pazarlama ve Strateji Geliştirme isimli UR-GE projemizi başlattık ve firmalarımızın gereksinim tahlili çalışmalarını tamamladık. Kısa mühlet içerisinde tekrar bu firmalarımızla yurtdışı pazarlama faaliyetlerine başlayacağız. Öteki taraftan Eylül ayının sonunda İtalya’nın Verona kentinde düzenlenecek Marmomacc Fuarı ile eş vakitli olarak 15 üye firmamızla birlikte doğaltaş sektörel ticaret heyetimizi organize edeceğiz. Madenlerin hayatımızdaki değerini ortaya koymak, yeşile hassas üretim yaptığımızı kamuoyu ile paylaşmak maksadıyla İstanbul Maden İhracatçıları Birliği ile dönüşümlü olarak gerçekleştirdiğimiz Hayatımız Maden Çalıştayı’nın 5’incisini Afyon’da düzenleme kararı aldık” diye konuştu.
ESKİNAZİ: İHRAÇ PAZARLARIMIZDA RESESYON MÜMKÜNLÜĞÜ GÜÇLENİYOR
İş dünyasının içerisinde bulunduğu ortamı özetleyen EİB Koordinatör Lideri Jak Eskinazi, “Yüksek enfl asyon sayıları toplumun alım gücü yanında ahlaki bedellerini kemirmeye devam ediyor. Eylül ayı başında endüstride kullanılan doğal gaz ve elektriğe gelen yüzde 50 artırım, Hükümet’in ve Merkez Bankası’nın enfl asyonla çabayı rafa kaldırdığını bizlere bir kere daha gösterdi. Evvel pandemi, sonrasında Rusya – Ukrayna savaşı dünyadaki bütün istikrarları bozdu. Üretmek, ürettiğini alıcıya ulaştırmak her geçen gün zorlaşıyor. Sipariş alırken bile tereddütler yaşıyoruz. Bu tereddütler kapasite kullanım oranlarına da olumsuz yansıyor. TC Merkez Bankası’nın İktisadi İdare Anketi’ne nazaran imalat endüstrisi genelinde kapasite kullanım oranı Ağustos ayında yüzde 1,5 azalışla yüzde 76,7’ye geriledi. Ağustos ayında makûs sinyaller veren bir öteki gösterge Gerçek Kesim İtimat Endeksi oldu. Gerçek Kesim İtimat Endeksi’de Ağustos ayında bir evvelki aya nazaran 1,6’lık gerilemeyle 102,1’e indi” tabirlerini kullandı. İmalat endüstrinde morallerin bozuk olduğunu söyleyen Eskinazi, “Dünya pandeminin yaralarını daha saramamışken, iki komşumuz 6 ayı aşkın bir müddettir savaşıyor. Rusya-Ukrayna savaşı sonrasında Rusya ile Avrupa ortasındaki gerginlik, Avrupa’nın güç kahrıyla karşı karşıya kalmasına yol açtı. Avrupa yaklaşan çetin kış aylarını nasıl geçireceğini düşünüyor.
Bu ortamda Avrupalılar üretim için Türkiye’yi radarına alırken, öbür taraftan en büyük ihraç pazarımız Avrupa ve global ekonomilerde resesyon mümkünlüğü güçleniyor. Geçtiğimiz yıl bu periyotta 1,18 düzeyinde olan Euro/Dolar paritesinin günümüzde 1’in altına düşmesi dolarla tedarik yapan ihracatının yarısını Euro ile yapan Türk ihracatçısını zorlayan bir öteki büyük handikap. Pariteden kaynaklı kaybımız 7 milyar doları aşmış durumda. İhracatçılar olarak enfl asyondan, pariteden darbe yemişken, 2022 yılında finansmana erişimde de büyük zorluklar yaşıyoruz. Reeskont kredileri bir gün var, bir gün yok. Günümüzde ticari bankalarda kredi faizleri faiz üst hududunun da üstünde.
