Türkiye’nin ihracat gelirleri birinci yedi ayda yüzde 19 artış kaydetti lakin global gelişmelerin tesiriyle kesimler, yıl sonu beklentilerini aşağı taraflı revize etmeye başladı.
Ukrayna savaşının global yansımaları, resesyon işaretleri, başta Avrupa olmak üzere artan enflasyonist baskı ve gerileyen alım gücü temel ihracat pazarlarında bozulma işaretlerini beraberinde getirdi.
Yavaşlayan ya da gerileyen siparişler, yıl sonu ihracat amaçlarında de aşağı istikametli revizyonlara yol açtı. İhracattaki bir öbür sorun ise euro/dolar paritesindeki gerileme olarak görülüyor.
Hazırgiyimde ‘bir evvelki yılı yakalarız’ hedefi
TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Dal Meclis Lideri Gurur Fayat’a nazaran, Türkiye’nin en büyük ihracatçı bölümlerinden hazırgiyimde sene başında yüzde 15 olan ihracat artışı beklentisi ihracat pazarlarındaki son gelişmelerin akabinde “geçen yıla paralel seyir”e indirgenmiş durumda.
Fayat, “2021’de bölüm 20 milyar doları geçerek ihracat rekoru kırmıştı. Bu yıl için ise yüzde 15 artışla 23 milyar dolar amaç koymuştuk. Fakat ihracat siparişlerindeki suratın yavaşlaması ile yıl sonu amaçlarını yüzde 15 artıştan ‘bir evvelki yılı yakalarız ya da çok az artış olur’a indirdik” dedi.
Fayat, “İhracat sipariş suratındaki yavaşlamayı net formda görüyoruz. Siparişlerimizdeki yavaşlama evvel ABD pazarında başladı, sonra Avrupa’da. Bilhassa İngiltere’de çok daha net hissediyoruz” diye konuştu.
Otomotivde gayelere aşağı taraflı revizyon
Otomotivde de ihracat gayeleri aşağı revize ediliyor.
Ford Otosan, bu yıl için daha evvel 350,000-360,000 adet olarak açıkladığı ihracat beklentisini 330,000-340,000 adede indirdi.
Tofaş da ihracat maksadını 125,000-140,000 adetten 110,000-125,000 adet aralığına çekti.
Yeni ihracat siparişlerinde düşüş
İSO Sektörel PMI Anketi’ne nazaran, Temmuz’da yeni ihracat siparişlerinde ortalarında dokuma, kimyasal-plastik-kauçuk eserleri, makine, metal endüstrinin de bulunduğu çeşitli dallarda düşüş gözlendi.
Öte yandan cari fazla veren kesimler ortasında yer alan inşaat materyalleri dalında de ihracat siparişleri gerileme kaydetmekte.
Türkiye İnşaat Materyali Sanayicileri Derneği (İMSAD) tarafından Temmuz ayında yayımlanan dal raporunda, “Gelecek üç aya ait alınan ihracat siparişleri uzun müddet sonra birinci kere geriledi. İhracat pazarlarındaki yavaşlama hissedilmeye başlandı” denildi.
Parite riski
İMSAD Lider Vekili Ferdi Erdoğan, siparişlerdeki gerilemenin yanı sıra parite kaynaklı risklere de dikkat çekerek, “Sektörde ithal girdi maliyetler dolar ile; bilhassa en büyük pazar olan AB ülkelerine ihracat euro ile. Parite eşitlenince, en başta Çin ve etrafımızdaki ülkelere karşı, değerli bir kâr fırsatı da ortadan kalkıyor demek… Güç maliyet avantajımız da olmadığı düşünülürse 0.40-0.50 $/Kg fiyatla ihracat yapan bölüm ihracatta bir daralma yaşama sürecine girebilir” dedi.
Birçok dalda dolar bazlı hammaddeye karşı, gelirlerin değerli bir kısmının euro olduğunu belirten Fayat da ihracattaki parite kaynaklı riske işaret ederek, “Parite bilhassa AB yüklü ihracat yapan hazırgiyim için çok berbat oldu. Dolar bazında yüzde 7-8 daha az ciro yapacağız. Karımızda da yüzde 5 düşüş öngörüyoruz. Bu düzeylerdeki paritenin dış ticaret istikrarını olumsuz etkilemesini bekliyoruz” diye konuştu.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş da dün yaptığı açıklamada, euro-dolar paritesine işaret ederek, paritedeki gerilemenin Türkiye’nin dış ticaret istikrarı üzerinde risk ögesi oluşturduğunu söyledi. Muş, eurodaki bedel kaybı olmasa birinci yedi ayda euro cinsinden yapılan ihracatın 7 milyar dolar daha fazla olacağına dikkat çekti.