Bu faizlerle finansman sağlayıp yüzde 150 üretici fiyat artışıyla üretip, yüzde 80’lik tüketici fiyat artışıyla bunu pazarlayarak bu çarkı nasıl döndüreceğiz? Bütün bu olumsuz tabloya karşın son 1 yıllık devirde 251 milyar dolar ihracat gerçekleştirdik” dedi.
Afyonkarahisarlı firmaların bir URGE Projesi’nde bir ortaya gelmek istedikleri takdirde kendilerine her türlü dayanağı vereceklerini söyleyen Eskinazi, Afyon’un 2021 yılında 381 milyon dolar olan ihracatının birinci etapta 500 milyon dolara, orta vadede 1 milyar dolara çıkacak potansiyele sahip olduğunu vurguladı. Eskinazi, Türkiye’nin yabancı yatırıma çok muhtaçlık duyduğu bir devirde olduğunu kelamlarına ekledi.
Türkiye ve dünya iktisadı masaya yatırıldı
Ege İhracat Buluşmaları’nda, DÜNYA Gazetesi İstihbarat Şefi Aysel Yücel’in moderatörlüğünde, DÜNYA Gazetesi Üst Yöneticisi Hakan Güldağ, Genel Yayın Koordinatörü Vahap Munyar ve Yayın Konseyi Lideri Gurur Oğuz, Türkiye ve dünya iktisadının durumu, Rusya- Ukrayna çatışmasının ihracatımıza tesiri hususlarındaki kanılarını ve önümüzdeki devirde iktisada ait beklentilerini paylaştılar.
“Her şeye karşın yüzde 5 büyüyebiliriz”
Türkiye için riskler ve son çeyrek beklentilerini paylaşan ve cari fazla veren Afyonkarahiaasr üzere bir kentte olmanın ehemmiyetini vurgulayan Hakan Güldağ, “İthalat fiyatları ihracat fiyatlarından daha süratli artıyor. Ünite fiyatlarımız çok üstlere gidemedi lakin her şeye karşın bu sene önemli bir bedel artışı olduğunu görüyoruz. Orta vadeli program açıklandı ve ihracat 255 milyar dolar üzere bir sayıya ulaşacak üzere görünüyor. Lakin görünüm da değişiyor. İktisatta birinci yarı ile ikinci yarı hayli farklı bir tablo gösterecek üzere. Her şeye karşın bu sene yüzde 5 civarında büyüyeceğimizi düşünüyorum. Muhtemelen Çin’den daha süratli bir büyümeyi bu sene Türkiye gerçekleştiriyor olabilir. Kapasite kullanımında daralma olsa da çarklar dönmeye devam ediyor” dedi.
“Yüzde 144 ile üretip, yüzde 80 ile satmak sürdürülemez”
Makroekonomik bilgilere ve yanlış kararlara karşın hala üretimin devam ettiğini tabir eden Erdem Oğuz, “Organize sanayi bölgelerinde Ar-Ge yapan üretici firmaların da çabalarıyla Türkiye’nin hala güçlü bir tarafı var. İhracatta geliştirmemiz gereken en kıymetli alan inovasyon” dedi. Oğuz, “Konfor bizi çürütür. Bu konfor alanlarına girdiğimiz noktada üretmeden tüketme tuzağına düşeriz. Bunu toplumun her alanında görüyoruz. İhracatçıların alanı düzleştirilmeli. Ne yazık ki piyasa bozucu kararlar görüyoruz. Yüzde 144 ile üretip, yüzde 80 ile satmak sürdürülemez” diye konuştu.
“İhracat ünite fiyatını artırmalıyız”
İhracatta ortalama ünite fiyatının kâfi olmadığının altını çizen Vahap Munyar, “İhracatçılarımız 1980’li yıllarda başarılı işlere imza attılar lakin, yükte ağır, kıymette hafif eserlerle yol alamıyoruz. Artık buralara gerçek yol almalıyız. İhracatçılarımız tüm dünyayı geziyor ve risk alıyorlar. Pandemi ortamında da açık olabilen her pazara giderek zorluyorlar. Lakin ihracatta ortalamada şimdi 1,5 doların üzerine çıkamamak moral bozuyor. Teknolojiye yatırım yapmak çok önemli” dedi.